Mới lạ mô hình nuôi chuột đồng ( năm 2011)
Nuôi chuột làm … mồi nhậu
Cả chục năm nay thì trong lúc người dân ở An Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long… đang đau đầu tìm cách tiêu diệt lũ chuột phá hại mùa màng thì ở TP Cần Thơ và tỉnh Hậu Giang, lại có những người âm thầm tìm chuột con về nuôi… lấy thịt !!!
( Lưu ý: Bạn nào muốn nuôi thì phải nghiên cứu kỹ lưỡng, phải có biện pháp vệ sinh, phải giữ gìn cẩn thận để tránh đàn chuột quá đông thất thoát ra môi trường bên ngoài làm hạo mùa màn)
Xây nhà cho…chuột ở
Người khởi xướng phong trào nuôi chuột ở TP Cần Thơ là ông Mai Chí Đệ, một nông dân rặt ri ở ấp Thới Trung, xã Thới Đông, H.Cờ Đỏ. Lúc đầu, ông Đệ thả nuôi 6.000 con chuột con. Chuột lớn rất nhanh, chỉ vài tháng sau đã bắt cặp, sinh con. Trong khu nuôi chuột rộng 350m2, ông Đệ xây hàng rào cao hơn 2m, nền đổ xi măng để chuột không thể đào hang hay leo ra ngoài. Ngoài ra, ông Đệ còn xây hai “ ổ chuột” có che mái hiên chống mưa gió, bên trong ông lấy đất cục đổ lên nhiều tầng cho chuột đào hang sinh sống.
Hằng ngày ông Đệ ra chợ xã gom các loại rau quả, trái cây bị hư về cho chuột ăn. Ông Đệ nói chuột đồng nuôi “tại gia” mỗi kg khoảng 7 con, bán cho các nhà hàng, quán ăn với giá từ 40- 50 ngàn đồng ( thời giá của năm 2011). Tính đến thời điểm này, ông Đệ đã xuất bán khoảng 10 tấn chuột, thu vào được 45 triệu đồng. Sau khi trừ tiền đầu tư xây khu nuôi chuột, mua con giống, thức ăn…ông còn lời 10 triệu đồng. Còn phân chuột ông dùng để bón hoa màu, kết quả khá tốt.
Ông Đệ ước tính trong hai ổ còn hàng chục nghìn con chuột lớn nhỏ. Cứ cách hai tháng ông lại bắt lứa chuột lớn gần 1 tấn bán thịt, trừ chi phí lời 1 triệu đồng. Chuột thì mỗi tháng đẻ một bầy từ 7- 10 con. Ông Đệ nói nuôi chuột không giàu có nhưng có đồng ra đồng vào hoài. Hiện nay rất nhiều người đến tìm mua chuột giống của ông Đệ về nuôi thử nghiệm, với giá 45.000 đồng/kg.
Ông Đệ bên ổ chuột - Ảnh: NN
Nếu ông Đệ là người khởi xướng phong trào nuôi chuột đồng, thì ông Đỗ Văn Giàu (ngụ ấp Tân Lợi, thị trấn Một Ngàn, H.Châu Thành A, Hậu Giang) được xem là người khơi mào nuôi chuột cống nhum, loài chuột to lớn, dữ dằn trong họ chuột.
Ông Giàu tận dụng mấy cái lu, khạp thả chuột cống nhum giống vào nuôi, rồi thảy khoai mì, ốc, cua, lúa...cho chúng ăn. Suốt ngày, bầy chuột 100 con bò tha thẩn khắp sân vườn, chúng thân thiện dạn dĩ với chủ nuôi như mèo, chó vậy. Theo ông Giàu, chuột cống nhum con nuôi khoảng 6 tháng thì bắt ổ đẻ, mỗi lứa đẻ từ 6- 10 chuột con.
Tuy nhiên, do điều kiện không cho phép nên ông Giàu chỉ nuôi nhỏ lẻ để bán thịt và làm món nhậu lai rai. Hiện nay, chuột cống nhum giống 2 tháng tuổi giá 150.000 đồng/cặp, 4 tháng tuổi giá 300.000 đồng/cặp. Chuột cống nhum con nuôi 4 tháng cân nặng 800g/con, lái đến thu mua từ 60- 70 ngàn đồng/kg tùy theo thời điểm. ( thời giá của năm 2011)
Ông Đỗ Xuân Phúc, Trưởng trạm khuyến nông huyện Cờ Đỏ, cho biết trạm đã tiến hành kiểm tra khu nuôi chuột của ông Đệ, thấy chuồng trại an toàn. Mặc dù ông Đệ nuôi đã lâu nhưng chưa nghe người dân phản ánh chuột thoát ra ngoài phá hoại, hay gây mùi hôi thối. “Tuy nhiên, do đây là đối tượng nuôi quá mới mẻ, nên chúng tôi đang tiếp tục…theo dõi”, ông Phúc nói.
