Việc nuôi gà và bị bệnh là điều không ai mong muốn, tuy nhiên khi bị bêẹh rồi thì phải làm thể nào thì mình xin phép giới thiệu một số vấn đề cũng có thể nói là nguyên tắc trong điều trị các bệnh nói chung cho các bác tham khảo. Khi nào rảnh mình sẽ giới thiệu cho các bác phác đồ riêng từng bệnh sau. Do quĩ thời gian có hạn nên bài viết chưa được chuẩn về câu từ và đầy đủ về nội dung, mình post lên để cả nhà tham khảo, trao đồi và góp ý nhé.
Phương pháp 3 bước 5 đúng
Thứ nhất: 3 bước gồm
Bước 1: Vệ sinh
Bước 2: Dùng thuốc
Bước 3: Bổ trợ
Thứ 2: 5 đúng
Đúng thuốc
Đúng cách
Đúng thời điểm
Đúng lượng
Đúng liệu trình
3 bước trong điều trị bệnh
Bước 1: Vệ sinh
Vệ sinh là khâu vô cùng quan trọng trong điều trị cũng như phòng bệnh. Trong công tác phòng bệnh thì vệ sinh là phương pháp rẻ tiền mà đem lại hiệu quả cao. Trong khi điều trị bệnh vệ sinh có một ý nghĩa vô cùng quan trọng.
Ý nghĩa:
- Vệ sinh cơ giới giúp loại bỏ phân, chất độn chuồng, nơi cư trú của mầm bệnh.
- Vệ sinh cơ giới làm cắt đứt một khâu trong vòng đời của một số mầm bệnh (cầu trùng) làm cho mầm bệnh không phát triển được.
- Vệ sinh sát trùng giúp tiêu diệt mầm bệnh, làm suy yếu mầm bệnh và làm cho mầm bệnh trong môi trường không có khả năng gây bệnh, giảm áp lực mầm bệnh.
- Làm sạch môi trường.
Phương pháp:
- Vệ sinh cơ giới: dọn toàn bộ phân, chất độn chuồng ra khỏi chuồng nuôi và tiến hành xử lý bằng cách ủ hoặc chôn cùng vôi bột, thuốc sát trùng, … Tiến hành phát quang bụi rậm khu vực xung quanh chuồng để loại bỏ nơi cư trú của động vật trung gian truyền bệnh (ruồi, muỗi, côn trùng khác…). Riêng bệnh Cầu trùng thì ta phải dọn phân hàng ngày trong liệu trình điều trị (3-2-3) để loại bỏ các noãn nang (mầm bệnh) ra ngoài. Các bệnh khác có thể loại bỏ phân 2-3 ngày/lần tuỳ điều kiện thực tế. Chú ý: Việc dọn phân trong chuồng sẽ làm xáo trộn vật nuôi, gây stress, gây ra các tác động làm gà chồng đống lên nhau nên dễ gây chết do dẫm đạp, do vậy chúng ta phải thật nhẹ nhàng, dọn từng khu một tránh gây tác động mạnh nhất là với vật nuôi mẫn cảm như gà Ai cập. Sau khi thu dọn phân, chất độn chuồng sạch sẽ chúng ta thay một lớp độn chuồng khác và rắc một lớp bột sát trùng nền chuồng lên trênn.
- Vệ sinh sát trùng: Tiến hành phun thuốc sát trùng 1 lần/ngày trong mọi loại bệnh khi đang điều trị. Thuốc sát trùng chỉ cần pha đúng liều của nhà SX hoặc cao hơn một chút, không nên lãng phí (vì là hoá chất nên cứ đủ nồng độ là diệt được mầm bệnh). Sau khi pha thì phun với liều 2-4lít dung dịch đã pha cho 100m2 chuồng nuôi, không nên phun nhiều làm ướt nền chuồng (nếu nền chuồng ẩm quá thì kh thuốc sát trùng hết tác dụng mầm bệnh lại có điều kiện thuận lợi để phát triển). Nên phun ngửa vòi,vòi phun càng mịn cảng tốt, và phun vào thời điểm “khô” và “ấm” nhất trong ngày.
