Cho tiếp xúc sớm với thức ăn sau khi nở để tăng khả năng miễn dịch của gà

Đọc thấy hay chia sẽ với mọi người
Người viết: Vũ Duy Giảng
17/06/2009
Trong 3 thập kỷ qua, công tác chọn giống đã cải thiện đáng kể thành tích sản xuất của gà nuôi thịt (thường gọi là gà broiler): tăng trưởng nhanh hơn, hiệu quả lợi dụng thức ăn cao hơn, khả năng sản xuất thịt tốt hơn, tỷ lệ thịt ngực cao hơn.
Tuy nhiên sự tăng nhanh về năng suất sản xuất đã không đi cùng với việc tăng khả năng miễn dịch, dẫn đến gà bị mắc nhiều bệnh về rối loạn chuyển hóa và nhiều bệnh truyền nhiễm, tỷ lệ chết tăng cao.
Nhiều báo cáo khoa học đã cho biết: gà con ở tuần tuổi đầu tiên sau khi nở thiếu đáp ứng miễn dịch một cách đầy đủ và do vậy nhậy cảm cao với các bệnh truyền nhiễm. Cần phải biết rằng sự phát triển hệ thống miễn dịch ở gà broiler và khả năng đáp ứng cao đối với những kháng nguyên khác nhau (vi khuẩn và các chất độc hại) rất quan trọng trong việc bảo vệ gà khi còn non.


Hệ thống miễn dịch của gia cầm
Đây là một hệ thống phức tạp, hoàn thiện cả về chức năng và cấu trúc, phân bố khắp cơ thể, bao gồm cơ quan, những yếu tố tế bào và những yếu tố dịch thể.
Cũng như ở động vật có vú, năng lực miễn dịch của gia cầm phát triển thông qua hệ thống lympho. Cơ quan của hệ miễn dịch được chia thành cơ quan lympho sơ cấp và thứ cấp.

Túi Fabricius (viết tắt là túi F) và tuyến ức là cơ quan lympho sơ cấp trong đó các tiền lympho bào phát triển thành các lympho bào miễn dịch.
Những tổ chức lympho thứ cấp là lách, tủy xương, tuyến Harderian, tuyến quả thông (pineal gland) và các mô lympho gắn với bề mặt niêm mạc như niêm mạc khí quản, niêm mạc ruột và những cụm biệt hóa của những tế bào lympho thuộc các cơ quan khác nhau.
Các tổ chức lympho này được đặt ở những vị trí quan trọng để khi những kháng nguyên như vi khuẩn bệnh đi vào cơ thể qua da hay qua các bề mặt niêm mạc có thể bị tóm gọn rồi bị tiêu diệt.
Sự phát triển của hệ thống miễn dịch xẩy ra chủ yếu trong quá trình phát triển của phôi. Các cơ quan miễn dịch và các globulin miễn dịch thành thục trong các cơ quan miễn dịch bị chi phối bởi nhiều yếu tố, ngoài yếu tố di truyền, yếu tố thức ăn là một yếu tố quan trọng.

Điều gì cản trở sự gà con mới nở tiếp xúc với thức ăn?
Trong chăn nuôi gà thương phẩm, quá trình nở của gà thường kéo dài 2 ngày và gà con chỉ được chuyển khỏi máy ấp khi đại đa số chúng đã sạch vỏ. Sau khi đưa ra khỏi máy ấp một số công việc khác còn tiếp tục như chọn đực cái, vaccine, đóng hộp trước khi vận chuyển đi các nơi.
Trong thực tế, một số gà con nở ra phải sau 36-48 giờ mới được tiếp xúc với thức ăn và nước uống. Đây là nguyên nhân làm cho gà yếu và chậm tăng trưởng. Như vậy từ khi nở tới khi bắt đầu nhận các chất dinh dưỡng của thức ăn là một thời kỳ khủng hoảng trong quá trình phát triển của gà.

