Quế là một loại cây có nhiều công dụng, đã được gây trồng ở nước ta từ lâu. Trên miền Bắc, quế được trồng nhiều ở các tỉnh Quảng Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tỉnh... Miền Nam chủ yếu là Quảng Nam, Phú Yên, Khánh Hòa, Côn Đảo, Bà Rịa – Vũng Tàu, Tây Ninh. Bên cạnh quế trồng, còn có quế mọc hoang trong rừng.
Nước ta có nhiều loại quế, nhưng có ba loại được trồng nhiều hơn cả là:
1. Quế Thanh Cinamomum loureirii;
2. Quế Srilanca Cinamomum zeylanicum;
3. Quế Trung Quốc Cinamomum cassia.
Quế Thanh được trồng và mọc hoang ở khắp vùng rừng núi nước ta, hưng có nhiều nhất ở dọc dãy Trường Sơn từ Bắc Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh tới Quảng Nam. Quế Thanh chứa 1 – 5% tinh dầu, trong tinh dầu có 25% anđehít xinamic.
Quế Thường Xuân được xem là loại quý nhất trong quế Thanh, còn ở Nghệ An và Hà Tĩnh là quế Phủ Quỳ, và Quảng Nam là quế Trà My. Đứng đầu thị trường thế giới là quế Srilanca. Ở nước ta loại qué này rất ít, mọc rải rác ở vùng Bái Thượng (Thanh Hóa), Nghệ An và một số địa điểm thuộc Phú Yên, Khánh Hòa, Côn Đảo, Bà Rịa – Vũng Tàu, Tây Ninh.
Quế Srilanca có 0,5 – 2% tinh dầu. Trong tinh dầu chứa 65 – 75% anđehít xinamic, 4 – 12% các loại phenol trong đó, chủ yếu là eugenol, có thêm safrol, fucfurol...
Quế Trung Quốc, trên thị trường thế giới được đánh giá vào hàng thứ hai sau quế Srilanca. Loại quế này mọc rải rác trong rừng và có trồng ở một số nơi.
Quế Trung Quốc chứa 1,2% tinh dầu. Thành phần chủ yếu của tinh dầu chứa 75 – 90% anđehít xinamic, axetat xinamyl và axetat propylphenol.
Quế là một vị thuốc quý, được dùng nhiều trong Đông y và Tây y: có tác dụng kích thích làm tăng sự tuần hoàn máu, gây co mạch, tăng bài tiết, gây co bóp tử cung, sát trùng, chữa đau bụng, đi tả. Quế còn được dùng làm đồ gia vị.
Ngoài khai thác vỏ là chính, quế còn cung cấp gỗ. Lá cũng có thể chưng cất để lấy tinh dầu. Trong kinh doanh và theo kinh nghiệm của nhân dân, người ta gọi tên thương phẩm vỏ quế theo vị trí bóc vỏ trên cây. Ở gốc là quế hạ căn, thân chính là quế thượng châu, tốt nhất; cành to là quế thương biểu và cành nhỏ là quế chi.Quế không chỉ cung cấp nhu cầu trong nước, mà còn là mặt hàng xuất khẩu, được thị trường thế giới ưa chuộng. Vì vậy, trong nhiều năm qua, Nhà nước đã đầu tư nhằm cải tạo, chăm sóc diện tích quế hiện có; đồng thời trồng mới ở những nơi có điều kiện sinh thái phù hợp, hình thành các vùng quế lớn, tập trung, nhằm phát huy tốt nhất kinh nghiệm trồng, thu hái và chế biến quế.
Qua tìm hiểu cho thấy, kinh nghiệm trồng, thu hái, chế biến quế của nhân dân ta rất phong phú. Đặc biệt, có những nơi đã hình thành tập quán rất tốt đẹp là trồng quế nhân dịp đón xuân mới. Ở vùng đồng bào người Dao sinh sống ở miền Tây Bắc, các cụ già kể rằng, hằng năm vào dịp Tết Nguyên đán, gia đình nào có con mới sinh trong năm, không phân biệt trai hay gái, đều được bà con, anh em, họ hàng thân thuộc đến chúc mừng và trồng cho một cây quế, vừa để làm tài sản riêng cho đứa trẻ sau này, vừa để tỏ tình yêu thương, đùm bọc lẫn nhau của dân bản.Ở đây, từ những cặp vợ chồng còn son trẻ đến những gia đình có hai, ba thế hệ, gia đình nào cũng có quế, ít nhất là dăm chục cây, nhiều thì vài trăm cây.