- Phát quang bụi rậm: xung quanh khu vực chuồng nuôi phải phát quang và phun thuốc sát trùng hàng ngày, không nên phun vào lúc nắng nóng. Nếu có muỗi, ruồi và côn trùng khác thì phải phun thuốc diệt côn trùng.
Bước 2: Dùng thuốc
5 đúng trong điều trị bệnh
1. Đúng thuốc: Bệnh chỉ khỏi khi dùng đúng thuốc điều trị, do vậy công việc chẩn đoán bệnh cực kỳ quan trọng. Đúng thuốc có 2 dạng
- Đúng nguyên nhân: nguyên nhân nào thì thuốc ấy. Ví dụ
Tiêu chảy: Colistin, Enrofloxacin, Neomycin, Gentamycin, Ampicoli, Sulfamethoxazole + Trymethoprim, …
Cầu trùng: Totraruzil, Diclaruzil, Sulfachlorin, Sulfaquinoxalin, …
Hen (CRD): Tylosin, Doxycyclin, Tiamulin, Erythromycin, Tobramycin, …
Hen (CCRD): Florfenicol, Tylosin + Enrofloxacin, …
Viêm ruột: Amoxycillin + Colistin, Tylosin + Colistin (lợn)
Giun: Levamisol, Ivermectin,…
….
- Đúng triệu chứng: khi chưa phát hiện đúng nguyên nhân hoặc trong một số bệnh phức tạp thì cần phải dùng thêm thuốc điều trị triệu chứng. VD:
o Hen có đờm: Bromhexin, Ephedrin, Dexamethazole (lợn)
o Tiêu chảy: điện giải bù nước, atropin (lợn)
o Sốt: Paracetamol (acetaminophen), anagilC, ketoprofen,…
2. Đúng cách: Đưa thuốc vào cơ thể đúng đường sử dụng (cho uống, tiêm bắp, tiêm dưới da, tiêm ven, tiêm phúc mạc). Thông thường trên nhãn mác đã hướng dẫn cụ thể.
3. Đúng thời điểm: Dùng càng sớm càng tốt
Về thời gian dùng thuốc, nếu bệnh ghép phải dùng nhiều loại thuốc có thể chia ra như sau:
Sáng: Thuốc thứ 1
Trưa: Điện giải
Chiều: Thuốc thứ 2
Chiều tối: bổ
Thuốc chỉ cho uống tối đa 2-3h, thời gian không uống thuốc và buổi tối uống nước trắng.
4. Đúng lượng: dùng đúng liều khuyến cáo, đối với kháng sinh nên dùng liều từ cao xuống thấp (trừ bệnh thương hàn). Tuy nhiên hiện nay có thể do mầm bệnh đã nhờn thuốc hoặc một số chất lượng nguyên liệu, tá dược chưa tốt nên dùng đúng liều mang lại hiệu quả chưa cao nên cần dùng tăng liều.
5. Đúng liệu trình: Điều trị bệnh phải dùng đủ liệu trình, thông thường 3-5 ngày thậm chí 01 tuần hoặc hơn. Liệu trình hợp lý là nếu dùng trong 2 ngày mà có hiệu quả thì SD đến khi nào khỏi bệnh và dùng thêm 01 ngày nữa thì dừng, nếu sau 2 ngày không thấy hiệu quả thì nên đổi thuốc khác. Trong trường hợp điều trị kéo dài thì sau khi điều trị 5-7 ngày tuỳ bệnh và thể trạng vật nuôi chúng ta nên dừng thuốc bệnh để “tẩm bổ” khoảng 2 ngày lại điều trị tiếp. Trường hợp bệnh cầu trùng thì dùng theo phác đồ 3-2-3 (điều trị 3 ngày, nghỉ 2 ngày rồi lại điều trị tiếp 3 ngày)
Bước 3: Bổ trợ
Bổ trợ giúp vật nuôi nâng cao thể trạng và sức đề kháng, đồng thời giải độc, thông thường có các loại sau:
- Điện giải có vitamin: Dùng trong mọi trường hợp bệnh đều được. Có tác dụng cân bằng hệ đệm, chống stress. Vitamin có giúp tăng cường chuyển hoá, chống ngộ độc và giải độc, tăng sức đề kháng. Loại này nên dùng buổi trưa.