Nguồn dinh dưỡng cho gà mới nở
Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển sớm của hệ thống miễn dịch ở gà con mới nở, một trong yếu tố quan trọng đó là sự thức ăn. Ở gà con, lòng đỏ là nguồn cung cấp năng lượng và protein ngay khi mới nở. Sự hấp thu các chất dinh dưỡng và kháng thể mẹ từ túi lòng đỏ là yêu cầu quan trọng để sống xót trong giai đoạn đầu của đời sống.
Lòng đỏ lưu thường chỉ dùng được trong khoảng 4 ngày sau khi nở, nhưng những nghiên cứu gần đây xác định rằng lòng đỏ lưu sẽ được dùng nhanh hơn nhiều ở những gà được tiếp xúc sớm với thức ăn sau khi nở so với những gà bị nhịn đói 48 giờ (khối lượng lòng đỏ lưu giảm 26% nếu được tiếp xúc với thức ăn 24 giờ sau khi nở, nhưng giảm 46% nếu được tiếp xúc với thức ăn 48 giờ sau khi nở). Nguyên nhân là thức ăn có trong đường ruột đã thúc đẩy sự di chuyển lòng đỏ tới tá tràng.
Nuôi dưỡng sớm có lợi cho hệ miễn dịch
Thời gian từ khi nở tới khi nhận được thức ăn là thời kỳ khủng hoảng của gà con mới nở.
Khoảng 2-5% gà nở ra không sống xót trong thời kỳ này do dự trữ thức ăn trong cơ thể bị hạn chế, một số con khác có biểu hiện còi cọc, hiệu quả lợi dụng thức ăn kém, nghèo sản lượng thịt và kém sức đề kháng với bệnh.
Những hạn chế này có thể giảm nhẹ bằng cách áp dụng kỹ thuật “nuôi dưỡng sớm”, đó là kỹ thuật cung cấp chất dinh dưỡng cho gà trong nhà ấp ngay sau khi nở.
Cung cấp chất dinh dưỡng cân đối và cho tiếp xúc với thức ăn ngay sau khi nở có thể thúc đẩy sự sử dụng lòng đỏ, nâng cao sự phát triển của ống tiêu hóa, kích thích tụy tiết enzyme. Những yếu tố này giúp đồng hóa tốt chất dinh dưỡng, đóng góp cho tăng trưởng của cơ và cải thiện thành tích sản xuất của gà từ mới nở đến khi đạt thể trọng thương mại.
Thức ăn cũng cung cấp chất dinh dưỡng cho sự tăng trưởng và phát triển của cả cơ quan lympho sơ cấp và thứ cấp.
Hệ thống miễn dịch của gà mới nở, đặc biệt là hệ miễn dịch niêm mạc, cần thức ăn để phát triển nhanh. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng chậm tiếp xúc với thức ăn không chỉ cản trở đến sự phát triển của ruột mà còn cản trở sự phát triển của mô lympho gắn với ruột, với túi F…
Các tác giả A.K Panda và M.R Reddy (2007) đã nghiên cứu ảnh hưởng của kỹ thuật “dinh dưỡng sớm” đến sự phát triển của cơ quan miễn dịch trong 3 tuần đầu mới nở đã thấy rằng nếu gà được tiếp xúc với thức ăn sau 48 giờ thì khối lượng của túi F thấp hơn 21% so với những gà được tiếp xúc với thức ăn sau 24 giờ. Gà chậm tiếp xúc với thức ăn khối lượng lách cũng giảm thấp tương tự.
Tiếp xúc sớm với thức ăn cũng giúp gà con có đáp ứng nhanh với việc chích ngừa vaccine.
Một trong những kết quả nghiên cứu của các tác giả nêu trên đã xác định rằng: titre kháng thể (lúc gà 21 ngày) đáp ứng với vaccine RD (kháng sinh phòng bệnh đường hô hấp) khi gà 5 ngày tuổi cao hơn rõ rệt ở những gà được ăn ngay so với những gà bị nhịn đói 24 giờ hay 48 giờ.
Kết luận
Thời gian từ khi nở tới khi được tiếp xúc với thức ăn là một thời kỳ khủng hoảng trong sự phát triển của gia cầm mới nở. Lòng đỏ lưu chỉ đủ để gà sống trong 3-4 ngày sau khi nở, nhưng không đủ chất dinh dưỡng cho tăng trưởng và phát triển tối ưu cơ quan miễn dịch và năng lực miễn dịch.
Dinh dưỡng cân đối và tạo cơ hội cho gà tiếp xúc sớm với thức ăn ngay sau khi nở có thể thúc đẩy sự lợi dụng lòng đỏ và kích thích sự phát triển của hệ miễn dịch.
Như vậy, dinh dưỡng sớm sẽ thu được những gà con khỏe mạnh ngay từ đầu đời, từ đó hạn chế được nhiều thiệt hại cho nhà sản xuất trong suốt cả quá trình chăn nuôi đàn gà



<tbody>
</tbody>
 


Vấn đề ở đây là làm sao cho Gà tiếp xúc với thức ăn ngay sau khi nở khi mà quá trình Gà con nở ra rồi đến được chuồng thì cũng đã mất hơn 2 ngày..??
Chỉ có tự ấp trứng thì may ra...
 
