kỹ thuật chăn nuôi hươu sao

thuyhoangxuan · 29/9/10

THÔNG TIN NGƯỜI GỬI:

- Tên DN/Cá nhân: Hoàng Xuân Thuỷ
- Địa chỉ: trung tâm cứu hộ động thực vật hoang dã quý hiếm vườn quốc gia cúc phương, xã cúc phương, huyện nho quan, tỉnh ninh bình
- Tel, Fax: 0915635615 ::: FaX 0303848088
- email: thuyhoangxuan@gmail.com
================================

Quy tr×nh kü thuËt nu«i dìng h¬u sao <h1><a name="_Toc146898378"></a><a name="_Toc144266447"></a><a name="_Toc144266359"></a>1          Ph¹m vi øng dông cña quy tr×nh míi </h1>Quy tr×nh ®îc øng dông ®Ó nu«i dìng h¬u sao víi tÊt c¶ mäi lo¹i h¬u vµ trong m«i trêng nu«i nhèt, ch¨n th¶; nu«i thµnh ®µn hoÆc nu«i  nhá lÎ trong n«ng hé. <h1><a name="_Toc146898379"></a>2          Quy tr×nh chi tiÕt </h1>2.1     Chuång tr¹i 2.2     Dinh dìng vµ thøc ¨n 2.2.1     Nhu cÇu dinh dìng 2.2.2     C¸c lo¹i thøc ¨n 2.2.3     C¸ch chÕ biÕn thøc ¨n 2.3     Ph¬ng ph¸p nu«i dìng vµ ch¨m sãc h¬u sao 2.3.1     C¸ch cho ¨n 2.3.2     C¸ch cho uèng 2.3.3     VËn ®éng 2.3.4     Ch¨m sãc h¬u ®ùc gièng 2.3.5     Ch¨m sãc h¬u chöa 2.3.6     Ch¨m sãc h¬u ®Î 2.3.7     Ch¨m sãc h¬u con 2.3.8     Ch¨m sãc h¬u ®ùc khi cã nhung   <h2><a name="_Toc146898380"></a><a name="_Toc144266448"></a><a name="_Toc144266360"></a>2.1        Chuång tr¹i </h2>H¬u cã thÓ nu«i nhèt, b¸n ch¨n th¶ vµ th¶ tù do. Tuy nhiªn ®Ó cho viÖc  b¶o vÖ h¬u kho¶i ma, n¾ng, nãng l¹nh do thêi tiÕt, th× ta nªn vÉn cã chuång ®Ó nhèt chóng khi cÇn thiÕt. Nãi chung, viÖc x©y dùng chuång tr¹i cho h¬u cÇn b¶o ®¶m tèt c¸c yªu cÇu sau ®©y: ·        §Þa ®iÓm lµm chuång Chuång h¬u nªn lµm xa nhµ ë, gÇn nguån níc ®Ó tiÖn viÖc röa dän vµ cho h¬u ®»m t¾m, song tr¸nh nh÷ng n¬i qu¸ Èm ít, lÇy léi. ·        Híng chuång Nªn quay vÒ phÝa Nam hay §«ng nam ®Ó thêng xuyªn nhËn ®îc ¸nh n¾ng mÆt trêi. ·        DiÖn tÝch Chuång cÇn ph¶i réng, tho¸ng. NÕu chËt chéi qu¸, sù ph¸t triÓn cña h¬u sÏ bÞ ¶nh hëng x©u, dÔ ph¸t sinh bÖnh tËt. DiÖn tÝch cho : H¬u c¸i, h¬u ®ùc: 5 - 7 m2/1 con H¬u ®ùc gièng: 8 - 10 m2/1 con (kh«ng kÓ diÖn tÝch lµm s©n ch¬i) ·        Thµnh chuång Thµnh chuång ®îc lµm b»ng gç: cét 9 x 9 cm. Dãng ngang 8 x 4 cm. Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c dãng ngang lµ 15 cm. Tõ 1 m trë lªn, kho¶ng c¸nh lµ 20 - 25 cm. ChiÒu cao cña thµnh chuång lµ 2,2 - 2,5 m. Thµnh chuång nªn lµm b»ng lo¹i gç tèt, chó ý kiÓm tra vµ chèng mèi mät thêng xuyªn. ·        NÒn chuång NÒn chuång nªn lµm b»ng g¹ch, x©y dèc 1cm  cho 1m dµi, cã r·nh ®Ó tho¸t níc röa chuång vµ níc tiÓu. NÒn lµm b»ng g¹ch võa kh«ng tr¬n, võa cã t¸c dông gi÷ nhiÖt mïa rÐt vµ tho¸t nhiÖt mïa nãng. NÒn chuång nÕu b»ng xi m¨ng th× ph¶i khÝa thµnh nh÷ng « nhá ®Ó h¬u khái trît ng·. Chuång lµm trªn nÒn ®Êt cao, nÖn kü, xung quanh ®ãng gç ch¾c, h¬u kh«ng ra ®îc. ·        S©n ch¬i ChiÒu cao cña hµng rµo s©n lµ 2,5 - 2,7 m. Trong s©n, vên, cÇn tr¸nh nh÷ng vËt chíng ng¹i, nhän s¾c, dÔ g©y tai n¹n cho h¬u. S©n th¶ h¬u còng nªn l¸t g¹ch ®Ó tr¸nh lÇy léi vµo mïa ma. ·        §êng ®i §êng ®i tríc chuång nªn réng 1m30. R·nh tho¸t níc tiÓu réng 30 cm vµ x©y dèc mçi mÐt 1 cm ·        Hè ph©n ë gãc chuång nªn ®µo mét hè s©u lµm hè ph©n kho¶ng 40 - 50 cm ®Ó tÝch ph©n, níc tiÓu vµ l¸, cá thõa. Chuång nªn thay r¬m r¹, quÐt dän hµng ngµy. ·        Kho chøa thøc ¨n CÇn cã kho chøa thøc ¨n riªng. Kho còng nh n¬i chÕ biÕn thøc ¨n ph¶i lµm xa khu vùc chuång tr¹i, cÇn che ®Ëy ®Ó h¹n chÕ ruåi, muçi. ·        Khu ch¨n th¶ ë nh÷ng c¬ së ch¨n nu«i lín, sè lîng ®µn h¬u nhiÒu, th× cÇn tæ chøc chuång tr¹i, ch¨n nu«i theo kiÓu b¸n tù nhiªn: qu©y rµo mét khu vùc réng, cã b·i cá, c©y bôi, suèi níc, mét kho¶ng rõng tha, còng cã thÓ bao lÊy mét vµi qu¶ nói thÊp. Trong khu vùc rµo, cÇn lµm nhµ cho h¬u tr¸nh ma n¾ng, cã chuång c¸ch ly ®Ó phßng ch÷a bÖnh, cã chç cho h¬u ¨n, vËn ®éng, ®»m t¾m… Tuú ®iÒu kiÖn tõng n¬i vµ quy m« ch¨n nu«i mµ v©y rµo cho thÝch hîp. Nãi chung, khu rµo cµng réng cµng tèt. Trong