- Bổ gan thận dòng Sorbitol: thông thường sẽ có thêm các acid amin và vitamin B12. Loại này có tác dụng lợi mật, tăng khả năng tiêu hoá và một phần chống ngộ độc cho gan. Đây là loại thuốc bổ khá rẻ tiền, dùng trong khi điều trị có tác dụng trung bình.
- Bổ gan thận dòng thảo dược: Thông thường là chiết xuất ở dạng cao (ít có ở dạng “nano”). Loại này có tác dụng tốt cho gan và cơ thể nhưng phải dùng lâu dài, hiệu quả không cao trong trường hợp bệnh cấp tính.
- Bổ gan dong acid amin: dạng này có tác dụng tốt, một số acid amin có tác dụng giải độc. Dùng trong cả khi điều trị và lúc bình thường.
- Giải độc dạng chiết xúât vi sinh vật + hóa dược (có thể có chiết xuất thảo dược dạng nano): dạng này là loại giải độc (cả giải độc gan và giải độc tố mầm bệnh), nâng cao miễn dịch chứ không phải chỉ bổ gan. Đây là loại gần như tốt nhất và đắt nhất, hay SD trong điều trị cấp tính, bệnh nặng (IB thể thận, Gumboro, PRRS, ….)
- Bổ gan dòng acid phosphoric: chủ yếu tăng quá trình tái tạo tế bào gan. Dùng trong trường hợp tế bào gan bị phá vỡ quá nhiều (ký sinh trùng đường máu gia cầm) và nên kết hợp với loại trên.
- Men tiêu hoá: nên bổ sung hàng ngày, trong lúc điều trị nên dùng loại men tiêu hoá sống chịu kháng sinh sẽ có hiệu quả hơn.
- Khoáng: trong một số trường hợp đặc biệt nên bổ sung cả khoáng đa lượng và vi lượng (còi cọc, cắn mổ lông, tiêu chảy, ...)
Bài viết hơi dài, các bác cố gắng đọc nhé.hiii
Chúc các bác chăn nuôi thành công!
Thân ái!
Phương pháp 3 bước 5 đúng
Thứ nhất: 3 bước gồm
Bước 1: Vệ sinh
Bước 2: Dùng thuốc
Bước 3: Bổ trợ
Thứ 2: 5 đúng
Đúng thuốc
Đúng cách
Đúng thời điểm
Đúng lượng
Đúng liệu trình
3 bước trong điều trị bệnh
Bước 1: Vệ sinh
Vệ sinh là khâu vô cùng quan trọng trong điều trị cũng như phòng bệnh. Trong công tác phòng bệnh thì vệ sinh là phương pháp rẻ tiền mà đem lại hiệu quả cao. Trong khi điều trị bệnh vệ sinh có một ý nghĩa vô cùng quan trọng.
Ý nghĩa:
- Vệ sinh cơ giới giúp loại bỏ phân, chất độn chuồng, nơi cư trú của mầm bệnh.
- Vệ sinh cơ giới làm cắt đứt một khâu trong vòng đời của một số mầm bệnh (cầu trùng) làm cho mầm bệnh không phát triển được.
- Vệ sinh sát trùng giúp tiêu diệt mầm bệnh, làm suy yếu mầm bệnh và làm cho mầm bệnh trong môi trường không có khả năng gây bệnh, giảm áp lực mầm bệnh.
- Làm sạch môi trường.