Em đã đọc và không biết có kiểm chứng chưa nhưng đọc đoạn này
"Các tác giả A.K Panda và M.R Reddy (2007) đã nghiên cứu ảnh hưởng của kỹ thuật “dinh dưỡng sớm” đến sự phát triển của cơ quan miễn dịch trong 3 tuần đầu mới nở đã thấy rằng nếu gà được tiếp xúc với thức ăn sau 48 giờ thì khối lượng của túi F thấp hơn 21% so với những gà được tiếp xúc với thức ăn sau 24 giờ. Gà chậm tiếp xúc với thức ăn khối lượng lách cũng giảm thấp tương tự." thì chắc là rồi đó
 
Để bổ sung cho bài báo trên,em đã tìm được bài này

Hệ thống miễn dịch của gia cầm
Đây là một hệ thống phức tạp, hoàn thiện cả về chức năng và cấu trúc (bảng 1), phân bố khắp cơ thể, bao gồm cơ quan, những yếu tố tế bào và những yếu tố dịch thể.
Bảng 1: Hệ thống miễn dịch của gia cầm
Cơ quanVị tríCấu trúcChắc năng
Túi FabriciusỔ nhớpTúi tròn hay bầu dục với các nang lymphoidSản sinh và phát triển lympho bào B
Thymus (tuyến ức)Cạnh ổ nhớpTuyến đa thuỳ với các nang lymphoidSản sinh và phát triển lympho bào T
LáchGiữa diều và mềHình dạng khác nhauMiễn dịch hệ thống
Túi Meckel (Merkel diverticulum)RuộtCác dải nangMiễn dịch cục bộ
Hạch manh tràng (caecal tonsils)Đầu gần của manh tràng---Miễn dịch cục bộ
Màng PeyerGiữa hồi tràng và manh tràng---Miễn dịch cục bộ

<tbody>
</tbody>

Cũng như ở động vật có vú, năng lực miễn dịch của gia cầm phát triển thông qua hệ thống lympho. Cơ quan của hệ miễn dịch được chia thành cơ quan lympho sơ cấp và thứ cấp (H.1).
untitled4__11.jpg