Ngọc Nhung
-------------------------------------------------------------------------------------------
Mới lạ mô hình nuôi chuột đồng ( năm 2011)
Nhiều lão nông cho biết khoảng trước năm 1950, chuột đồng ở huyện Cờ Đỏ, TP. Cần Thơ nhiều vô số kể, nhiều người đã dùng mỡ chuột để thay dầu đốt đèn. Mãi cho đến năm 2000, bà con nông dân còn phải lên kế hoạch “diệt chuột” để bảo vệ mùa màng. Vậy mà giờ đây, không ít người đã có sáng kiến nuôi chuột đồng lấy thịt. Đúng là một chuyện khó tin nhưng lại là sự thật…
Ông Mai Chí Đệ theo dõi chuột đẻ
Từ một ý tưởng đột phá
Được sự giới thiệu của ông Đỗ Xuân Phúc, trưởng trạm khuyến nông huyện Cờ Đỏ, tôi đã tìm đến nhà ông Mai Chí Đệ, một nông dân ở ấp Thới Trung, xã Thới Đông, huyện Cờ Đỏ, TP. Cần Thơ, người đầu tiên thực hiện mô hình nuôi chuột đồng (chuột cơm) ở huyện Cờ Đỏ.
Ông Đệ cho biết: “Nhân một chuyến về Vĩnh Thạnh, phát hiện có người nuôi chuột đồng, tôi mới nghĩ ra rằng đây là một mô hình hấp dẫn nên tôi mới hứng thú bắt tay vào nuôi thử nghiệm, không ngờ kết quả ngoài sự mong đợi…”. Bước đầu ông Đệ đã bỏ ra 35 triệu đồng để đầu tư cho chuồng trại trên một diện tích 350 m2 và thả nuôi 6.000 con. Là một nông dân có nhiều năm kinh nghiệm nên trước khi xây dựng mô hình ông đã chịu khó tìm tòi, học hỏi về đặc tính hoang dã của loài gặm nhấm này. Do đó, ông đã xây dựng chuồng trại đúng quy cách, nền tráng xi măng, tường gạch và tôn để vừa bảo đảm chuột không ra ngoài, vừa tạo được môi trường tự nhiên, gồm đất cát, cây khô (theo kiểu chất chà), gò cao, chỗ trũng… cho chuột hoạt động thoải mái và sinh sản tự nhiên giống như ở môi trường hoang dã.
Điều đầu tiên mà ông nghĩ đến là vấn đề thức ăn cho chuột và vệ sinh chuồng trại theo mô hình an toàn sinh học. Để chuột mau lớn và tránh được dịch bệnh, ông tuyệt đối không cho chuột ăn đồ hôi thối mà cho ăn toàn rau củ như dưa leo, cải vụn, khoai lang, khoai mì, tránh được dịch bệnh. Tránh để mào rình bắt chuột.
Ông Bùi Quốc Việt, nhà kế bên cũng đang nuôi 2.500 con thịt cho biết chuột đồng là loài mắn đẻ, cứ đầu tháng, cuối tháng là đẻ, trung bình mỗi lứa từ 8 – 10 con nên đàn chuột phát triển rất nhanh. Lúc đầu chưa có con giống, người nuôi phải mua chuột con do những người đi đào hang về cung cấp. Sau hai, ba tháng chuột bắt đầu đẻ nên không còn tốn tiền mua con giống nữa.
Hiệu quả bước đầu
Hiệu quả bước đầu những con đực loại 10 con/kg để bán với giá 45.000 đ/kg (vào thời điểm ngoài đồng ít chuột, giá sẽ cao hơn). Theo tính toán của ông, trên đà phát triển như hiện nay, cứ sau 2 tháng có thể xuất bán một lần khoảng 1 tấn chuột thương phẩm, sau khi trừ hết các chi phí còn lời khoảng 30 triệu đồng. Ông cũng cho biết phân chuột bón rau màu rất tốt, không thua kém gì phân dơi. Nhờ vậy mà vườn rẫy nhà ông lúc nào cũng xanh tươi mơn mởn.
