Theo kinh nghiệm của tôi nửa thế kỷ trước, thì trồng sen thu nhập rất thấp. Người ta chỉ trồng sen khi không nuôi cá được. Không nuôi cá được vì thủy lợi, bờ đập, vân vân không đảm bảo, mà làm tốt thì không có vốn. Những nơi cạn hơn, thì trồng lúa. Lúc đó là thời bao cấp, nên trồng lúa hơn. Trồng sen ở nơi cạn thì sen rất xấu, hầu như không có năng suất.
Đó là nhìn chung để so sánh Sen, Cá, và Lúa những khó khăn và thuận lợi. Bây giờ đã quyết định trồng Sen rồi, thì trồng Sen có những khó dễ như sau:
Sen trồng hạt, trồng cây đều được, nhưng năm đầu thì hầu như không có thu hoạch. Ai nói Sen bón nhiều phân thì tốt hơn? Không. Sen mà bón phân với nồng độ cao thì chết. Nó là loại cây sạch. Bón rất ít phân thôi thì tốt. Ví dụ Bèo Tây (Lục Bình), Rau Muống, Rau Ngổ, Rau Cần có thể mọc tốt ở bùn hôi thối, hay nước trong sạch bón nhiều phân hóa học NPK, nhưng Sen thì chết ngay. Những ao Sen mọc tốt, có thể có bùn đen, mình móc lên đưa lên mũi thấy có hôi thoang thoảng thôi, nhưng nước ở đó trong suốt, và không có mùi chi hết. Sen cần nhất không phải là phân bón, mà là ánh nắng mặt trời. Chỗ nào Sen mọc rậm rạp, thì không có bông, không có gương, không có hạt. Vì vậy năng suất của Sen là có hạn, phụ thuộc vào diện tích, không thể tăng năng suất được.
Cách ươm Sen: bằng hạt hay bằng cây. Mùa Xuân (miền Bắc, chứ miền Nam thì tôi không biết) thì hạt Sen rơi xuống nước năm ngoái sẽ nảy mầm. Nước chừng 1 mét trở xuống thì mầm Sen sống. Nước sâu quá, thì chết. Lá thứ nhất chỉ bằng miệng chén. Lá thứ 2, 3, 4 to dần lên, mỗi mắt một lá, và một chùm rễ. Mầm Sen đi ngang dưới mặt bùn, càng ngày càng to và dài ra. Dứt mầm này lên ăn rất ngon. Miền Nam gọi là Ngó, nhưng miền Bắc không bao giờ ăn Ngó non. Ăn đi thì lấy đâu ra Sen nữa? Ngó càng ngày càng to, vì có lá to nuôi nó, và nó mọc đốt mới to hơn, lá to hơn, mọc cao hơn mặt nước. Khi lá đủ to khỏe rồi, thì mỗi mắt mọc ra một lá và một bông, với một chùm rễ. Tùy theo chỗ đó nhiều nắng, lá to, đường kính hơn 1 mét, thì gương Sen nhiều hơn 50 hạt. Lá bị chen nhau thì lá nhỏ, hoa nhỏ, gương nhỏ, ít hạt.
Cũng mùa Xuân, khi hạt sen bắt đầu mọc, thì những ngó sen già năm ngoái (đường kính 3-4cm) đã mọc thật tốt rồi. Nó mọc dài ra những ngó non nhỏ hơn, đường kính 2cm thôi, nhưng có lá to, và chỉ lá thứ 2 đã có thể có bông. Khi ngó sen mọc lên, chọn những ngó nhỏ (ở trên mặt nước, thấy lá nhỏ và ở ngay mặt nước chứ không cao trên mặt nước) và dày đặc, sát vào nhau, thì mình lặn xuống, móc cả rễ lên, mang sang chỗ nào thưa mà trồng. Có thể đó là ngó mọc từ hạt sen. Đó là cách tận dụng diện tích, tăng năng suất. Cũng là cách trồng sang nơi đất mới.
Nếu mình chủ động ươm hạt Sen, thì bây giờ là đầu năm dương lịch, bắt đầu ấm lên, thì ươm hạt. Ngâm hạt già khô mua ở chợ vào nước ấm, giữ ở 30 độ, suốt 24 giờ. Trước khi ngâm, có thể bỏ vào rổ hay thúng trong nước mà chà xát thật mạnh, cho nước dễ ngấm vào vỏ hơn. Sau khi ngâm 1 ngày, thì vỏ mềm ra, có thể lấy dao cắt bỏ vỏ ở đầu và đít hạt đi. Đó là đối với người không rành về Sen. Với người rành về Sen, thì lấy dao rựa sắc, kê hạt lên thớt, mà chặt bỏ đầu và đít vỏ đi khi hạt còn khô rang. Sau khi chặt bỏ vỏ ở đầu và đít hạt đi rồi, thì mới ngâm nước. Sau khi hở hạt bên trong ra qua 2 lỗ nhỏ ở đầu và đít hạt, thì tiếp tục ngâm ở nhiệt độ 30 độ mãi mãi, cho đến khi nảy mầm. Chỉ ngâm 1 ngày là nảy mầm rồi. Mầm có thể đem gieo ngay xuống ao. Ao phải tát cạn bớt nước đi, giữ ở mực nước dưới 1 mét, thì lá sen thứ nhất mới có thể vươn tới mặt nước được. Có bón phân hữu cơ với mức độ ít thôi. Ít là bao nhiêu thì tôi không biết, vì nhiều thì sen sẽ chết. Cũng có thể bón NPK ít thôi. Tôi bón NPK ít thì Sen không chết, nhưng nước bị tảo xanh mọc dày đặc, che cả những lá Sen còn thấp dưới mặt nước. Bón phân hữu cơ, thì phân từ từ tan ra, có tảo xanh ít hơn. Khi Sen mọc lá thứ 2, thì thả nước vào ao, cho nâng mực nước lên. Tốt nhất là ươm Sen ở ao không sâu quá. Năm thứ 2 thì đánh sang ao sâu mà trồng.