Túi Fabricius (viết tắt là túi F) và tuyến ức là cơ quan lympho sơ cấp trong đó các tiền lympho bào phát triển thành các lympho bào cạnh tranh miễn dịch.
Những tổ chức lympho thứ cấp là lách, tuỷ xương, tuyến Harderian, tuyến quả thông (pineal gland) và các mô lympho gắn với bề mặt niêm mạc (MALT), bao gồm mô lypmpho gắn với phế quản (BALT: brochial-associated lymphoid tissue), mô lypmpho gắn với ruột (GALT: gut-associated lymphoid tissue), mô lypmpho gắn với mạc treo (CALT: conjunctival-associated lymphoid tissue) và những cụm biệt hoá của những tế bào lympho thuộc các cơ quan khác nhau.
Các tổ chức lympho này được đặt ở những vị trí quan trọng để khi những kháng nguyên đi vào cơ thể qua da hay qua các bề mặt niêm mạc có thể bị tóm gọn rồi bị tiêu diệt.
Lympho bào, tế bào vận chuyển kháng nguyên, tế bào giới thiệu kháng nguyên hay những tế bào điều khiển miễn dịch khác cũng được đặt ở những nơi có cấu trúc giải phẫu hoàn thiện, nhằm giúp tối ưu hoá việc loại bỏ những bệnh sinh (pathogen) không mong muốn.
Sự phát triển của hệ thống miễn dịch
Quá trình phát triển của hệ thống miễn dịch của phôi và gà mới nở là một quá trình động bao gồm sự di chuyển của tế bào gốc lympho tới các tuyến miễn dịch sơ cấp, sự phân chia nhanh của lympho bào trong sự vắng mặt của kháng nguyên trong túi F và trong tuyến ức, sự biệt phân của lympho bào trong túi F, trong tuyến ức và cuối cùng là chuyển những lympho bào biệt phân tới các cơ quan lympho ngoại biên như lách, hạch lympho ruột.
Trong phôi, tế bào gốc di chuyển tới tuyến ức xẩy ra theo ba đợt là 6,5; 12 và 18 ngày tuổi phôi và trong túi F giữa 7 đến 14 ngày tuổi phôi. Cả hai quần thể lympho bào này sẽ trải qua sự đột biến và thành thục trong quá trình phát triển của phôi. Tế bào T còn non bước vào giai đoạn chín lúc phôi đạt 12-14 ngày tuổi, còn tế bào B còn non thì trải qua sự sắp xếp lại các gien trong phân tử globin miễn dịch và biểu thị lgM, lgG lúc phôi 12 và 14 ngày tuổi, lần lượt.
Cơ quan miễn dịch thứ cấp như lách, hạch manh tràng và túi Meckel thì vẫn chưa hoàn thiện ngay khi trứng nở. Tuy tế bào B phát hiện thấy ở hạch manh tràng ở lúc nở nhưng chỉ có lgM được biểu thị. Người ta phát hiện thấy có tế bào T trong lamina propria, thượng bì ruột và các cơ quan miễn dịch thứ cấp khác, nhưng chúng chỉ phát triển năng lực gây độc tế bào sau khi trứng nở một thời gian nhất định.
Điều gì cản trở sự gà con mới nở tiếp xúc với thức ăn?
Trong chăn nuôi gà thương phẩm, quá trình nở của gà thường kéo dài 2 ngày và gà con chỉ được chuyển khỏi máy ấp khi đại đa số chúng đã sạch vỏ. Sau khi đưa ra khỏi máy ấp một số công việc khác còn tiếp tục như chọn đực cái, vaccine, đóng hộp trước khi vận chuyển đi các nơi.
Trong thực tế, một số gà con nở ra phải mất 36-48 giờ không được tiếp xúc với thức ăn và nước uống. Đây là nguyên nhân làm cho gà yếu và chậm tăng trưởng.
Như vậy từ khi nở tới khi bắt đầu nhận các chất dinh dưỡng của thức ăn là một thời kỳ khủng hoảng trong quá trình phát triển của gà.
Nguồn dinh dưỡng cho gà mới nở
Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển sớm của hệ thống miễn dịch ở gà con mới nở. Một trong yếu tố quan trọng đó là sự thu nhận thức ăn. Ở gà con, lòng đỏ là nguồn cung cấp năng lượng và protein ngay khi mới nở. Sự hấp thu các chất dinh dưỡng và kháng thể mẹ từ túi lòng đỏ là yêu cầu quan trọng để sống xót trong giai đoạn đầu của đời sống. Lòng đỏ lưu thường chỉ dùng được trong khoảng 4 ngày sau khi nở, nhưng những nghiên cứu gần đây xác định rằng lòng đỏ lưu sẽ được dùng nhanh hơn nhiều ở gà được tiếp xúc với thức ăn ngay sau khi nở so với những gà bị nhịn đói 48 giờ (H.2).
Nguyên nhân là thức ăn có trong đường ruột đã thúc đẩy sự di chuyển lòng đỏ tới tá tràng.
untitled3.jpg