Trà My là đất quế, nhưng cây quế truyền thống ở đây phải chịu cảnh ba chìm bảy nổi. Nhắc lặi thăng trầm của cây quế xứ sở này để mong muốn có một cái nhìn rõ hơn trong tương lai. Điều quan trọng là tìm kiếm giống quế trong tương lai để lấy lại phần hồn của cây quế Trà My.
Quế Trà My được biết đến với cái tên “Cao sơn Ngọc quế”, là loại quế được thế giới ưa chuộng nên có giá trị cao so với các loại quế khác và đã trở thành hình ảnh gần gũi, thân thương, một sản phẩm giá trị về kinh tế và tinh thần, ngày càng làm đẹp thêm dải đất giàu có nằm bên dãy Trường Sơn hùng vĩ.
Khi tình hình sản xuất giống và trồng rừng quế phức tạp, nhất là việc dẫn nhập giống quế các tỉnh phía Bắc vào trồng ào ạt trên địa bàn tỉnh, gây ảnh hưởng đến chất lượng và giá trị giống quế đặc chủng Quảng Nam, tỉnh đã có chủ trương bằng mọi giá phải giữ gìn và bảo vệ giống quế Quảng Nam.
Trước những sự cố lai giống quế ngoại tỉnh, Lâm trường Trà My đã xây dựng đề án “lập vườn quế giống Trà My: tại 2 xã Trà Leng và Trà Dơn (huyện Nam Trà My). Ủy ban Nhân dân tỉnh đã triệu tập hội nghị về việc phát triển giống quế nội. Kiểm tra từ 5 vườn ươm trong tỉnh, quế ngoại còn nhiều đã được hủy ngay tại chỗ. Hàm lượng tinh dầu ở cây, lá, lượng Aldeyut Xiramic của quế Trà My đều cao hơn hẳn quế Yên Bái, Trung Quốc và Srilanca...; đồng thời khẳng định rằng, cây quế mãi mãi là cây mũi nhọn của miền núi.
Nguyễn Văn Thạnh - Sưu tầm
Nước ta có nhiều loại quế, nhưng có ba loại được trồng nhiều hơn cả là:
1. Quế Thanh Cinamomum loureirii;
2. Quế Srilanca Cinamomum zeylanicum;
3. Quế Trung Quốc Cinamomum cassia.
Quế Thanh được trồng và mọc hoang ở khắp vùng rừng núi nước ta, hưng có nhiều nhất ở dọc dãy Trường Sơn từ Bắc Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh tới Quảng Nam. Quế Thanh chứa 1 – 5% tinh dầu, trong tinh dầu có 25% anđehít xinamic.
Quế Thường Xuân được xem là loại quý nhất trong quế Thanh, còn ở Nghệ An và Hà Tĩnh là quế Phủ Quỳ, và Quảng Nam là quế Trà My. Đứng đầu thị trường thế giới là quế Srilanca. Ở nước ta loại qué này rất ít, mọc rải rác ở vùng Bái Thượng (Thanh Hóa), Nghệ An và một số địa điểm thuộc Phú Yên, Khánh Hòa, Côn Đảo, Bà Rịa – Vũng Tàu, Tây Ninh.
Quế Srilanca có 0,5 – 2% tinh dầu. Trong tinh dầu chứa 65 – 75% anđehít xinamic, 4 – 12% các loại phenol trong đó, chủ yếu là eugenol, có thêm safrol, fucfurol...
Quế Trung Quốc, trên thị trường thế giới được đánh giá vào hàng thứ hai sau quế Srilanca. Loại quế này mọc rải rác trong rừng và có trồng ở một số nơi.
Quế Trung Quốc chứa 1,2% tinh dầu. Thành phần chủ yếu của tinh dầu chứa 75 – 90% anđehít xinamic, axetat xinamyl và axetat propylphenol.
