Những hệ lụy của việc nuôi dế theo phong trào
Phát triển mô hình nuôi dế ồ ạt đang khiến nông dân Bắc Giang gặp khó khi tìm đầu mối tiêu thụ.KTNT - Khi phong trào nuôi dế phát triển mạnh, nhiều hộ dân ở Bắc Giang đua nhau tìm mua dế giống về nuôi khiến sản lượng tăng nhanh. Hiện nay, việc tìm đầu ra cho dế thương phẩm đang gặp khó khăn, khiến không ít nông dân lao đao.
Rượu dế?!
Thấy nhiều hộ dân trên địa bàn nuôi dế hiệu quả, anh Thân Văn Hiển ở thôn Như Thiết, xã Hồng Thái (Việt Yên) cũng mua một thùng dế giống giá hơn 700.000 đồng về nuôi. Chỉ sau hơn một tháng, từ thùng dế ban đầu đã nở ra 25 thùng, rồi tăng lên 120 thùng. Dế sinh sản rất nhanh, nhưng đến kỳ thu hoạch anh tìm kiếm khắp nơi mà không có người mua dế. Đứng trước nguy cơ thua lỗ, anh bán hết cả đàn với giá rẻ cho các hộ trong vùng nuôi làm giống.
Từ vài hộ nuôi thử nghiệm, phong trào nuôi dế đã phát triển sang hầu khắp các vùng lân cận, trong đó nuôi nhiều nhất là các huyện Việt Yên, Lục Ngạn, Hiệp Hoà, Lạng Giang... Chỉ tính riêng trên địa bàn xã Hồng Thái đã có trên 30 hộ nuôi dế, với hàng ngàn thùng, có thể cung cấp cho thị trường hàng chục kilôgam dế thương phẩm mỗi ngày.
Bây giờ cứ nhắc đến dế là anh Hiển ngán ngẩm: “Người nuôi nhiều quá nên giá cả ngày càng sụt giảm. Dế thương phẩm thì chẳng bán được, dế giống bán mãi cũng chẳng ai nuôi. Tiếc của tôi đành phải cho vào ngâm rượu”. Mang ra một chai rượu ngâm toàn dế đen kịt, anh Hiển cho biết thêm: “Dế nuôi rất dễ nhưng vòng đời ngắn, chỉ sống được 70 ngày, lúc đó cần bán dế thịt thì chẳng ai mua”.
Trao đổi với chúng tôi, bà Trần Thị Hồng, Chủ tịch Hội Nông dân xã Hồng Thái cho biết: “Nuôi dế không khó, cái khó là đầu ra cho dế thương phẩm. Hiện nay có rất nhiều hộ nuôi nhưng chỉ mang tính tự phát nhỏ lẻ nên rất khó tìm đầu ra ổn định”.
Nỗi lo từ dế
Theo bà Hồng thì hiện nay do không bán được nên một số hộ nuôi dùng dế làm thức ăn cho gàT, hoặc đổ dế già, dế chết bừa bãi ra môi trường, rất mất vệ sinh. Bà giải thích: “Đến tuổi già cỗi, dế không thể đẻ được nên phải bán làm dế thương phẩm. Nhưng dù bán rẻ đến đâu cũng chẳng có người mua, để lâu dế sẽ già và chết. Trong khi đó, nhiều hộ đã đầu tư nhiều tiền của vào nuôi dế, lúc họ mua giống thì dế đang ở mức giá cao, 8.000-10.000 đồng/con dế giống. Không bán được dế, người dân đứng trước nguy cơ thua lỗ”.
Nguy hiểm hơn là tình trạng người nuôi dế không còn mặn mà với con nuôi này nữa. Nguy cơ đàn dế thoát ra ngoài phá hoại môi trường và hoa màu là rất lớn. Tại một số địa phương, người dân không còn trông nom, chăm sóc dế như trước nữa, các thùng nuôi dế vứt bừa bãi bên đường hay kênh mương. Dế là loại côn trùng sinh sản nhanh, mỗi con có thể đẻ vài ngàn trứng/lần. Do vậy nếu để lọt ra ngoài không biết chuyện gì sẽ xảy ra?
Nuôi dế là mô hình có nhiều tiềm năng, góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương nếu được quy hoạch và có biệp pháp phát triển hợp lý. Trên thực tế đã có nhiều nơi đạt hiệu quả cao từ mô hình này. Tìm hướng tiêu thụ ổn định cho dế ở Bắc Giang là việc làm bức thiết, giúp người dân phát triển sản xuất, gắn bó với nghề.
Nguyễn Văn Thương