H.2: Khối lượng túi Fabricius giảm khi gà chậm tiếp xúc với thức ăn
Nuôi dưỡng sớm có lợi cho hệ miễn dịch
Thời gian từ khi nở tới khi nhận được thức ăn là thời kỳ khủng hoảng của gà con mới nở.
Khoảng 2-5% gà nở ra không sống xót trong thời kỳ này do dự trữ thức ăn trong cơ thể bị hạn chế, một số con khác có biểu hiện còi cọc, hiệu quả lợi dụng thức ăn kém, nghèo sản lượng thịt và kém sức đề kháng với bệnh.
Những hạn chế này có thể giảm nhẹ bằng cách áp dụng kỹ thuật "nuôi dưỡng sớm", đó là kỹ thuật cung cấp chất dinh dưỡng cho gà trong nhà ấp ngay sau khi nở.
Cung cấp chất dinh dưỡng cân đối và cho tiếp xúc với thức ăn ngay sau khi nở có thể thúc đẩy sự sử dụng lòng đỏ, nâng cao sự phát triển của ống tiêu hóa, kích thích tụy tiết enzyme. Những yếu tố này giúp đồng hóa tốt chất dinh dưỡng, đóng góp cho tăng trưởng của cơ và cải thiện thành tích sản xuất của gà từ mới nở đến khi đạt thể trọng thương mại.
Thức ăn cũng cung cấp chất dinh dưỡng cho sự tăng trưởng và phát triển của cả cơ quan lympho sơ cấp và thứ cấp
Hệ thống miễn dịch của gà mới nở, đặc biệt là hệ miễn dịch niêm mạc, cần thức ăn để phát triển nhanh. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng chậm tiếp xúc với thức ăn không chỉ cản trở đến sự phát triển của ruột mà còn cản trở sự phát triển của mô lympho gắn với ruột (GALT), túi F, hạch manh tràng và túi Meckel.
Các tác giả A.K Panda và M.R Reddy (2007) đã nghiên cứu ảnh hưởng của kỹ thuật "dinh dưỡng sớm" đến sự phát triển của cơ quan miễn dịch trong 3 tuần đầu mới nở đã thấy rằng: tăng trưởng của túi F kém nếu gà con mới nở không được ăn trong 24 giờ hay hơn (H.2). Gà được ăn ngay sau khi nở có túi F nặng hơn chứng tỏ rằng sự tiếp xúc sớm với thức ăn đã thúc đẩy sự phát triển của cơ quan miễn dịch.
Không cho gà ăn trong 24 giờ sau khi nở làm cho lách tăng trưởng và phát triển chậm trong tuần tuổi đầu, tuy đến 21 ngày tuổi thì khối lượng lách vẫn thấy tương đương với lách của những gà cho ăn ngay sau khi nở. Không cho ăn trong 48 giờ thì làm cho lách có khối lượng thấp ở tất cả các giai đoạn tuổi (H.3).
Như vậy, kéo dài thời gian không cho ăn sau khi nở thì có hại cho sự phát triển của hệ miễn dịch.
untitled2__1.jpg

H.2: Khối lượng túi Fabricius giảm khi gà nhịn đói 24-48 giờ
untitled2__2.jpg

H.3: Khối lượng lách bị giảm khi gà bị nhịn đói 24-48 giờ
Cải thiện năng lực miễn dịch bằng cách nuôi dưỡng sớm
Có một cách khác can thiệp nhanh vào sự phát triển miễn dịch, đó là kích thích sự tiết corticosteroid. Biện pháp này gây ra ức chế sự phân chia tế bào miễn dịch bao gồm những tế bào miễn dịch mà gà con mới nở cần để đáp ứng với vaccine.
Một trong những kết quả nghiên cứu của các tác giả nêu trên đã xác định rằng: titre kháng thể của gà lúc 19 ngày tuổi [trong đáp ứng với việc chủng tế bào hồng cầu cừu (SRBC) khi gà 14 ngày] luôn luôn cao hơn ở gà được ăn ngay sau khi nở so với gà bị nhịn đói 24 giờ hoặc 48 giờ (H.4).
untitled1.jpg

Tương tự như vậy, titre kháng thể ELISA (lúc gà 21 ngày) đáp ứng với vaccine RD (vaccine phòng bệnh đường hô hấp) khi gà 5 ngày tuổi cũng cao hơn rõ rệt ở những gà được ăn ngay so với gà bị nhịn đói 24 giờ hay 48 giờ.
Kết luận:
Thời gian từ khi nở tới khi được tiếp xúc với thức ăn là một thời kỳ khủng hoảng trong sự phát triển của gia cầm mới nở. Lòng đỏ lưu chỉ đủ để gà sống trong 3-4 ngày sau khi nở, nhưng không đủ chất dinh dưỡng cho tăng trưởng và phát triển tối ưu cơ quan miễn dịch và năng lực miễn dịch.
Dinh dưỡng cân đối và tạo cơ hội cho gà tiếp xúc sớm với thức ăn ngay sau khi nở có thể thúc đẩy sự lợi dụng lòng đỏ và kích thích sự phát triển của hệ miễn dịch.
Như vậy, dinh dưỡng sớm sẽ thu được những gà con khỏe mạnh ngay từ đầu đời, từ đó hạn chế được nhiều thiệt hại cho nhà sản xuất trong suốt cả quá trình chăn nuôi đàn gà.
(Viết theo tài liệu "Boosting the chick’s immune system through early nutrition " của A.K Panda và M.R Reddy; Poultry International July 2007).
GS Vũ Duy Giảng - Đại học Nông nghiệp Hà Nội (Đặc san khoa học kỹ thuật thức ăn chăn nuôi số 3/2009)

<tbody>
</tbody>
 



Back
Top