Hươu giống có thể nuôi nhốt, bán chăn thả và thả tự do. Tuy nhiên để cho việc bảo vệ hươu khỏi bệnh tật do thời tiết, thì ta nên vẫn có chuồng. Chuồng hươu nên làm xa nhà ở, gần nguồn nước để tiện việc rửa dọn và cho hươu đằm tắm, song tránh những nơi quá ẩm ướt, lầy lội. Nên quay về phía Nam hay Đông Nam để thường xuyên nhận được ánh nắng mặt trời. Chuồng cần phải rộng, thoáng. Thành chuồng được làm bằng gỗ. Khoảng cách giữa các dóng ngang là 15 cm. Chiều cao của thành chuồng là 2,2 - 2,5 m. Nền chuồng nên làm bằng gạch, xây dốc 1cm cho 1m dài, có rãnh để thoát nước rửa chuồng và nước tiểu.
Khu chăn thả
Ở những cơ sở chăn nuôi lớn, số lượng đàn hươu nhiều, thì cần tổ chức chuồng trại, chăn nuôi theo kiểu bán tự nhiên: quây rào một khu vực rộng, có bãi cỏ, cây bụi, suối nước, một khoảng rừng thưa, cũng có thể bao lấy một vài quả núi thấp. Trong khu vực rào, cần làm nhà cho hươu tránh mưa nắng, có chuồng cách ly để phòng chữa bệnh, có chỗ cho hươu ăn, vận động, đằm tắm...
Tuỳ điều kiện từng nơi và quy mô chăn nuôi mà vây rào cho thích hợp. Nói chung, khu rào càng rộng càng tốt. Trong khu vực rào cần ngăn thành từng ô, có cửa thông với nhau. Trong từng ô, trồng sẵn thức ăn cho hươu và áp dụng hình thức luân phiên chăn thả, để chủ động đảm bảo đủ khẩu phần của hươu theo yêu cầu chăn nuôi, mật độ 1 đầu hươu cần có 1 - 1,5 ha.
Dinh dưỡng và thức ăn
Thức ăn cho hươu sao phải bảo đảm đầy đủ chất bột, chất béo, chất đạm, khoáng, nước và sinh tố. Thức ăn của hươu sao gồm nhiều loại lá, cỏ, củ, quả, ... chủ yếu là các lá cỏ non. Hươu sao còn sử dụng cả những thức ăn đã được chế biến như: Cháo ngô, cám, gạo, thức ăn ủ xanh, ủ chua, phơi khô.
Kinh nghiệm thực tế chăn nuôi hươu sao cho thấy: ngoài những thức ăn như lá, cỏ, củ, quả tươi có thể cho hươu ăn trực tiếp, ta còn cần phải chế biến một số loại thức ăn nữa. Việc làm này có tác dụng dự trữ thức ăn, tránh lệ thuộc vào điều kiện tự nhiên, vừa có tác dụng làm tăng khẩu vị, hươu ăn ngon miệng, ăn được nhiều, béo khoẻ, cho những cặp nhung to, mập. Có thể dùng thân ngô, cỏ voi, dây lang, cây lạc... phơi khô dự trữ.
Hươu đòi hỏi thức ăn phải sạch sẽ hơn trâu bò. Nên làm cũi hay máng ăn cho hươu. Đối với những hươu nhốt riêng nên làm "kẹp lá" vừa bảo đảm cho hươu ăn sạch sẽ vừa thuận tiện khi quét dọn. Thức ăn chủ yếu cho hươu sao là các loại lá rừng. Cho nên bên cạnh những thức ăn chúng ta sản xuất được (dây khoai lang, lạc ngô, cỏ voi). Cũng cần phải chú ý cho hươu ăn thêm các loại lá rừng khác. Không thể quên được chất khoáng trong khẩu phần thức ăn hàng ngày của hươu sao, nhất là muối ăn. Một con hươu cần 15 - 20 g muối trong một ngày. Có thể hoà muối vào nước cho hươu uống hoặc vẩy vào lá, cỏ hay rắc ở thềm.
Hươu ăn nhiều về ban đêm. Nói chung mỗi lần hươu ăn ít nhưng ăn nhiều lần. Do đặc điểm đó, cần thực hiện biện pháp "cho ăn ít, siêng cho ăn" vừa tạo điều kiện cho hươu ăn ngon miệng, ăn no, vừa sử dụng thức ăn được hợp lý, tránh lãng phí. Tối thiểu mỗi ngày cũng cho hươu ăn 3 bữa: sáng 8 - 9 giờ; chiều 16 - 17 giờ; tối 21 - 22 giờ.
Chăm sóc hươu đực giống
Cần có ô chuồng riêng để nuôi đực giống. Diện tích mỗi ô thích hợp là 8 - 10 m2. Nơi nuôi đực giống cần cách xa nơi nuôi hươu cái. Trước mỗi ô nên có một sân con có diện tích 25 -30 m2 để cho hươu vận động. Một tháng cho hươu đực giống tắm 3 lần vào những ngày nắng ấm. Mùa động dục của hươu sao diễn ra từ giữa tháng 6 đến giữa tháng 11, cho nên việc chăm sóc hươu đực giống có thể chia làm 2 giai đoạn: giai đoạn không phối giống (từ tháng 12 đến tháng 5); giai đoạn phối giống (tháng 6 đến tháng 11).Trong khi phối giống ta không nên đến gần hươu. Trong giai đoạn phối giống cần cho hươu ăn những thức ăn giàu đạm và khoáng như: dây lạc, các loại khô dầu, cỏ, lá non, đậu, ngô, lạc lên mầm.
Chăm sóc hươu chửa
Khi có chửa, hươu mẹ cần tích luỹ các chất dinh dưỡng để vừa nuôi sống bản thân vừa để nuôi bào thai. Thường hươu cái chửa trong thời gian 7 tháng 9 ngày. Có thể chia làm 2 giai đoạn để chăm sóc hươu có chửa. Từ tháng thứ 1 đến tháng thứ 5, bào thai phát triển còn chậm, chưa đòi hỏi nhiều về nhu cầu lắm, nên có thể nuôi dưỡng , chăm sóc bình thường. Mang thai từ tháng thứ 6 đến khi đẻ.Lá, cỏ cần phải tươi ngon, nhiều loại để đủ sinh tố. Đặc biệt trong những tháng cuối nên cho ăn những lá, củ , quả có tác dụng lợi sữa như lá ngọn, lá quả sung, đu đủ xanh.Trong giai đoạn một, có thể để hươu chửa sống chung với đàn cái. Nhưng sang giai đoạn hai, cần nhốt riêng.
"Phòng đẻ" phải được quét dọn sạch sẽ, tiêu độc nền và xung quanh thành chuồng bằng Crêzil 5% hay nước vôi. ở một góc phòng, rải một lớp rơm mềm hay cỏ khô để làm ổ. Cần giữ cho phòng đẻ ấm, thoáng, khô, kín đáo; nhất thiết phải có người theo dõi, nhưng không để cho hươu thấy. Hạn chế sự can thiệp của người khi hươu đẻ, chỉ can thiệp trong trường hợp đẻ khó (đẻ ngược, đẻ đôi...). Thông thường sau khi đẻ, hươu mẹ dùng răng cắn dây rốn cho hươu con. Chờ cho nhau ra hết, ta đưa hươu mẹ và hươu con sang một ngăn khác sạch sẽ hơn.
Hươu mẹ sau khi đẻ cần được ăn những thức ăn nhiều chất, những lá có nhiều nhựa như lá ngọn, lá quả sung, vả, cỏ sữa, cây vú bò, cháo đu đủ, cám.... Cho ăn thức ăn tinh, nhất là đạm dễ tiêu. Cho uống nước vo gạo có pha muối.
Chăm sóc hươu con
Sau khi đẻ được 6 giờ, nếu thấy hươu con chưa bú được, ta phải tìm mọi cách cho hươu con bú được sữa đầu. Kinh nghiệm chăn nuôi hươu cho thấy gần 80% hươu sơ sinh bị chết là do không được bú sữa mẹ đầy đủ, nhất là sữa đầu.Những ngày đầu tiên, hươu con nằm nhiều và thường nằm tách mẹ, đến bữa mới về bú. Sau 10 - 20 ngày hươu con bắt đầu tập ăn lá, cỏ. Hàng ngày cho hươu con vận động 2 lần sáng và chiều, mỗi lần 30 phút.
Đối với những thức ăn có nhiều đạm, khi cho hươu con ăn phải có tỷ lệ thích hợp, nếu không dễ gây chứng ỉa chảy. Hươu sao được khoảng 6-7 tháng tuổi nên cho cai sữa. Giai đoạn này hươu mẹ đã bước vào mùa động dục.
Chăm sóc hươu đực khi có nhung
Hiện nay mục đích chính của nghề nuôi hươu là thu hoạch nhung. Muốn có được một cặp nhung to, mập, chất lượng tốt phải có biện pháp chăm sóc và bồi dưỡng hươu đực. Nên bồi dưỡng cho hươu đực khoảng 1 - 2 tháng trước khi nhung bắt đầu nhú tức là từ tháng 11 đến tháng 1 năm sau. Bồi dưỡng vào giai đoạn này có tác dụng nhiều hơn so với bồi dưỡng khi nhung đã xuất hiện rồi. Ta phải cung cấp cho hươu nhiều loại thức ăn, cây, cỏ. Không nên cho hươu ăn thường xuyên một hai loại lá, cỏ.
Sau khi cắt nhung, hươu bị mất máu, tính tình hoảng hốt, sợ hãi; cần để cho hươu nghỉ ngơi yên tĩnh. Hàng ngày nấu cháo có bỏ muối đề hươu ăn chóng hồi sức. Chỗ vết cắt cần phải cầm máu ngay và băng vô trùng.
Khu chăn thả
Ở những cơ sở chăn nuôi lớn, số lượng đàn hươu nhiều, thì cần tổ chức chuồng trại, chăn nuôi theo kiểu bán tự nhiên: quây rào một khu vực rộng, có bãi cỏ, cây bụi, suối nước, một khoảng rừng thưa, cũng có thể bao lấy một vài quả núi thấp. Trong khu vực rào, cần làm nhà cho hươu tránh mưa nắng, có chuồng cách ly để phòng chữa bệnh, có chỗ cho hươu ăn, vận động, đằm tắm...
Tuỳ điều kiện từng nơi và quy mô chăn nuôi mà vây rào cho thích hợp. Nói chung, khu rào càng rộng càng tốt. Trong khu vực rào cần ngăn thành từng ô, có cửa thông với nhau. Trong từng ô, trồng sẵn thức ăn cho hươu và áp dụng hình thức luân phiên chăn thả, để chủ động đảm bảo đủ khẩu phần của hươu theo yêu cầu chăn nuôi, mật độ 1 đầu hươu cần có 1 - 1,5 ha.
Dinh dưỡng và thức ăn
Thức ăn cho hươu sao phải bảo đảm đầy đủ chất bột, chất béo, chất đạm, khoáng, nước và sinh tố. Thức ăn của hươu sao gồm nhiều loại lá, cỏ, củ, quả, ... chủ yếu là các lá cỏ non. Hươu sao còn sử dụng cả những thức ăn đã được chế biến như: Cháo ngô, cám, gạo, thức ăn ủ xanh, ủ chua, phơi khô.
Kinh nghiệm thực tế chăn nuôi hươu sao cho thấy: ngoài những thức ăn như lá, cỏ, củ, quả tươi có thể cho hươu ăn trực tiếp, ta còn cần phải chế biến một số loại thức ăn nữa. Việc làm này có tác dụng dự trữ thức ăn, tránh lệ thuộc vào điều kiện tự nhiên, vừa có tác dụng làm tăng khẩu vị, hươu ăn ngon miệng, ăn được nhiều, béo khoẻ, cho những cặp nhung to, mập. Có thể dùng thân ngô, cỏ voi, dây lang, cây lạc... phơi khô dự trữ.
Hươu đòi hỏi thức ăn phải sạch sẽ hơn trâu bò. Nên làm cũi hay máng ăn cho hươu. Đối với những hươu nhốt riêng nên làm "kẹp lá" vừa bảo đảm cho hươu ăn sạch sẽ vừa thuận tiện khi quét dọn. Thức ăn chủ yếu cho hươu sao là các loại lá rừng. Cho nên bên cạnh những thức ăn chúng ta sản xuất được (dây khoai lang, lạc ngô, cỏ voi). Cũng cần phải chú ý cho hươu ăn thêm các loại lá rừng khác. Không thể quên được chất khoáng trong khẩu phần thức ăn hàng ngày của hươu sao, nhất là muối ăn. Một con hươu cần 15 - 20 g muối trong một ngày. Có thể hoà muối vào nước cho hươu uống hoặc vẩy vào lá, cỏ hay rắc ở thềm.
Hươu ăn nhiều về ban đêm. Nói chung mỗi lần hươu ăn ít nhưng ăn nhiều lần. Do đặc điểm đó, cần thực hiện biện pháp "cho ăn ít, siêng cho ăn" vừa tạo điều kiện cho hươu ăn ngon miệng, ăn no, vừa sử dụng thức ăn được hợp lý, tránh lãng phí. Tối thiểu mỗi ngày cũng cho hươu ăn 3 bữa: sáng 8 - 9 giờ; chiều 16 - 17 giờ; tối 21 - 22 giờ.
Chăm sóc hươu đực giống
Cần có ô chuồng riêng để nuôi đực giống. Diện tích mỗi ô thích hợp là 8 - 10 m2. Nơi nuôi đực giống cần cách xa nơi nuôi hươu cái. Trước mỗi ô nên có một sân con có diện tích 25 -30 m2 để cho hươu vận động. Một tháng cho hươu đực giống tắm 3 lần vào những ngày nắng ấm. Mùa động dục của hươu sao diễn ra từ giữa tháng 6 đến giữa tháng 11, cho nên việc chăm sóc hươu đực giống có thể chia làm 2 giai đoạn: giai đoạn không phối giống (từ tháng 12 đến tháng 5); giai đoạn phối giống (tháng 6 đến tháng 11).Trong khi phối giống ta không nên đến gần hươu. Trong giai đoạn phối giống cần cho hươu ăn những thức ăn giàu đạm và khoáng như: dây lạc, các loại khô dầu, cỏ, lá non, đậu, ngô, lạc lên mầm.