Phương pháp:
- Vệ sinh cơ giới: dọn toàn bộ phân, chất độn chuồng ra khỏi chuồng nuôi và tiến hành xử lý bằng cách ủ hoặc chôn cùng vôi bột, thuốc sát trùng, … Tiến hành phát quang bụi rậm khu vực xung quanh chuồng để loại bỏ nơi cư trú của động vật trung gian truyền bệnh (ruồi, muỗi, côn trùng khác…). Riêng bệnh Cầu trùng thì ta phải dọn phân hàng ngày trong liệu trình điều trị (3-2-3) để loại bỏ các noãn nang (mầm bệnh) ra ngoài. Các bệnh khác có thể loại bỏ phân 2-3 ngày/lần tuỳ điều kiện thực tế. Chú ý: Việc dọn phân trong chuồng sẽ làm xáo trộn vật nuôi, gây stress, gây ra các tác động làm gà chồng đống lên nhau nên dễ gây chết do dẫm đạp, do vậy chúng ta phải thật nhẹ nhàng, dọn từng khu một tránh gây tác động mạnh nhất là với vật nuôi mẫn cảm như gà Ai cập. Sau khi thu dọn phân, chất độn chuồng sạch sẽ chúng ta thay một lớp độn chuồng khác và rắc một lớp bột sát trùng nền chuồng lên trênn.
- Vệ sinh sát trùng: Tiến hành phun thuốc sát trùng 1 lần/ngày trong mọi loại bệnh khi đang điều trị. Thuốc sát trùng chỉ cần pha đúng liều của nhà SX hoặc cao hơn một chút, không nên lãng phí (vì là hoá chất nên cứ đủ nồng độ là diệt được mầm bệnh). Sau khi pha thì phun với liều 2-4lít dung dịch đã pha cho 100m2 chuồng nuôi, không nên phun nhiều làm ướt nền chuồng (nếu nền chuồng ẩm quá thì kh thuốc sát trùng hết tác dụng mầm bệnh lại có điều kiện thuận lợi để phát triển). Nên phun ngửa vòi,vòi phun càng mịn cảng tốt, và phun vào thời điểm “khô” và “ấm” nhất trong ngày.
- Phát quang bụi rậm: xung quanh khu vực chuồng nuôi phải phát quang và phun thuốc sát trùng hàng ngày, không nên phun vào lúc nắng nóng. Nếu có muỗi, ruồi và côn trùng khác thì phải phun thuốc diệt côn trùng.
Bước 2: Dùng thuốc
5 đúng trong điều trị bệnh
1. Đúng thuốc: Bệnh chỉ khỏi khi dùng đúng thuốc điều trị, do vậy công việc chẩn đoán bệnh cực kỳ quan trọng. Đúng thuốc có 2 dạng
- Đúng nguyên nhân: nguyên nhân nào thì thuốc ấy. Ví dụ
Tiêu chảy: Colistin, Enrofloxacin, Neomycin, Gentamycin, Ampicoli, Sulfamethoxazole + Trymethoprim, …
Cầu trùng: Totraruzil, Diclaruzil, Sulfachlorin, Sulfaquinoxalin, …
Hen (CRD): Tylosin, Doxycyclin, Tiamulin, Erythromycin, Tobramycin, …
Hen (CCRD): Florfenicol, Tylosin + Enrofloxacin, …
Viêm ruột: Amoxycillin + Colistin, Tylosin + Colistin (lợn)
Giun: Levamisol, Ivermectin,…
….
- Đúng triệu chứng: khi chưa phát hiện đúng nguyên nhân hoặc trong một số bệnh phức tạp thì cần phải dùng thêm thuốc điều trị triệu chứng. VD:
o Hen có đờm: Bromhexin, Ephedrin, Dexamethazole (lợn)
o Tiêu chảy: điện giải bù nước, atropin (lợn)
o Sốt: Paracetamol (acetaminophen), anagilC, ketoprofen,…
2. Đúng cách: Đưa thuốc vào cơ thể đúng đường sử dụng (cho uống, tiêm bắp, tiêm dưới da, tiêm ven, tiêm phúc mạc). Thông thường trên nhãn mác đã hướng dẫn cụ thể.
3. Đúng thời điểm: Dùng càng sớm càng tốt
Về thời gian dùng thuốc, nếu bệnh ghép phải dùng nhiều loại thuốc có thể chia ra như sau:
Sáng: Thuốc thứ 1
Trưa: Điện giải
Chiều: Thuốc thứ 2
Chiều tối: bổ
Thuốc chỉ cho uống tối đa 2-3h, thời gian không uống thuốc và buổi tối uống nước trắng.