khu vùc rµo cÇn ng¨n thµnh tõng «, cã cöa th«ng víi nhau. Trong tõng «, trång s½n thøc ¨n cho h¬u vµ ¸p dông h×nh thøc lu©n phiªn ch¨n th¶, ®Ó chñ ®éng ®¶m b¶o ®ñ khÈu phÇn cña h¬u theo yªu cÇu ch¨n nu«i, mËt ®é 1 ®Çu h¬u cÇn cã 1 - 1,5 ha. <h2><a name="_Toc146898381"></a><a name="_Toc144266449"></a><a name="_Toc144266361"></a><a name="_Toc126656024"></a>2.2        Dinh dìng vµ thøc ¨n </h2><h3><a name="_Toc146898382"></a><a name="_Toc144266450"></a><a name="_Toc144266362"></a><a name="_Toc126656025"></a>2.2.1        Nhu cÇu dinh dìng </h3>Thøc ¨n cho h¬u sao ph¶i b¶o ®¶m ®Çy ®ñ chÊt bét, chÊt bÐo, chÊt ®¹m, kho¸ng, níc vµ sinh tè. ·        ChÊt ®¹m ChÊt ®¹m lµ thµnh phÇn chñ yÕu cÊu t¹o nªn c¬ thÓ con vËt. ThiÕu ®¹m sÏ ¶nh hëng xÊu ®Õn sinh trëng vµ ph¸t triÓn: con vËt chËm lín, c¬ n¨ng sinh dôc bÞ gi¶m râ rÖt (sè lîng tinh dÞch, tinh trïng Ýt ®i, khã thô thai, thai ph¸t triÓn chËm, träng lîng h¬u s¬ sinh thÊp &hellip

. Kh«ng thÓ thay thÕ chÊt ®¹m b»ng chÊt kh¸c ®îc. Ngêi ta cßn chia chÊt ®¹m ra lµm hai lo¹i: ®¹m dÔ tiªu ho¸ (chÊt ®¹m thuÇn) vµ chÊt am«n. Trong c¸c lo¹i l¸, cá kh¸c nhau lîng ®¹m còng kh¸c nhau. Nãi chung, tû lÖ ®¹m chiÕm nhiÒu nhÊt trong c¸c c©y, th©n vµ h¹t hä ®Ëu nh l¹c vµ c¸c lo¹i ®ç; trong th©n vµ h¹t hä hoµ th¶o nh ng«, c¸m g¹o … Trong kh« dÇu, tû lÖ ®¹m cã tíi 30 - 40%. §©y lµ lo¹i thøc ¨n cho h¬u rÊt tèt. ·        ChÊt tinh bét ChÊt tinh bét lµ nguån cung cÊp n¨ng lîng cho c¬ thÓ con vËt vµ duy tr× th©n nhiÖt. NÕu thiÕu chÊt bét, con vËt gÇy yÕu, Ýt ho¹t ®éng, v× ph¶i ph©n gi¶i mét phÇn ®¹m vµ mì cña c¬ thÓ. ChÊt bét cã hai lo¹i: chÊt x¬ vµ chÊt ®êng. ChÊt x¬ thêng khã tiªu ho¸, thøc ¨n cµng nhiÒu chÊt x¬ th× gi¸ trÞ dinh dìng cña nã cµng thÊp. Thùc vËt lóc cßn non chøa Ýt chÊt x¬ h¬n lóc ®· giµ. Ngay trong mét c©y, chÊt x¬ ë th©n c©y nhiÒu h¬n ë l¸. H¹t vµ cñ lµ bé phËn chøa Ýt chÊt x¬ nhÊt. Trong thøc ¨n thùc vËt, chÊt bét chiÕm tû lÖ rÊt lín, chÊt bét lµ h¹t vµ th©n c©y trong c¸c hä hoµ th¶o, hä ®Ëu. Trong khoai lang cñ cã tíi 27% bét. §èi víi h¬u sao, nhê t¸c dông cña vi sinh vËt trong d¹ cá mµ chÊt x¬ vÉn ®îc tiªu ho¸ m¹nh. ChÊt x¬ cßn cã t¸c dông lµm t¨ng tÝnh nhu ®éng cña ruét, con vËt ¨n ®îc nhiÒu thøc ¨n h¬n. ·        ChÊt bÐo Còng lµ mét thµnh phÇn chñ yÕu, lµ chÊt dù tr÷ tèt nhÊt cho c¬ thÓ con vËt. T¸c dông chñ yÕu cña nã lµ cung cÊp nhiÖt cho c¬ thÓ, mÆt kh¸c nã cßn lµ dung m«i hoµ tan mét sè lo¹i sinh tè nh A, D, E, K… Nh÷ng sinh tè nµy cã hoµ tan trong chÊt bÐo th× c¬ thÓ míi hÊp thô ®îc. Cho nªn, nÕu thiÕu dÔ lµm cho vËt m¾c bÖnh thiÕu sinh tè. Trong chÊt bÐo cßn cã mét sè a xÝt bÐo cÇn thiÕt cho c¬ thÓ mµ kh«ng thÓ thay thÕ b»ng chÊt kh¸c ®îc. Trong khÈu phÇn thøc ¨n cho h¬u cÇn chó ý mét tû lÖ chÊt bÐo thÝch hîp, võa cã t¸c dông lµm t¨ng khÈu vÞ, võa thóc ®Èy qu¸ tr×nh tiªu ho¸. Trong thøc ¨n thùc vËt, tû lÖ chÊt bÐo trong h¹t c©y hä ®Ëu cã Ýt h¬n (2 - 3%), riªng ë l¹c cã rÊt nhiÒu (gÇn 10%), ®Ëu t¬ng gÇn 17%. ·        ChÊt kho¸ng ViÖc ®¶m b¶o ®Çy ®ñ chÊt kho¸ng nhÊt lµ muèi, cã t¸c dông rÊt tÝch cùc ®Õn kÕt qu¶ thuÇn dìng h¬u sao. H¬u thêng t×m ®Õn nh÷ng n¬i cã nguån muèi, ®«i khi chóng uèng c¶ níc tiÓu, lÕm c¶ tro (r¬m r¹, cá… ®èt). ChÊt kho¸ng chiÕm 4,7% thÓ träng con vËt, cã nhiÖm vô t¹o h×nh vµ ®iÒu hoµ c¸c chøc phËn. Cho nªn, chÊt kho¸ng cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc duy tr× søc khoÎ cña con vËt, nhÊt lµ gióp cho vËt non sinh trëng vµ ph¸t triÓn b×nh thêng. Vai trß cña chÊt kho¸ng rÊt quan träng. Tuy nhiªn, cÇn tr¸nh cho vËt ¨n qu¸ nhiÒu muèi, v× dÔ lµm cho vËt m¾c chøng bÖnh phï hay thuû thòng. ·        Níc 2/3 träng lîng con vËt lµ níc, nªn níc lµ nhu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®îc. Níc cã t¸c dông gióp cho c¬ thÓ con vËt hÊp thô, vËn chuyÓn nh÷ng chÊt dinh dìng, còng nh bµi tiÕt c¸c chÊt th¶i. Tuy nhiªn, thøc ¨n cµng nhiÒu níc th× gi¸ trÞ dinh dìng cµng thÊp, h¬n n÷a l¹i khã b¶o qu¶n, kh«ng ®Ó ®îc l©u v× dÔ bÞ mèc. Thùc vËt cßn non cã lîng níc  nhiÒu h¬n khi giµ vµ ë l¸ cµnh, lîng níc nhiÒu h¬n ë th©n c©y. ·        Sinh tè Lµ nh÷ng chÊt mµ c¬ thÓ cÇn víi 1 lîng rÊt Ýt nhng kh«ng thÓ thiÕu ®îc. NÕu thiÕu mét hay nhiÒu lo¹i sinh tè, sÏ lµm con vËt m¾c bÖnh “ thiÕu sinh tè” dÉn ®Õn t×nh tr¹ng: sinh trëng bÞ ®×nh trÖ, chøc n¨ng sinh dôc gi¶m sót, viªm thÇn kinh, kh¶ n¨ng tiªu ho¸ gi¶m xuèng râ rÖt, sót c©n vµ cuèi cïng con vËt cã thÓ bÞ chÕt. <h3><a name="_Toc146898383"></a><a name="_Toc144266451"></a><a name="_Toc144266363"></a><a name="_Toc126656026"></a>2.2.2        C¸c lo¹i thøc ¨n </h3>Thøc ¨n cña h¬u sao gåm nhiÒu lo¹i l¸, cá, cñ, qu¶, … chñ yÕu lµ c¸c l¸ cá non. H¬u sao cßn sö dông c¶ nh÷ng thøc ¨n ®· ®îc chÕ biÕn nh: Ch¸o ng«, c¸m, g¹o, thøc ¨n ñ xanh, ñ chua, ph¬i kh«. Thèng kª ®Õn nay ta thÊy, 72 loµi thùc vËt cã thÓ dïng lµm thøc ¨n cho h¬u, trong ®ã cã 15 loµi lµ thøc ¨n tèt nhÊt, 20 loµi lµ thøc ¨n tèt, 28 loµi trung b×nh, 9 loµi ®îc h¬u Ýt ¨n h¬n. Tuy nhiªn viÖc ®¸nh gi¸ chÊt lîng c¸c lo¹i thøc ¨n theo møc ®é thÝch ¨n cña h¬u ë trªn còng chØ lµ t¬ng ®èi, bëi v× nã cßn tuú thuéc vµo tõng ®Þa ph¬ng, tõng mïa vµ vµo kü thuËt ch¨n nu«i. Díi ®©y lµ b¶ng thèng kª tªn vµ chÊt lîng c¸c loµi c©y ®· ®îc dïng lµm thøc ¨n cho h¬u. ·        RÊt tèt L¸ MÝt, l¸ Ruèi, l¸ v¶, qu¶ Sung, l¸ sung VÌ, cá Voi, c©y Ng«, d©y, cñ Khoai lang, rau Muèng, l¸ Hu ®ay, l¸ Ng¸t, s¸ SÊu vµ b«ng B¹c. ·        Tèt L¸ Chay, l¸ vµ  qu¶ V¶, l¸ D©u, MÝa, g¹o, c¸m lóa NÕp, g¹o, c¸m lóa TÎ, l¸ Xoan, d©y Lang rõng, d©y Muèng rõng, d©y L¹c, S¾n d©y rõng, l¸ Ng¸t tr¬n, l¸ Cñ s¾n, c©y Bät Õch, D©u gia xoan, l¸ SÊu, l¸ Nóc n¸c, l¸ Th«i ba, Cß ke. ·        Trung b×nh C©y vó bß, l¸ Ng¶i, l¸ N¨ng, cá l¸ Tre, cá DÇy, cá Lìi m¸c, cá Ch©n nhÖn, cá MÇn trÇu, cá S©u rãm, l¸ Nhéi, cá S÷a l¸ lín, cá S÷a l¸ nhá, l¸ Chßi mßi, l¸ KhÕ, c©y Chuèi rõng, Thµi lµi tr¾ng, Thµi lµi tÝa, l¸ Muèi, l¸ L¹c tiªn, l¸ Bå qu©n, l¸ ChÌ xanh, ChÌ rõng, Tu hó l¸ nhá, Mua l¸ lín, l¸,  qu¶ §u ®ñ, rau R¾n, Bêi lêi, BÝ ng«, §ay rõng, Rau m¸. ·        Ýt ¨n Rau M¸, cá Tranh, cá Gµ, l¸ Bëi, Hång b×, l¸ Tre, l¸ Bå kª, KÐ hoa ®µo, KÐ hoa vµng, Mua l¸ nhá, Võng vµ L¸ t¸o. H¬u thêng thÝch ¨n l¸ cá non hay l¸ ch¸nh tÎ. Khi l¸ ®· giµ th× h¬u chuyÓn sang ¨n thøc ¨n kh¸c. Chóng ta nªn cho ¨n nhiÒu lo¹i thøc ¨n ®Ó h¬u cã ®ñ c¸c chÊt. Chí nªn cho ¨n ®¬n ®iÖu. <h3><a name="_Toc146898384"></a><a name="_Toc144266452"></a><a name="_Toc144266364"></a><a name="_Toc126656027"></a>2.2.3        C¸ch chÕ biÕn thøc ¨n </h3>Kinh nghiÖm thùc tÕ ch¨n nu«i h¬u sao cho thÊy: ngoµi nh÷ng thøc ¨n nh l¸, cá, cñ, qu¶ t¬i cã thÓ cho h¬u ¨n trùc tiÐp, ta cßn cÇn ph¶i chÐ biÕn mét sè lo¹i thøc ¨n n÷a. ViÖc lµm nµy cã t¸c dông dù tr÷ thøc ¨n, tr¸nh lÖ thuéc vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn, võa cã t¸c dông lµm t¨ng khÈu vÞ, h¬u ¨n ngon miÖng, ¨n ®îc nhiÒu, bÐo khoÎ, cho nh÷ng cÆp nhung to, mËp. <a name="_Toc144266454"></a><a name="_Toc144266366"></a><a name="_Toc126656029"></a>Ph¬i kh« Cã thÓ dïng th©n ng«, cá voi, d©y lang, c©y l¹c… ph¬i kh« ®Ó lµm thøc ¨n dù tr÷ cho h¬u. Nhng ph¬ng ph¸p nµy khã thùc hiÖn ë nh÷ng n¬i ma giã thÊt thêng. C©y, cá t¬i c¾t vÒ nhµ cÇn r¶i thµnh líp máng 15-20 cm. Ph¬i mét ngµy n¾ng ®Ó lµm gi¶m hµm lîng níc xuèng nhiÒu nhÊt cßn 50%. Sau ®ã chÊt thµnh ®èng nhá, mèi ®èng kho¶ng 2-3 t¹. NÕu cã ®iÒu kiÖn th× ch©n ®èng kª ®Öm, v¸n gç hay r¬m r· ®Ó phßng Èm . PhÝa trªn cã ®Éy phªn, liÕp ®Ó che ma. Sau vµi ngµy, do qu¸ tr×nh lªn men ph¸t nhiÖt sÏ lµm cho cá kh« thªm. GÆp h«m trêi nãng nªn r¶i máng ra ph¬i mét lÇn n÷a. NÕu lµm tèt, thøc ¨n cßn gi÷ ®îc mµu h¬i xanh, l¸ kh«ng bÞ rông, gi¸ trÞ dinh dìng tæn thÊt Ýt h¬n ph¬ng ph¸p ph¬i kh« th«ng thêng. <a name="_Toc144266455"></a><a name="_Toc144266367"></a><a name="_Toc126656030"></a>NÈy mÇm h¹t ngò cèc Thøc ¨n nÈy mÇm lµ lo¹i thøc ¨n rÊt tèt tuy tæng sè dinh dìng cã bÞ tæn thÊt mét phÇn trong qu¸ tr×nh nÈy mÇm, nhng hµm lîng Vitamin B vµ C ®Òu t¨ng lªn vµ dÔ tiªu ho¸ h¬n. Nªn cho h¬u ®ùc gièng vµ h¬u c¸i cã chöa ¨n thøc ¨n nµy. §em thãc ng©m vµo níc Êm 60 - 65oC trong 1-2 ngµy cho  no níc. Mçi ngµy thay níc níc 1-2 lÇn. Sau ®ã vít thãc ra thóng ®Ó ñ cho nÈy mÇm. §¸y thóng vµ xung quanh lãt l¸ chuèi. NhiÖt ®é thÝch hîp nhÊt cho nÈy mÇm lµ 30oC. NÕu nãng qu¸ th× ph¶i r¶i thãc ra cho bít nãng, thØnh tho¶ng vÈy níc vµo. ñ nh vËy cho ®Õn khi mÇm dµi 6-8 cm lµ cã thÓ lÊy cho h¬u ¨n ®îc. §èi víi ñ mÇm ng« còng cã thÓ ¸p dông theo quy tr×nh trªn. Mçi h¬u ®ùc gièng hoÆc h¬u c¸i cã chöa cho ¨n 0,3-0,5 kg/ngµy.       <h2><a name="_Toc146898385"></a><a name="_Toc144266456"></a><a name="_Toc144266368"></a><a name="_Toc126656031"></a>2.3        Ph¬ng ph¸p nu«i dìng vµ ch¨m sãc h¬u sao </h2><h3><a name="_Toc146898386"></a><a name="_Toc144266458"></a><a name="_Toc144266370"></a><a name="_Toc126656034"></a>2.3.1        C¸ch cho ¨n </h3>ë nh÷ng khu vùc ch¨n nu«i lín, sè lîng ®µn h¬u ®Õn hµng tr¨m con th× dïng biÖn ph¸p lu©n phiªn ch¨n th¶ trong c¸c khu rµo lµ tèt nhÊt, tÊt nhiªn ph¶i quy ho¹ch ®ång cá chu ®¸o, thêng xuyªn ch¨m sãc vµ c¶i t¹o ®ång cá. Dï ch¨n nu«i h¬u sao díi h×nh thøc nµo còng ®Òu ph¶i biÕt c¸ch cho h¬u ¨n. H¬u ®ßi hái thøc ¨n ph¶i s¹ch sÏ h¬n tr©u bß. L¸, cá bÞ lÊm bïn ®Êt hoÆc bÞ dÝnh ph©n hay níc tiÓu th× h¬u kh«ng ¨n. Do ®ã nhÊt thiÕt ph¶i ®Ó thøc ¨n ë trªn cao c¸ch mÆt ®Êt 0,3-1 m. CÇn thiÕt ph¶i lµm còi hay m¸ng ¨n cho h¬u. §èi víi nh÷ng h¬u nhèt riªng nªn lµm “KÑp l¸” võa b¶o ®¶m cho h¬u ¨n s¹ch sÏ võa thuËn tiÖn khi quÐt dän. MÆt trªn còi lµ h×nh ch÷ nhËt 2m x 0,6 m. mÆt ®¸y 1,6 x 0,6 m. ChiÒu cao cña còi l¸ tõ 1-1,2 m. Xung quanh còi ®ãng nh÷ng rãng däc c¸ch nhau 1,2 m. Toµn bé còi ®îc ®Æt trªn 4 b¸nh xe ®Ó di chuyÓn ®îc thuËn lîi. L¸, cá ®îc bá vµo trong còi, h¬u cho mån qua nh÷ng rãng däc ®Ó ¨n. Cµnh, cäng l¸, thøc ¨n thõa ®îc gi÷ l¹i trong còi rÊt thuËn tiÖn trong khi vÖ sinh quÐt dän. KÑp l¸ lµm b»ng gç hay tre. C¸c cµnh l¸ ®îc kÑp chÆt ®Çu gèc mçi kÑp gi÷ ®îc 8-10 kg, treo cao 30-50 cm, ®Ó h¬u ®øng bøt l¸ ¨n ®îc s¹ch sÏ vµ tho¶i m¸i. Thøc ¨n chñ yÕu cho h¬u sao lµ c¸c lo¹i l¸ rõng. Cho nªn bªn c¹nh nh÷ng thøc ¨n chóng ta s¶n xuÊt ®îc (d©y khoai lang, l¹c ng«, cá voi) cÇn ph¶i chó ý cho h¬u ¨n mét tû lÖ thÝch ®¸ng c¸c lo¹i l¸ rõng kh¸c. Cho h¬u ¨n cµng nhiÒu l¸ rõng, nhÊt lµ c¸c lo¹i l¸ thÝch hîp sÏ lµm cho nhung cã chÊt lîng tèt. Bªn c¹nh nh÷ng thøc ¨n t¬i, cã thÓ cho h¬u ¨n thªm nh÷ng thøc ¨n ph¬i kh«, ñ xanh, ñ chua, thøc ¨n tinh…. Do thay ®æi khÈu vÞ mµ h¬u ¨n ngon miÖng h¬n, nhiÒu h¬n. Kh«ng thÓ quªn ®îc chÊt kho¸ng trong khÈu phÇn thøc ¨n hµng ngµy cña h¬u sao, nhÊt lµ muèi ¨n. Mét con h¬u cÇn 15 – 20 g muèi trong mét ngµy. Cã thÓ hoµ muèi vµo níc cho h¬u uèng hoÆc vÈy vµo l¸, cá hay r¾c ë thÒm. Tèt nhÊt lµ nªn trén muèi vµ mét sè chÊt kho¸ng kh¸c lµm thµnh nh÷ng hßn (®¸ liÕm) theo c«ng thøc sau ®©y:                Muèi                :           1  kg                FeSO4               :          0,1 kg                CuSO4              :          0,05 kg                Diªm sinh (S)  :            0,1 kg                V«i t«i             :           1 kg Cã thÓ thay v«i t«i b»ng bét x¬ng (mai mùc, x¬ng tr©u bß…. ®em ®èt råi t¸n nh&aacute

. Trén lÉn c¸c chÊt trªn víi ®Êt sÐt cho võa ®ñ 3 kg. Hoµ thªm níc vµo ®Ó nhµo thËt kü råi ®ãng thµnh tõng t¶ng nh hßn g¹ch, ph¬i kh«. Nªn ®Æt nhiÒu nh÷ng hßn ®¸ liÕm nh vËy ë trong vên, s©n ch¬i hay trong tõng ng¨n chuång, cho h¬u liÕm tù do theo nhu cÇu cña c¬ thÓ chóng. HiÖn nay trªn thÞ trêng cã b¸n c¸c läai “®¸ liÕm” tæng hîp. Chóng ta cã thÓ mua vÒ vµ cho h¬u ¨n. Treo ®¸ liÕm lªn gãc chuång, n¬i kh«ng cã ma giã ®Ó cho ®¸ liÕm lu«n ®îc kh«. Còng cã thÓ mua c¸c läai khãang tæng hîp trªn thÞ trêng. §æ tÊt c¶ c¸c läai khãang ®ã vµo mét èng tre ®· ®îc khãet c¸c lç / khe nhá. Treo ®¸ liÕm lªn gãc chuång, n¬i kh«ng cã