Từ kết quả nuôi đầu tiên của hộ ông Đệ, hiện nay khu vực Cờ Đỏ đã tăng lên 5 hộ nuôi chuột đồng và đang bước vào thời kỳ thu hoạch. Ông Đệ tỏ vẻ vui mừng và tin tưởng vào mô hình mới mẻ và độc đáo này, vì theo ông, con chuột tuy sống ngoài thiên nhiên nhưng khi đưa vào chuồng trại nó vẫn thích nghi, dễ nuôi, mau lớn, ít tốn kém, đầu ra lại hấp dẫn. Nhiều nhà hàng, quán ăn và bạn hàng đã đến tận nhà thu mua với giá hấp dẫn nên ông không sợ mất giá. Nhiều người còn cho rằng thịt chuột hiện nay được coi là đặc sản của miền miền lúc nào cũng khan hiếm.
Ông Huỳnh Hoàng Đông, cán bộ khuyến nông huyện Cờ Đỏ cũng cho rằng:
Mô hình nuôi chuột đồng của ông Mai Chí Đệ ở xã Thới Đông tuy mới mẻ và đang ở giai đoạn đầu nhưng đây là một mô hình có nhiều triển vọng. Một số người sau khi tham quan đều có nhận xét: Đây là một mô hình bước đầu có hiệu quả, chúng ta cần nhân rộng thêm để phát triển kinh tế xã nhà đồng thời tạo điều kiện cho một số nông dân chuyển dịch sang mô hình nuôi chuột kinh doanh mang lại hiệu quả cao.
Tránh nuôi quá nhiều tụ phát mất kiểm soát.
Nuôi chuột đồng theo kiểu tự phát
Sau nhiều ngày nắm thông tin, chúng tôi nhanh chóng có mặt tại Hậu Giang, nơi mà nhiều nông dân tự mày mò kinh nghiệm nuôi chuột đồng và âm thầm mang chuột về nhà rồi xây chuồng trại, cho chúng sinh sản…
Vượt hàng trăm cây số, men theo con lộ giao thông nông thôn, chúng tôi mới tìm đến được nhà của ông Đỗ Văn Giàu (SN 1951, trú tại ấp Tân Lợi, thị trấn Một Ngàn, huyện Châu Thành A)- người có thâm niên chục năm với nghề nuôi chuột.
Biết chúng tôi đến viết báo, ông Giàu không ngần ngại chia sẻ: “Nghề nuôi chuột đồng lấy thịt cũng kiếm được tiền tăng thêm thu nhập cho gia đình”
Nói về cơ duyên và kinh nghiệm, ông Giàu cho biết:
“Tôi vốn là nông dân chính hiệu, lại có sở thích chăn nuôi. Trong một lần đi làm đồng, tôi bắt được 1 cặp chuột cống nhum (giống chuột to, hung dữ, trọng lượng mỗi con trưởng thành nặng khoảng 0,8kg- 1kg), sau đó mang về nhà bỏ vào lu (loại lu dùng để chứa nước) để nuôi.
Không lâu sau đó thì chúng sinh sản, điều đặc biệt là chuột con khỏe mạnh, ít khi mắc bệnh và lớn rất nhanh, thức ăn chính là lúa và các loại củ quả…
Nhiều người bạn đến xem, tôi thường bắt chuột làm thịt. Thấy mồi nhậu ngon, ai cũng khuyến khích nuôi nên tôi duy trì và phát triển nghề này”.
“Cứ 3 tháng là chuột “bắt cặp”, mỗi lứa chúng sinh sản khoảng chục con, đẻ nhiều từ tháng 10 đến tháng 12. Chuột nuôi được thuần nên rất dạn, không còn hung dữ nữa. Chuột cũng giống như loài mèo, vài ngày phải tắm rửa và vệ sinh nơi ở của chúng.
2 năm thì phải thay chuột mẹ một lần vì chúng sinh sản yếu đi. Ngay tại thời điểm tôi nuôi chuột, chủ yếu cung cấp chuột thịt cho các quán ăn, nhà hàng khắp các tỉnh trong cả nước. Lúc khan hiếm, giá chuột thịt cao ngất, lên đến 75.000 đ/kg, chuột con giống giá từ 100.000- 200.000/cặp.
Có người ở tận Lâm Đồng cũng tìm đến tôi mua chuột giống mang về nuôi, đồng thời xin chia sẻ kinh nghiệm”- ông Giàu vui vẻ kể.
Chú ý là phải tránh nguy cơ lây lan dịch bệnh?
Cách nhà ông Giàu chừng 30km, chúng tôi phải qua một con đò nhỏ mới đến được “trang trại” nuôi chuột của ông Lê Văn Bình (SN 1955, ngụ số 288/44 ấp 7A1, xã Vị Thanh, huyện Vị Thủy- Hậu Giang).
Ông Bình đang rất tâm đắc với mô hình nuôi chuột tại gia của mình.
Ông Bình cũng là một trong những nông dân có đam mê phát triển nghề nuôi chuột. Ông bộc bạch: “Với ý tưởng nuôi chuột lấy thịt, bán cho thương lái cung ứng tại các quán ăn, nhà hàng trong khu vực thì tôi đã có từ lâu nhưng chỉ mới đưa vào hoạt động mô hình nuôi chuột tại gia đình được hơn năm nay”.
Dứt lời, ông Bình dẫn chúng tôi ra phía sau nhà để tận mắt chứng kiến “mô hình” nuôi chuột mà ông có vẻ tâm đắc. Theo quan sát của chúng tôi, nơi nuôi chuột chỉ cách nhà ở của ông vài bước chân.
Nhiều thương lái mua chuột cung cấp nguồn thịt cho các quán ăn, nhà hàng.
Chuồng trại được xây bằng xi măng, cao gần 1m, diện tích khoảng 6m2, phía trên có lưới chắn. Cạnh bên chuồng trại nuôi chuột có mắc chiếc võng vải để ông Bình nằm trông giữ, bảo vệ chuột, cũng như ngăn cản lũ mèo tấn công...
“Chuột sinh sản rất nhanh, nuôi chóng lớn, vậy mà cũng không đủ nguồn chuột thịt bán cho các thương lái để cung cấp nhà hàng, quán ăn trong khu vực. Với 2 cặp con giống, chỉ sau vài tháng, đàn chuột đã lên tới hàng trăm con lớn nhỏ.
Chuột dễ nuôi, thức ăn cũng dễ tìm, rau, củ, quả, ốc,… thì chúng đều dùng được, nhưng món khoái khẩu nhất cũng lại là lúa. Để nuôi chuột thành công, mang lại hiệu quả kinh tế cao thì người nuôi chuột cần phải biết đặc điểm, cũng như thói quen của chúng.
Ban ngày, chuột thường ngủ, nhưng ban đêm chuột hoạt động, ăn suốt 24/24. Khi chuột sinh sản phải bỏ riêng vào lu. Chuột mẹ chăm sóc con rất cẩn thận, tuy nhiên sau 25 ngày thì cũng phải tách chuồng để chuột con tự lập và phát triển”- ông Bình cho hay.
Theo nghiên cứu của các bác sĩ Viện Pasteur TP Hồ Chí Minh, người tiếp xúc với chất bài tiết của chuột hoặc bị chuột cắn thì có thể mắc một số loài vi rút, vi khuẩn và ký sinh trùng gây suy thận cấp do Hanta vi rút, ngoài ra còn mắc nhiều bệnh nguy hiểm khác.
lan truyền theo đường hô hấp từ các loài động vật gặm nhấm, loại vi rút này gây sốt xuất huyết thể thận, bệnh được xác định ở khu vực Châu Á và Đông Nam Á với tỷ lệ tử vong từ 4-15%.
Ngoài ra nếu vì sự cố nào đó đàn chuột xổng ra môi trường và sinh sôi với cấp số nhân thì không ai tính được thiệt hại cho mùa màng, sức khỏe như thế nào.
Trao đổi với người viết, ông Nguyễn Quốc Hải- Trưởng Ban nhân dân Ấp 7A1 (xã Vị Thanh) cho biết: “Mô hình nuôi chuột đồng ở đây hơn chục hộ. Nông dân chủ yếu là nuôi tự phát. Mô hình này cũng mang lại lợi ích thiết thực cho người dân địa phương. Nguồn cung chủ yếu là cho các nhà hàng, quán nhậu trên địa bàn TP Cần Thơ và khu vực lân cận”.
Tuy nhiên cũng có người tỏ ra dè dặt và thận trọng vì họ cho rằng chuột nuôi tập trung lâu ngày có thể gây ra môi trường bẩn thỉu, mầm bệnh có thể phát sinh bất cứ lúc nào nên cần nhất là phải tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp về vệ sinh an toàn chuồng trại…