4. Đúng lượng: dùng đúng liều khuyến cáo, đối với kháng sinh nên dùng liều từ cao xuống thấp (trừ bệnh thương hàn). Tuy nhiên hiện nay có thể do mầm bệnh đã nhờn thuốc hoặc một số chất lượng nguyên liệu, tá dược chưa tốt nên dùng đúng liều mang lại hiệu quả chưa cao nên cần dùng tăng liều.
5. Đúng liệu trình: Điều trị bệnh phải dùng đủ liệu trình, thông thường 3-5 ngày thậm chí 01 tuần hoặc hơn. Liệu trình hợp lý là nếu dùng trong 2 ngày mà có hiệu quả thì SD đến khi nào khỏi bệnh và dùng thêm 01 ngày nữa thì dừng, nếu sau 2 ngày không thấy hiệu quả thì nên đổi thuốc khác. Trong trường hợp điều trị kéo dài thì sau khi điều trị 5-7 ngày tuỳ bệnh và thể trạng vật nuôi chúng ta nên dừng thuốc bệnh để “tẩm bổ” khoảng 2 ngày lại điều trị tiếp. Trường hợp bệnh cầu trùng thì dùng theo phác đồ 3-2-3 (điều trị 3 ngày, nghỉ 2 ngày rồi lại điều trị tiếp 3 ngày)
Bước 3: Bổ trợ
Bổ trợ giúp vật nuôi nâng cao thể trạng và sức đề kháng, đồng thời giải độc, thông thường có các loại sau:
- Điện giải có vitamin: Dùng trong mọi trường hợp bệnh đều được. Có tác dụng cân bằng hệ đệm, chống stress. Vitamin có giúp tăng cường chuyển hoá, chống ngộ độc và giải độc, tăng sức đề kháng. Loại này nên dùng buổi trưa.
- Bổ gan thận dòng Sorbitol: thông thường sẽ có thêm các acid amin và vitamin B12. Loại này có tác dụng lợi mật, tăng khả năng tiêu hoá và một phần chống ngộ độc cho gan. Đây là loại thuốc bổ khá rẻ tiền, dùng trong khi điều trị có tác dụng trung bình.
- Bổ gan thận dòng thảo dược: Thông thường là chiết xuất ở dạng cao (ít có ở dạng “nano”). Loại này có tác dụng tốt cho gan và cơ thể nhưng phải dùng lâu dài, hiệu quả không cao trong trường hợp bệnh cấp tính.
- Bổ gan dong acid amin: dạng này có tác dụng tốt, một số acid amin có tác dụng giải độc. Dùng trong cả khi điều trị và lúc bình thường.
- Giải độc dạng chiết xúât vi sinh vật + hóa dược (có thể có chiết xuất thảo dược dạng nano): dạng này là loại giải độc (cả giải độc gan và giải độc tố mầm bệnh), nâng cao miễn dịch chứ không phải chỉ bổ gan. Đây là loại gần như tốt nhất và đắt nhất, hay SD trong điều trị cấp tính, bệnh nặng (IB thể thận, Gumboro, PRRS, ….)
- Bổ gan dòng acid phosphoric: chủ yếu tăng quá trình tái tạo tế bào gan. Dùng trong trường hợp tế bào gan bị phá vỡ quá nhiều (ký sinh trùng đường máu gia cầm) và nên kết hợp với loại trên.
- Men tiêu hoá: nên bổ sung hàng ngày, trong lúc điều trị nên dùng loại men tiêu hoá sống chịu kháng sinh sẽ có hiệu quả hơn.
- Khoáng: trong một số trường hợp đặc biệt nên bổ sung cả khoáng đa lượng và vi lượng (còi cọc, cắn mổ lông, tiêu chảy, ...)
Bài viết hơi dài, các bác cố gắng đọc nhé.hiii
Chúc các bác chăn nuôi thành công!
Thân ái!