Chăm sóc hươu chửa
Khi có chửa, hươu mẹ cần tích luỹ các chất dinh dưỡng để vừa nuôi sống bản thân vừa để nuôi bào thai. Thường hươu cái chửa trong thời gian 7 tháng 9 ngày. Có thể chia làm 2 giai đoạn để chăm sóc hươu có chửa. Từ tháng thứ 1 đến tháng thứ 5, bào thai phát triển còn chậm, chưa đòi hỏi nhiều về nhu cầu lắm, nên có thể nuôi dưỡng , chăm sóc bình thường. Mang thai từ tháng thứ 6 đến khi đẻ.Lá, cỏ cần phải tươi ngon, nhiều loại để đủ sinh tố. Đặc biệt trong những tháng cuối nên cho ăn những lá, củ , quả có tác dụng lợi sữa như lá ngọn, lá quả sung, đu đủ xanh.Trong giai đoạn một, có thể để hươu chửa sống chung với đàn cái. Nhưng sang giai đoạn hai, cần nhốt riêng.
"Phòng đẻ" phải được quét dọn sạch sẽ, tiêu độc nền và xung quanh thành chuồng bằng Crêzil 5% hay nước vôi. ở một góc phòng, rải một lớp rơm mềm hay cỏ khô để làm ổ. Cần giữ cho phòng đẻ ấm, thoáng, khô, kín đáo; nhất thiết phải có người theo dõi, nhưng không để cho hươu thấy. Hạn chế sự can thiệp của người khi hươu đẻ, chỉ can thiệp trong trường hợp đẻ khó (đẻ ngược, đẻ đôi...). Thông thường sau khi đẻ, hươu mẹ dùng răng cắn dây rốn cho hươu con. Chờ cho nhau ra hết, ta đưa hươu mẹ và hươu con sang một ngăn khác sạch sẽ hơn.
Hươu mẹ sau khi đẻ cần được ăn những thức ăn nhiều chất, những lá có nhiều nhựa như lá ngọn, lá quả sung, vả, cỏ sữa, cây vú bò, cháo đu đủ, cám.... Cho ăn thức ăn tinh, nhất là đạm dễ tiêu. Cho uống nước vo gạo có pha muối.
Chăm sóc hươu con
Sau khi đẻ được 6 giờ, nếu thấy hươu con chưa bú được, ta phải tìm mọi cách cho hươu con bú được sữa đầu. Kinh nghiệm chăn nuôi hươu cho thấy gần 80% hươu sơ sinh bị chết là do không được bú sữa mẹ đầy đủ, nhất là sữa đầu.Những ngày đầu tiên, hươu con nằm nhiều và thường nằm tách mẹ, đến bữa mới về bú. Sau 10 - 20 ngày hươu con bắt đầu tập ăn lá, cỏ. Hàng ngày cho hươu con vận động 2 lần sáng và chiều, mỗi lần 30 phút.
Đối với những thức ăn có nhiều đạm, khi cho hươu con ăn phải có tỷ lệ thích hợp, nếu không dễ gây chứng ỉa chảy. Hươu sao được khoảng 6-7 tháng tuổi nên cho cai sữa. Giai đoạn này hươu mẹ đã bước vào mùa động dục.
Chăm sóc hươu đực khi có nhung
Hiện nay mục đích chính của nghề nuôi hươu là thu hoạch nhung. Muốn có được một cặp nhung to, mập, chất lượng tốt phải có biện pháp chăm sóc và bồi dưỡng hươu đực. Nên bồi dưỡng cho hươu đực khoảng 1 - 2 tháng trước khi nhung bắt đầu nhú tức là từ tháng 11 đến tháng 1 năm sau. Bồi dưỡng vào giai đoạn này có tác dụng nhiều hơn so với bồi dưỡng khi nhung đã xuất hiện rồi. Ta phải cung cấp cho hươu nhiều loại thức ăn, cây, cỏ. Không nên cho hươu ăn thường xuyên một hai loại lá, cỏ.
Sau khi cắt nhung, hươu bị mất máu, tính tình hoảng hốt, sợ hãi; cần để cho hươu nghỉ ngơi yên tĩnh. Hàng ngày nấu cháo có bỏ muối đề hươu ăn chóng hồi sức. Chỗ vết cắt cần phải cầm máu ngay và băng vô trùng.