ma giã ®Ó cho ®¸ liÕm lu«n ®îc kh«. H¬u ¨n nhiÒu vÒ ban ®ªm. Nãi chung mçi lÇn h¬u ¨n Ýt nhng ¨n nhiÒu lÇn. Do ®Æc ®iÓm ®ã, cÇn thùc hiÖn biÖn ph¸p “cho ¨n Ýt, siªng cho ¨n” võa t¹o ®iÒu kiÖn cho h¬u ¨n ngon miÖng, ¨n no, võa sö dông thøc ¨n ®îc hîp lý, tr¸nh l·ng phÝ. Tèi thiÓu mçi ngµy còng cho h¬u ¨n 3 b÷a: s¸ng 8 - 9 giê; chiÒu 16 - 17 giê; tèi 21 - 22 giê. <h3><a name="_Toc146898387"></a><a name="_Toc144266459"></a><a name="_Toc144266371"></a><a name="_Toc126656035"></a>2.3.2        C¸ch cho uèng </h3>Níc gi÷ vai trß rÊt quan träng trong ®êi sèng cña ®éng vËt. ®èi víi ®éng vËt nhai l¹i cµng ph¶i ®¶m b¶o thËt ®Çy ®ñ nhu cÇu níc uèng hµng ngµy cho chóng. Trung b×nh mçi ngµy mét ®Çu h¬u cÇn tõ 1,5 - 2,5 lÝt níc ®Ó uèng. Níc dïng cho h¬u uèng ph¶i s¹ch, tuyÖt ®èi kh«ng cho h¬u uèng níc ®ôc, bÈn, cã mïi thèi v× dÔ lµm cho h¬u bÞ ®au bông hay sÈy thai. ChËu vµ m¸ng ®ông níc ph¶i s¹ch sÏ chïi röa thêng xuyªn vµ nªn ®Æt c¸ch mÆt ®Êt 0,40 – 0,5 m ®Ó h¬u kh«ng dÉm ch©n vµo hoÆc ph©n r¸c r¬i vµo níc. NÕu níc qu¸ l¹nh hay vµo nh÷ng ngµy trêi rÐt buèt, cÇn h©m nãng níc råi míi cho h¬u uèng. Nªn hoµ muèi vµo níc víi tû lÖ 1 - 1,5%. <h3>2.3.3         <a name="_Toc146898388"></a><a name="_Toc144266460"></a><a name="_Toc144266372"></a><a name="_Toc126656036"></a>VËn ®éng </h3>H¬u cã ®îc vËn ®éng thêng xuyªn th× c¬ thÓ míi khoÎ m¹nh, søc chèng ®ì bÖnh tËt cao vµ kÝch thÝch tiªu ho¸.  Tuy nhiªn, nÕu cho vËn ®éng qu¸ nhiÒu sÏ lµm cho h¬u mÖt nhäc bá ¨n ¶nh hëng xÊu ®Õn søc khoÎ. V× vËy cÇn quy ®Þnh thêi gian vËn ®éng cho thÝch hîp: - §èi víi h¬u nu«i ®µn th× buæi s¸ng tõ 6 giê rìi ®Õn 7 giê rìi, buæi chiÒu tõ 16 giê – 17 giê cho chóng tù do ch¹y nh¶y ®i l¹i ë trong s©n hay vên. Sau khi vËn ®éng th× cho h¬u ¨n, ¨n xong h¬u thêng tßm chç m¸t kÝn ®Ó n»m, nghØ ng¬i vµ nhai l¹i. - §èi víi h¬u nhèt riªng (chñ yÕu lµ ®ùc gièng) cÇn cho vËn ®éng mçi ngµy tõ 30 phót ®Õn 1 giê. - Cho h¬u - nhÊt lµ nh÷ng h¬u non - t¾m n¾ng sÏ tr¸ch ®îc mét sè bÖnh ngoµi da vµ t¨ng cêng sù tæng hîp vitamin D,  gióp cho viÖc hÊp thô canxi vµ phètpho ®îc tèt h¬n. NÒn s©n vËn ®éng kh«ng nªn l¸t g¹ch hay xi m¨ng mµ chØ nªn ®Ó ®Êt. Nhí thu dän nh÷ng vËt s¾c nhän dÔ g©y th¬ng tÝch cho h¬u. <h3><a name="_Toc146898389"></a><a name="_Toc144266461"></a><a name="_Toc144266373"></a><a name="_Toc126656037"></a>2.3.4        Ch¨m sãc h¬u ®ùc gièng </h3>·        Nhu cÇu dinh dìng h¬u ®ùc gièng §ùc gièng khoÎ m¹nh, bÐo tèt sÏ ¶nh hëng quyÕt ®Þnh ®Õn søc khoÎ c¶ ®µn gia sóc. Cho nªn ph¶i cã mét chÕ ®é dinh dìng, ch¨m sãc tèt nhÊt ®èi víi h¬u ®ùc gièng. Nhu cÇu dinh dìng chÝnh cña ®ùc gièng chÝnh lµ ®¹m vµ kho¸ng, ngoµi ra cßn chó ý båi dìng thªm chÊt bét. ·        C¸ch ch¨m sãc vµ nu«i dìng CÇn cã « chuång riªng ®Ó nu«i ®ùc gièng. DiÖn tÝch mçi « thÝch hîp lµ 8 – 10 m2.  N¬i nu«i ®ùc gièng cÇn c¸ch x· n¬i nu«i h¬u c¸i. Tríc mçi « nªn cã mét s©n con cã diÖn tÝch 25 -30 m2 ®Ó cho h¬u vËn ®éng. Hµng ngµy cho h¬u vËn ®éng tõ 30 phót ®Õn 1 giê tríc b÷a ¨n s¸ng. H¬u cã vËn ®éng thêng xuyªn th× míi khoÎ m¹nh, nhanh nhÑn. CÇn lµm tèt kh©u vÖ sinh phßng bÖnh. NÒn chuång ph¶i quÐt dän hµng ngµy thËt s¹ch sÏ. Mét th¸ng cho h¬u ®ùc gièng t¾m 3 lÇn vµo nh÷ng ngµy n¾ng Êm. Ph¶i theo dâi thêng xuyªn vµ cã ph¬ng ph¸p ®iÒu trÞ bÖnh kÞp thêi. §¶m b¶o cho h¬u ¨n ®ñ chÊt, ngon miÖng vµ ¨n no. Ngµy ma rÐt ph¶i cã phªn liÕp che chuång vµ dïng r¬m hay cá kh« ®Ó lµm æ cho h¬u n»m. Mïa ®éng dôc cña h¬u sao xÈy ra tõ gi÷a th¸ng 6 ®Õn gi÷a th¸ng 11, cho nªn viÖc ch¨m sãc h¬u ®ùc gièng cã thÓ chia lµm 2 giai ®o¹n: giai ®o¹n kh«ng phèi gièng (tõ th¸ng 12 ®Õn th¸ng 5); giai ®o¹n phèi gièng (th¸ng 6 ®Õn th¸ng 11). Trong khi phèi gièng ta kh«ng nªn ®Õn gÇn h¬u, tr¸nh g©y sèc (stress) cho h¬u. ·        Dinh dìng h¬u ®ùc trong giai ®o¹n phèi gièng: CÇn cho h¬u ¨n nh÷ng thøc ¨n giµu ®¹m vµ kho¸ng nh: d©y l¹c, c¸c lo¹i kh« dÇu. Trong nh÷ng ngµy phèi gièng cÇn båi dìng cho h¬u ¨n thªm cá, l¸ non, ®Ëu, ng«, l¹c lªn mÇm. KhÈu phÇn cho h¬u ®ùc giai ®äan phèi gièng cã thÓ: o       7 - 10 kg l¸, cá t¬i non (1/2-1/3 d©y l¹c). o               0,3 kg g¹o nÊu ch¸o (cã thÓ thay b»ng 0,5kg c¸m hoÆc 1kg khoai lang) o       0,7 kg kh« dÇu o       0,3 kg thãc nÈy mÇm o       15 g muèi o       20 g chÊt kho¸ng. ·        Ch¨m síc h¬u ®ùc giai ®o¹n kh«ng phèi gièng: Sau giai ®o¹n phèi gièng, søc khoÎ cña ®ùc gièng gi¶m sót, cÇn cã thêi gian cho h¬u nghØ ng¬i, phôc håi søc khoÎ. VÒ thøc ¨n cÇn t¨ng cêng thøc ¨n dÔ tiªu. Chó ý cho h¬u vËn ®éng thêng xuyªn nh»m kÝch thÝch tiªu ho¸. Trong giai ®o¹n nµy h¬u ¨n nhiÒu h¬n trong mïa ®éng dôc, nªn ph¶i t¨ng khèi lîng, chÊt lîng thøc ¨n lªn ®óng møc. §Èy m¹nh kh©u vÖ sinh phßng bÖnh ®Ó b¶o ®¶m cho h¬u cã ®Çy ®ñ søc khoÎ bíc vµo mïa phèi gièng. KhÈu phÇn cho hu¬u ®ùc giai ®o¹n nµy cã thÓ nh sau: o                   L¸, cá: 10 - 15 kg o                   G¹o nÊu ch¸o: 0,3 kg o                   Muèi:   20g o                   ChÊt kho¸ng 20g <h3><a name="_Toc146898390"></a><a name="_Toc144266462"></a><a name="_Toc144266374"></a><a name="_Toc126656038"></a>2.3.5        Ch¨m sãc h¬u chöa </h3>·        Nhu cÇu dinh dìng Khi cã chöa, h¬u mÑ cÇn tÝch luü c¸c chÊt dinh dìng ®Ó võa nu«i sèng b¶n th©n võa ®Ó nu«i bµo thai. Bµo thai ph¸t triÓn kh«ng ®Òu ë c¸c giai ®äan: C¸c th¸ng ®Çu ph¸t triÓn chËm, c¸c th¸ng sau tèc ®é ph¸t triÓn nhanh. Nãi chung, thøc ¨n ph¶i ®¶m b¶o ®Çy ®ñ yªu cÇu vÒ ®¹m, kho¸ng, sinh tè. NÕu thiÕu ®¹m, th× tû lÖ thô thai gi¶m, hoÆc nÕu cã thô thai th× thai ph¸t triÓn yÕu, träng lîng h¬u s¬ sinh thÊp. NÕu thiÕu kho¸ng th× sù ph¸t triÓn cña c¸c c¬ quan cña bµo thai kh«ng hoµn chØnh. Thêng h¬u c¸i chöa trong thêi gian 7 th¸ng 9 ngµy. C¨n cø  vµo tèc ®é ph¸t triÓn vµ nhu cÇu cña bµo thai, cã thÓ chia lµm 2 giai ®o¹n ®Ó ch¨m sãc h¬u cã chöa. ·        Mang thai tõ th¸ng thø 1 ®Õn th¸ng thø 5. Trong giai ®o¹n nµy bµo thai ph¸t triÓn cßn chËm, cha ®ßi hái nhiÒu vÒ nhu cÇu l¾m, nªn cã thÓ nu«i dìng , ch¨m sãc b×nh thêng. KhÈu phÇn cho h¬u c¸i giai ®o¹n nµy cã thÓ lµ: o                   10 - 15 kg l¸, cá o                   15 g muèi o                   20 g chÊt kho¸ng. ·        Mang thai tõ th¸ng thø 6 ®Õn khi ®Î. L¸, cá cÇn ph¶i t¬i ngon, nhiÒu lo¹i ®Ó ®ñ sinh tè. §Æc biÖt trong nh÷ng th¸ng cuèi nªn cho ¨n nh÷ng l¸, cñ , qu¶ cã t¸c dông lîi s÷a nh: l¸ ngo·, l¸ qu¶ sung, ®u ®ñ xanh. KhÈu phÇn cho h¬u chöa giai ®äan 2 cã thÓ lµ: o                   10 - 15 kg l¸ cá t¬i o                   0,3 kg chÊt bét nÊu ch¸o o                   0,3 kg kh« dÇu o                   0,3 kg thãc nÈy mÇm o                   15 g muèi o                   25 g kho¸ng ·        Nh÷ng ®iÒu lu ý Trong giai ®o¹n mét, cã thÓ ®Ó h¬u chöa sèng chung víi ®µn c¸i. Nhng sang giai ®o¹n hai, cÇn nhèt riªng ®Ó tiÖn viÖc theo dâi, ch¨m sãc vµ båi dìng. Nãi chung, cÇn ®Ò phßng vµ tr¸nh mäi nguyªn nh©n lµm cho h¬u bÞ sÈy thai nh: vËn ®éng, ch¹y nh¶y qu¸ møc, sµn chuång tr¬n ít lµm h¬u bÞ ng·, thøc ¨n h¹t níc uèng kÐm phÈm chÊt, cho ¨n uèng no ®ãi thÊt thêng, thay ®æi thøc ¨n mét c¸ch ®ét ngét. NÕu h¬u bÞ sÈy thai, cÇn ph¶i c¸ch ly vµ ®iÒu trÞ kÞp thêi. Thai vµ c¸c chÊt bµi tiÕt cña nã ph¶i ®îc xö lý vµ vÖ sinh chuång tr¹i thËt kü cµng. <h3>2.3.6         <a name="_Toc146898391"></a><a name="_Toc144266463"></a><a name="_Toc144266375"></a><a name="_Toc126656039"></a>Ch¨m sãc h¬u ®Î </h3>Cã thÓ c¨n cø vµo lý lÞch tõng con ®Ó x¸c ®Þnh tríc ngµy h¬u ®Î hoÆc qua nh÷ng dÊu hiÖu cña h¬u khi s¾p ®Î. Ngêi ch¨n nu«i, khi míi thÊy mét vµi dÊu hiÖu trªn ®· ph¶i chuÈn bÞ thËt chu ®¸o “phßng ®Î” vµ ®a h¬u vµo ®ã. “Phßng ®Î” ph¶i ®îc quÐt dän s¹ch sÏ, tiªu ®éc nÒn vµ xung quanh thµnh chuång b»ng Crªzil 5% hay níc v«i. ë mét gãc phßng, r¶i mét líp r¬m r· mÒm hay cá kh« ®Ó lµm æ. CÇn gi÷ cho phßng ®Î Êm, tho¸ng, kh«, kÝn ®¸o; nhÊt thiÕt ph¶i cã ngêi theo dâi, nhng kh«ng ®Ó cho h¬u thÊy. Kh«ng nãi chuyÖn ån µo hoÆc lµm cho h¬u sî h·i. CÇn hÕt søc h¹n chÕ sù can thiÖp cña ngêi khi h¬u ®Î. ChØ can thiÖp trong trêng hîp ®Î khã hay thÊy hÕt søc cÇn thiÕt (®Î ngîc, ®Î ®«i...). Lóc ®ã, cÇn lµm khÈn tr¬ng, dông cô vµ tay ngêi ph¶i v« trïng, ®Ó tr¸nh g©y viªm nhiÔm  cho h¬u sau nµy. Th«ng thêng sau khi ®Î, h¬u mÑ dïng r¨ng c¾n d©y rèn cho h¬u con. §Ó tr¸nh nhiÔm trïng, ta thêng dïng cån Ièt b«i vµo rèn cho h¬u con.  Chê cho nhau ra hÕt, ta ®a h¬u mÑ vµ h¬u con sang mét ng¨n kh¸c s¹ch sÏ h¬n. Sau khi ®Î mét giê rìi, mµ thÊy nhau vÉn kh«ng ra, tøc lµ coi nh ®· bÞ s¸t nhau. Lóc nµy cÇn t×m c¸ch lÊy nhau ra víi thao t¸c cÈn thËn, tû mü vµ nhÑ nhµng. Sau ®ã, ph¶i röa s¹ch m¸u ë tö cung b»ng thuèc s¸t trïng. NÕu kh«ng lÊy s¹ch nhau, nhau sÏ bÞ thèi, g©y viªm nhiÔm, cã thÓ lµm h¬u bÞ chÕt. ViÖc ch¨m sãc h¬u mÑ sau khi ®Î cã t¸c dông phôc håi nhanh søc khoÎ cho nã, ®ång thêi t¨ng cêng t¹o s÷a ®Ó nu«i con. Nªn cho ¨n nh÷ng thøc ¨n nhiÒu chÊt, nh÷ng l¸ cã nhiÒu nhùa nh l¸ ngo·, l¸ qu¶ sung, v¶, cá s÷a, c©y vó bß, ch¸o ®u ®ñ, c¸m.... Cho ¨n thøc ¨n tinh, nhÊt lµ ®¹m dÔ tiªu. Cho uèng níc vo g¹o cã pha muèi. KhÈu phÇn ¨n cho h¬u mÑ giai ®o¹n cho con bó cã thÓ lµ: o       L¸ cá t¬i: 10 - 15 kg o       ChÊt bét nÊu ch¸o: 0,5 kg o       Kh« dÇu:   0,5 kg o       Muèi:    20g o       ChÊt kho¸ng 25 g. Sau ®Î 3 th¸ng h¬u con ®· tù ¨n ®îc nhiÒu l¸ cá nªn khÈu phÇn thøc ¨n cña h¬u mÑ cã thÓ trë l¹i møc b×nh thêng. <h3><a name="_Toc146898392"></a><a name="_Toc144266464"></a><a name="_Toc144266376"></a><a name="_Toc126656040"></a>2.3.7        Ch¨m sãc h¬u con </h3>·        §Æc ®iÓm cña h¬u s¬ sinh Ch¨m sãc h¬u con lµ kh©u cuèi cïng trong toµn bé quy tr×nh sinh s¶n, nã cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn kÕt qu¶ t¨ng nhanh sè lîng ®µn h¬u. Do ®ã, cÇn ph¶i n¾m ®îc nh÷ng ®Æc ®iÓm cña h¬u s¬ sinh. Còng nh c¸c loµi thó kh¸c, khi cßn trong bông mÑ mäi ho¹t ®éng cña h¬u nh dinh dìng, h« hÊp, tuÇn hoµn.... ®Òu nhê vµo mÑ. Nhau lµ c¸i cÇu nèi gi÷a c¬ thÓ mÑ vµ con. Khi lät lßng mÑ, hoµn c¶nh sèng cña h¬u con hoµn toµn thay ®æi. Tõ chç nhê mÑ hoµn toµn nay ph¶i tù lËp dÇn dÇn. Ngoµi ra h¬u con cßn chÞu t¸c ®éng trùc tiÕp cña nhiÖt ®é, ¸nh s¸ng, khÝ trêi…. trong khi cÊu t¹o cña c¸c tæ chøc c¬ thÓ cßn ë giai ®o¹n ®Çu, cha hoµn thiÖn ®Çy ®ñ. - HÖ tiªu ho¸: cha cã tuyÕn tiªu ho¸, d¹ cá cßn nhá, èng thùc qu¶n ®i qua d¹ cá cßn khÐp kÝn. - HÖ c¬, x¬ng: x¬ng mÒm, yÕu. C¸c x¬ng ë ®Çu cha ph¸t triÓn kÝn h¼n mµ cßn chõa ra mét kho¶ng trèng chØ cã mét mµng da bao bäc (thãp), c¬ cßn nh·o. - C¸c hÖ thÇn kinh, h« hÊp, tuÇn hoµn; cha hoµn thiÖn ®Çy ®ñ víi chøc n¨ng cña nã. ëNhu cÇu dinh dìng cña h¬u con: Cã cung cÊp ®Çy ®ñ chÊt dinh dìng cho h¬u con míi gióp cho vËt sinh trëng ®îc tèt, mau chãng hoµn thiÖn c¸c c¬ quan, chãng thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn sèng míi. Sù sinh trëng kh«ng nh÷ng chØ lµ sù thay ®æi vÒ träng lîng mµ cßn lµ sù t¨ng lªn vÒ sè lîng vµ thÓ tÝch tÕ bµo, trong ®ã t¨ng chñ yÕu lµ ®¹m vµ kho¸ng. §èi víi nh÷ng thøc ¨n cã nhiÒu ®¹m, khi cho h¬u con ¨n ph¶i cã tû lÖ thÝch hîp, nÕu kh«ng dÔ g©y chøng Øa ch¶y. ChÊt kho¸ng gåm cã muèi: Ca, P, Fe... vµ c¸c nguyªn tè vi lîng kh¸c. NÕu thiÕu kho¸ng h¬u con dÔ m¾c bÖnh cßi x¬ng, chËm lín. Ca vµ P cã thÓ lÊy trong thøc ¨n s½n cã. C¬ thÓ muèn hÊp thô ®îc nhiÒu Ca, P cÇn ph¶i cã Vitamin D, do ®ã cÇn chó ý cho h¬u con vËn ®éng ngoµi n¾ng. TÊt nhiªn ph¶i cã thêi gian thÝch hîp. ·        Kinh nghiÖm ch¨m sãc h¬u con Sau khi ®Î ®îc 6 giê, nÕu thÊy h¬u con cha bó ®îc, ta ph¶i t×m mäi c¸ch cho h¬u con bó ®îc s÷a ®Çu. S÷a ®Çu cã chøa nhiÒu nhÊt ®¹m, n¨ng lîng, c¸c vi tamin vµ ®Æc biÖt lµ mét sè kh¸ng sinh phï hîp  víi h¬u con vµ v× thª cã t¸c dông gÇn nh quyÕt ®Þnh ®èi víi ®êi sèng cña h¬u con. Kinh nghiÖm ch¨n nu«i h¬u cho thÊy gÇn 80% h¬u s¬ sinh bÞ chÕt lµ do kh«ng ®îc bó s÷a mÑ ®Çy ®ñ, nhÊt lµ s÷a ®Çu. Trêng hîp sau khi ®Î ra h¬u con qu¸ yÕu kh«ng thÓ ®øng lªn bó mÑ ®îc hoÆc  h¬u mÑ (thêng lµ nh÷ng con míi ®Î lÇn ®Çu) kh«ng chÞu cho con bó ngêi ch¨n nu«i ph¶i b¾t gi÷ h¬u mÑ, xoa bãp bÇu vó, v¾t bá tia s÷a ®Çu råi cho h¬u con vµo bó. Lµm nh vËy ®é 3-4 lÇn h¬u mÑ sÏ quen cho con bó. Trêng hîp kh«ng may h¬u mÑ bÞ chÕt sau khi ®Î, hay h¬u mÑ qu¸ Ýt s÷a th× ph¶i cho h¬u con bó trùc tiÕp b»ng s÷a bß / s÷a dª hoÆc ®iÒu chÕ mét lo¹i “s÷a thay thª”. “S÷a thay thÕ” cã thµnh phÇn lµ:  2 phÇn s÷a bß + 1 phÇn ®êng + 1 phÇn níc v«i trong vµ 6 phÇn níc ch¸o. H©m nãng níc ch¸o råi hoµ ®êng, s÷a bß vµ níc v«i läc trong. §æ tÊt c¶ “s÷a thay thÕ ®ã” vµo b×nh vó cao su cho bó hay dïng dông cô cho uèng thuèc còng ®îc. Kh«ng nªn cho h¬u ¨n toµn s÷a bß v× dÔ g©y Øa ch¶y. TÊt nhiªn viÖc “nu«i bé” thÕ nµy lµ rÊt khã kh¨n nªn ®ßi hái ta ph¶i kiªn tr×, vÖ sinh tèt, nhÊt lµ ph¶i gi÷ cho bé l«ng lu«n kh« r¸o, s¹ch sÏ. Nh÷ng ngµy ®Çu tiªn, h¬u con n»m nhiÒu vµ thêng n»m t¸ch mÑ, ®Õn b÷a míi vÒ bó. Sau 10 - 20 ngµy h¬u con b¾t ®Çu tËp ¨n l¸, cá. Hµng ngµy cho h¬u con vËn ®éng 2 lÇn s¸ng vµ chiÒu, mçi lÇn 30 phót. Sù vËn ®éng ch¹y nh¶y gióp cho h¬u con khoÎ m¹nh, hÖ thèng thÇn kinh ph¸t triÓn vµ nhê thÕ thÝch nghi tèt h¬n ®èi víi m«i trêng xung quanh…. Ngêi ch¨n nu«i cÇn cã ý thøc ch¨m sãc tËp luyÖn, d¹y dç h¬u con. §iÒu ®ã rÊt cÇn thiÕt trong c«ng t¸c thuÇn dìng, thuÇn ho¸ h¬u sao. Giê ¨n, hiÖu lÖnh khi ¨n, khi vËn ®éng... ph¶i ®îc thi hµnh nghiªm tóc ®Ó t¹o cho h¬u cã mét thãi quen æn ®Þnh ngay tõ nhá. Trong khi quÐt dän chuång vµ nhÊt lµ khi cho ¨n cÇn cã th¸i ®é ©u yÕm, vuèt ve, ®éng t¸c thËt nhÑ nhµng lµm cho h¬u quen ngêi. Nh÷ng viÖc nµy nÕu lµm ®îc tèt, thêng xuyªn sÏ thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh thuÇn dìng, dÔ dµng xö lý h¬u sau nµy. B»ng c¸ch ch¨m sãc vµ chän läc nh÷ng con h¬u “ngoan ngo·n” nh thÕ qua nhiÒu ®êi ta sÏ cã mét ®µn h¬u “nhµ” chø kh«ng ph¶i lµ h¬u “rõng” nh b©y giê. H¬u sao ®îc kho¶ng 6-7 th¸ng tuæi nªn cho cai s÷a. Giai ®o¹n nµy h¬u mÑ ®· bíc vµo mïa ®éng dôc. TÊt nhiªn, kh«ng nªn cai s÷a ®ét ngét lµm ¶nh hëng ®Õn søc khoÎ cña h¬u con, thêi gian ®Çu cÇn t¨ng cêng thøc ¨n tinh, thøc ¨n nhiÒu chÊt sau míi cho dÇn thøc ¨n th«. KhÈu phÇn trung b×nh hîp lý sau khi cai s÷a: o       L¸, cá t¬i: 5 - 8 kg o       ChÊt bét nÊu ch¸o: 0,2 kg o       Kh« dÇu: 0,2 kg o       Muèi:  7 – 10 g o       ChÊt kho¸ng:  10 - 15 g <h3>2.3.8         <a name="_Toc146898393"></a><a name="_Toc144266465"></a><a name="_Toc144266377"></a><a name="_Toc126656041"></a>Ch¨m sãc h¬u ®ùc khi cã nhung </h3>HiÖn nay môc ®Ých chÝnh cña nghÒ nu«i h¬u lµ thu ho¹ch nhung. Muèn cã ®îc mét cÆp nhung to, mËp, chÊt lîng tèt ph¶i cã biÖn ph¸p ch¨m sãc vµ båi dìng h¬u ®ùc. Nªn båi dìng cho h¬u ®ùc kho¶ng 1 - 2 th¸ng tríc khi nhung b¾t ®Çu nhó tøc lµ tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 1 n¨m sau. Båi dìng vµo giai ®o¹n nµy cã t¸c dông nhiÒu h¬n so víi båi dìng khi nhung ®· xuÊt hiÖn råi. KhÈu phÇn trung b×nh hîp lý sÏ gÇn nh khÈu nh khÈu phÇn ¸p dông cho h¬u ®ùc trong giai ®o¹n phèi gièng. CÇn chó ý tíi thµnh phÇn, chÊt lîng l¸, cá vµ lîng muèi kho¸ng (20g muèi, 20 - 25g chÊt kho¸ng / ngµy). Còng nh nu«i ngêi hoÆc bÊt kú con vËt nµo kh¸c, ta ph¶i cung cÊp cho h¬u nhiÒu lo¹i thøc ¨n, c©y, cá. Kh«ng nªn cho h¬u ¨n thêng xuyªn mét hai lo¹i l¸, cá. Cã nh thÕ míi tr¸nh cho h¬u khái bÞ thiÕu chÊt.  Bªn c¹nh ®ã, cßn ph¶i chó ý ®Õn khÈu vÞ thøc ¨n sao cho ngon ®Ó h¬u ¨n ®îc nhiÒu. Tr¸nh ®Ó h¬u ®ãi, buéc chóng ph¶i ¨n nh÷ng thøc ¨n chóng kh«ng thÝch. CÇn tr¸nh mäi nguyªn nh©n lµm h¬u trît ng·, x©y x¸t, va ch¹m lµm ch¶y m¸u hoÆc vì nhung. Sau khi c¾t nhung, h¬u bÞ mÊt m¸u, tÝnh t×nh ho¶ng hèt, sî h·i; cÇn ®Ó cho h¬u nghØ ng¬i yªn tÜnh. Hµng ngµy nÊu ch¸o cã bá muèi ®Ò h¬u ¨n chãng håi søc. Chç vÕt c¾t cÇn ph¶i cÇm m¸u ngay vµ b¨ng v« trïng tr¸nh cho ruåi ®Î vµo ®ã thµnh vÕt th¬ng cã dßi.

kỹ thuật chăn nuôi hươu sao

thuyhoangxuan

Guest

Chia sẽ

Quảng cáo