Quế là một vị thuốc quý, được dùng nhiều trong Đông y và Tây y: có tác dụng kích thích làm tăng sự tuần hoàn máu, gây co mạch, tăng bài tiết, gây co bóp tử cung, sát trùng, chữa đau bụng, đi tả. Quế còn được dùng làm đồ gia vị.
Ngoài khai thác vỏ là chính, quế còn cung cấp gỗ. Lá cũng có thể chưng cất để lấy tinh dầu. Trong kinh doanh và theo kinh nghiệm của nhân dân, người ta gọi tên thương phẩm vỏ quế theo vị trí bóc vỏ trên cây. Ở gốc là quế hạ căn, thân chính là quế thượng châu, tốt nhất; cành to là quế thương biểu và cành nhỏ là quế chi.Quế không chỉ cung cấp nhu cầu trong nước, mà còn là mặt hàng xuất khẩu, được thị trường thế giới ưa chuộng. Vì vậy, trong nhiều năm qua, Nhà nước đã đầu tư nhằm cải tạo, chăm sóc diện tích quế hiện có; đồng thời trồng mới ở những nơi có điều kiện sinh thái phù hợp, hình thành các vùng quế lớn, tập trung, nhằm phát huy tốt nhất kinh nghiệm trồng, thu hái và chế biến quế.
Qua tìm hiểu cho thấy, kinh nghiệm trồng, thu hái, chế biến quế của nhân dân ta rất phong phú. Đặc biệt, có những nơi đã hình thành tập quán rất tốt đẹp là trồng quế nhân dịp đón xuân mới. Ở vùng đồng bào người Dao sinh sống ở miền Tây Bắc, các cụ già kể rằng, hằng năm vào dịp Tết Nguyên đán, gia đình nào có con mới sinh trong năm, không phân biệt trai hay gái, đều được bà con, anh em, họ hàng thân thuộc đến chúc mừng và trồng cho một cây quế, vừa để làm tài sản riêng cho đứa trẻ sau này, vừa để tỏ tình yêu thương, đùm bọc lẫn nhau của dân bản.Ở đây, từ những cặp vợ chồng còn son trẻ đến những gia đình có hai, ba thế hệ, gia đình nào cũng có quế, ít nhất là dăm chục cây, nhiều thì vài trăm cây.
Trà My là đất quế, nhưng cây quế truyền thống ở đây phải chịu cảnh ba chìm bảy nổi. Nhắc lặi thăng trầm của cây quế xứ sở này để mong muốn có một cái nhìn rõ hơn trong tương lai. Điều quan trọng là tìm kiếm giống quế trong tương lai để lấy lại phần hồn của cây quế Trà My.
Quế Trà My được biết đến với cái tên “Cao sơn Ngọc quế”, là loại quế được thế giới ưa chuộng nên có giá trị cao so với các loại quế khác và đã trở thành hình ảnh gần gũi, thân thương, một sản phẩm giá trị về kinh tế và tinh thần, ngày càng làm đẹp thêm dải đất giàu có nằm bên dãy Trường Sơn hùng vĩ.
Khi tình hình sản xuất giống và trồng rừng quế phức tạp, nhất là việc dẫn nhập giống quế các tỉnh phía Bắc vào trồng ào ạt trên địa bàn tỉnh, gây ảnh hưởng đến chất lượng và giá trị giống quế đặc chủng Quảng Nam, tỉnh đã có chủ trương bằng mọi giá phải giữ gìn và bảo vệ giống quế Quảng Nam.
Trước những sự cố lai giống quế ngoại tỉnh, Lâm trường Trà My đã xây dựng đề án “lập vườn quế giống Trà My: tại 2 xã Trà Leng và Trà Dơn (huyện Nam Trà My). Ủy ban Nhân dân tỉnh đã triệu tập hội nghị về việc phát triển giống quế nội. Kiểm tra từ 5 vườn ươm trong tỉnh, quế ngoại còn nhiều đã được hủy ngay tại chỗ. Hàm lượng tinh dầu ở cây, lá, lượng Aldeyut Xiramic của quế Trà My đều cao hơn hẳn quế Yên Bái, Trung Quốc và Srilanca...; đồng thời khẳng định rằng, cây quế mãi mãi là cây mũi nhọn của miền núi.
Nguyễn Văn Thạnh - Sưu tầm
Last edited:
