Thay thế cây lúa mùa mưa bằng điên điển
1. Mở đầu:
Việc trồng cây điên điển trên đất lúa hiện nay đã được một bộ phận bà con nông dân ĐBSCL thực hiện và bước đầu đã cho thấy kết quả khá tích cực, thu nhập được cải thiện, đời sống được nâng lên so với độc canh cây lúa. Tuy nhiên, mô hình thực tiễn mà bà con ta áp dụng còn đơn giản, còn bỏ phí nhiều lợi ích.
Lúa ĐBSCL được canh tác 2-3 vụ/năm, trong đó vụ đông xuân cho năng suất, chất lượng và lợi nhuận cao nhất còn vụ hè thu và thu đông thì ngược lại do điều kiện thời tiết, khí hậu bất lợi, có khi nông dân bị thua lỗ là bình thường. Vì vậy tìm kiếm những mô hình luân canh để giúp ĐBSCL giảm bớt diện tích trồng lúa vào mùa bất lợi là có ý nghĩa thiết thực, trong đó luân canh với cây điên điển là một trong những lựa chọn hợp lý.
2. Lợi ích từ cây điên điển:
Cây điên điển (điền thanh) nếu được trồng trên nền đất ruộng lúa có nhiều ưu điểm:
- Không sợ ngập úng, mưa bão nên rất phù hợp để thay thế cây lúa vụ hè thu và thu đông.
- Bộ rễ có vi khuẩn cố định đạm sống cộng sinh nên góp phần cải thiện dinh dưỡng đất, giúp cho nông dân giảm lượng đạm canh tác vụ đông xuân.
- Là cây hoang dại, không tốn nhiều chi phí đầu tư, chăm sóc
- Hoa được coi như món ăn đặc sản, rau an toàn với giá bán phổ biến ở mức 20-25.000đ cân tại ruộng. Thân cây sau khi tàn có thể được dùng làm chất đốt.
- Hoa điên điển thu hút nhiều loài côn trùng góp phần làm đa dạng hệ sinh thái, thay vì trồng hoa trên bờ đê thì trồng điên điển sẽ hữu dụng hơn nhiều. Khi mùa nước lên, các loài thủy sản tìm đến trú ngụ, sinh trưởng và sinh sản nên có tác dụng giống như một nơi bảo tồn.
- Luân canh với điên điển giúp cho đất được khoáng hóa tốt hơn, giảm hiện tượng ngộ độc hữu cơ đồng thời hạn chế sự phát triển của các loại sâu bệnh.
- Tạo ra thêm việc làm cho lao động nông thôn
3. Thiết kế, bố trí xen canh với điên điển:
Nếu chỉ độc canh điên điển thì nông dân chưa tận dụng hết tiềm năng của hệ thống vậy nên cần phải tính toán kết hợp xen canh với cây trồng, vật nuôi khác một cách hợp lý để khai thác tối đa hiệu quả.
a. Thiết kế:
- Hệ thống mương:
+ Mương chính: nằm trục giữa của hệ thống, rộng x sâu = 80 x 50 (cm). Mục đích: cấp nước cho hệ thống.
+ Mương phụ: 40 x 30 (cm), nằm song song, cách nhau 6m có 1 mương phụ. Mục đích chính của mương phụ là chứa nước để ngăn chặn mao dẫn phèn (xì phèn) gây ảnh hưởng sản xuất hệ thống và vụ lúa đông xuân tiếp theo.
+ Mương bao quanh: 40 x 30 (cm), nhằm kết nối giữa các mương phụ và chính với nhau.
- Mật độ trồng điên điển: hàng cách hàng 3m, cây cách cây 1m.
b. Tính toán bố trí xen canh:
Đây là phần mở rộng để tận dụng diện tích, không gian của hệ thống. Tùy điều kiện, hoàn cảnh mỗi nơi mà có sự xen canh phù hợp. Trong phạm vi suy nghĩ của tôi, xin nêu ra một vài ý tưởng như sau:
- Xen canh với gà ta: trong hệ thống không cần xử lý cỏ dại và lúa nền. Hãy để chúng phát triển tự nhiên để làm nơi chăn thả lý tưởng cho gà. Cây cỏ, rau dại phát triển đa dạng sẽ kéo theo côn trùng, chim chóc,...Bạn sẽ có một hệ sinh thái vô cùng đa dạng.
- Xen canh với kèo nèo: những mương nước phục vụ cho việc tưới tiêu và ém phèn thì chúng ta cũng có thể bố trí trồng kèo nèo. Nếu việc buôn bán này thuận lợi thì hãy tăng số lượng mương nước lên với khoảng cách 3m để trồng được nhiều hơn.
- Xen canh rau dại: rau diệu, rau dền, rau muống,... là những thứ hoàn toàn có thể nghĩ đến, có khi chúng tự mọc lên và tự nhiên bạn lại có thêm nguồn thu nhập mới.
- Nếu nơi bạn sản xuất bị ngập nước cũng chẳng sao. Ngập ít thì trồng xen rau dừa, rau muống, kèo nèo,...Ngập nhiều thì súng ma, rau tràng, nuôi vịt, nuôi tôm,...
- Nuôi ong: mặc dù trồng điên điển chủ yếu là bán bông nhưng vẫn còn hái sót khá nhiều. Tùy theo qui mô mô hình mà có thể nghiên cứu nuôi ong bao nhiêu cho phù hợp.
- Còn rất nhiều rau, màu khác có thể xen canh.
4. Lời kết:
Mô hình luân canh lúa-điên điển cũng như xen canh điên điển với cây trồng, vật nuôi khác có thể tạo ra một hệ thống sản xuất rất đa dạng về sản phẩm, hài hòa với thiên nhiên, giảm sử dụng phân bón, thuốc BVTV,...Điều đó hoàn toàn phù hợp với xu hướng của thời đại.
Mô hình này cùng với rất nhiều mô hình khác sẽ góp phần chuyển đổi cơ cấu sản xuất tại ĐBSCL, giảm sự độc canh cây lúa.
1. Mở đầu:
Việc trồng cây điên điển trên đất lúa hiện nay đã được một bộ phận bà con nông dân ĐBSCL thực hiện và bước đầu đã cho thấy kết quả khá tích cực, thu nhập được cải thiện, đời sống được nâng lên so với độc canh cây lúa. Tuy nhiên, mô hình thực tiễn mà bà con ta áp dụng còn đơn giản, còn bỏ phí nhiều lợi ích.
Lúa ĐBSCL được canh tác 2-3 vụ/năm, trong đó vụ đông xuân cho năng suất, chất lượng và lợi nhuận cao nhất còn vụ hè thu và thu đông thì ngược lại do điều kiện thời tiết, khí hậu bất lợi, có khi nông dân bị thua lỗ là bình thường. Vì vậy tìm kiếm những mô hình luân canh để giúp ĐBSCL giảm bớt diện tích trồng lúa vào mùa bất lợi là có ý nghĩa thiết thực, trong đó luân canh với cây điên điển là một trong những lựa chọn hợp lý.
2. Lợi ích từ cây điên điển:
Cây điên điển (điền thanh) nếu được trồng trên nền đất ruộng lúa có nhiều ưu điểm:
- Không sợ ngập úng, mưa bão nên rất phù hợp để thay thế cây lúa vụ hè thu và thu đông.
- Bộ rễ có vi khuẩn cố định đạm sống cộng sinh nên góp phần cải thiện dinh dưỡng đất, giúp cho nông dân giảm lượng đạm canh tác vụ đông xuân.
- Là cây hoang dại, không tốn nhiều chi phí đầu tư, chăm sóc
- Hoa được coi như món ăn đặc sản, rau an toàn với giá bán phổ biến ở mức 20-25.000đ cân tại ruộng. Thân cây sau khi tàn có thể được dùng làm chất đốt.
- Hoa điên điển thu hút nhiều loài côn trùng góp phần làm đa dạng hệ sinh thái, thay vì trồng hoa trên bờ đê thì trồng điên điển sẽ hữu dụng hơn nhiều. Khi mùa nước lên, các loài thủy sản tìm đến trú ngụ, sinh trưởng và sinh sản nên có tác dụng giống như một nơi bảo tồn.
- Luân canh với điên điển giúp cho đất được khoáng hóa tốt hơn, giảm hiện tượng ngộ độc hữu cơ đồng thời hạn chế sự phát triển của các loại sâu bệnh.
- Tạo ra thêm việc làm cho lao động nông thôn
3. Thiết kế, bố trí xen canh với điên điển:
Nếu chỉ độc canh điên điển thì nông dân chưa tận dụng hết tiềm năng của hệ thống vậy nên cần phải tính toán kết hợp xen canh với cây trồng, vật nuôi khác một cách hợp lý để khai thác tối đa hiệu quả.
a. Thiết kế:
- Hệ thống mương:
+ Mương chính: nằm trục giữa của hệ thống, rộng x sâu = 80 x 50 (cm). Mục đích: cấp nước cho hệ thống.
+ Mương phụ: 40 x 30 (cm), nằm song song, cách nhau 6m có 1 mương phụ. Mục đích chính của mương phụ là chứa nước để ngăn chặn mao dẫn phèn (xì phèn) gây ảnh hưởng sản xuất hệ thống và vụ lúa đông xuân tiếp theo.
+ Mương bao quanh: 40 x 30 (cm), nhằm kết nối giữa các mương phụ và chính với nhau.
- Mật độ trồng điên điển: hàng cách hàng 3m, cây cách cây 1m.
b. Tính toán bố trí xen canh:
Đây là phần mở rộng để tận dụng diện tích, không gian của hệ thống. Tùy điều kiện, hoàn cảnh mỗi nơi mà có sự xen canh phù hợp. Trong phạm vi suy nghĩ của tôi, xin nêu ra một vài ý tưởng như sau:
- Xen canh với gà ta: trong hệ thống không cần xử lý cỏ dại và lúa nền. Hãy để chúng phát triển tự nhiên để làm nơi chăn thả lý tưởng cho gà. Cây cỏ, rau dại phát triển đa dạng sẽ kéo theo côn trùng, chim chóc,...Bạn sẽ có một hệ sinh thái vô cùng đa dạng.
- Xen canh với kèo nèo: những mương nước phục vụ cho việc tưới tiêu và ém phèn thì chúng ta cũng có thể bố trí trồng kèo nèo. Nếu việc buôn bán này thuận lợi thì hãy tăng số lượng mương nước lên với khoảng cách 3m để trồng được nhiều hơn.
- Xen canh rau dại: rau diệu, rau dền, rau muống,... là những thứ hoàn toàn có thể nghĩ đến, có khi chúng tự mọc lên và tự nhiên bạn lại có thêm nguồn thu nhập mới.
- Nếu nơi bạn sản xuất bị ngập nước cũng chẳng sao. Ngập ít thì trồng xen rau dừa, rau muống, kèo nèo,...Ngập nhiều thì súng ma, rau tràng, nuôi vịt, nuôi tôm,...
- Nuôi ong: mặc dù trồng điên điển chủ yếu là bán bông nhưng vẫn còn hái sót khá nhiều. Tùy theo qui mô mô hình mà có thể nghiên cứu nuôi ong bao nhiêu cho phù hợp.
- Còn rất nhiều rau, màu khác có thể xen canh.
4. Lời kết:
Mô hình luân canh lúa-điên điển cũng như xen canh điên điển với cây trồng, vật nuôi khác có thể tạo ra một hệ thống sản xuất rất đa dạng về sản phẩm, hài hòa với thiên nhiên, giảm sử dụng phân bón, thuốc BVTV,...Điều đó hoàn toàn phù hợp với xu hướng của thời đại.
Mô hình này cùng với rất nhiều mô hình khác sẽ góp phần chuyển đổi cơ cấu sản xuất tại ĐBSCL, giảm sự độc canh cây lúa.
Last edited by a moderator:
