HƯỚNG DẪN TOÀN TẬP CHO CÁC BẠN MUỐN TÌM HIỂU VỀ BỒ CÂU

Chào cả nhà!
-Vào đây thấy nhà mình bàn luận về cái anh BC này xôm quá. Mình ngày trước có học thú y vài năm sau đó bỏ ngang học xây dựng, giờ xây dựng khó khăn nên đang tính quay về làm chăn nuôi các bác ạ. Về cái anh BC này thì mình gọi là cũng có ít kinh nghiệm ( mình cũng nuôi CN nhưng số lượng không lớn đc vài năm và có nhiều bạn bè làm thú y có trang trại bồ câu) nên thảo luận chém gió cùng anh em nhà Nông :)

Bài viết này mình có đăng trong một topic về" Chi phí ban đầu nuôi chim bồ câu", thấy trên diễn đàn có nhiều bạn muốn tìm hiểu thêm về Chim bồ câu Pháp nên mình lập thêm 1 topic để mọi người tiện theo dõi, thảo luận và đóng góp ý kiến . Mình viết bài này là vì muốn chia sẻ niềm đam mê với những anh em có cùng hứng thú với chú chim Pháp. Bài viết dựa trên kinh nghiệm bản thân, những kiến thức ngày ngồi ở giảng đường, kiến thức từ bạn bè, các hộ chăn nuôi, trên sách báo, intenet...do mình tổng hợp lại, nếu có gì thiếu xót mong các bạn cùng đóng góp ý kiến thảo luận, chia sẻ kiến thức :)

- Nuôi chim bồ câu theo mình thì có 3 vấn đề lớn chúng ta cần giải quyết
* Chi phí đầu tư ( Nguồn vốn)
* Kỹ Thuật ( Xây dựng chuồng trại, thức ăn, vệ sinh, phòng bệnh, ghép đôi...)
* Nguồn thu ( đầu ra sản phẩm)

Nếu nhà nông nào đảm bảo được 3 yếu tố trên thì chắc chắn sẽ thành công. Sau đây mình xin phép phân tích từng yếu tố một.
I)Thứ nhất:Chi phí đầu tư
Cái này thì tùy vào điệu kiện nguồn vốn, độ máu và đầu ra của từng người mà sẽ quyết định đầu tư ban đầu khoảng bao nhiêu đôi, từ đó sẽ tính ra được chi phí ban đầu. Theo mình thì nếu bạn nào chưa nuôi bao giờ thì phải tìm hiểu thật kỹ, nuôi thử nghiệm để có thể hiểu rõ về anh bồ câu này ( cái anh này dễ tính, ít bệnh nhưng nếu không nó có làm sao khéo lại đi cả cơ nghiệp đấy :)), sau đó nên nuôi khoảng 50- 100 đôi và tự nhân giống ( làm nông mà không sản xuất được đi mua hết thì còn đâu mà lại các bác nhỉ :)). Sau 1 năm nếu nhân giống tốt thì hoàn toàn có thể tự tăng đàn lên thành 300 cặp.
Chi phí đầu tư được chia ra làm 2 loại: Chi phí đầu tư ban đầu ( Chi phí cứng) và chi phí thường xuyên
1) Chi phí đầu tư ban đầu
- Chi phí đầu tư ban đầu bao gồm:
+ Tiền thuê đất ( nếu thuê)
+ Tiền xây dựng trang trại ( có thể tận dụng các công trình có sẵn để giảm chi phí nhưng cần phải tu bổ để phù hợp cho bồ câu). Chuồng nuôi bồ câu ta có thể chồng tầng lên để tiết kiệm diện tích, tuy nhiên không nên cao quá vì sẽ gây khó khăn trong khâu chăm sóc chim và sẽ ảnh hưởng đến khả năng chịu lực của chuồng, thông thường nên chồng 3 -4 tầng). Nếu sắp xếp và bố trí tốt thì ta có thể nuôi 1000 cặp/200m2
+ Tiền mua chim giống: Đấy có thể là chi phí lớn nhất mà chúng ta cần bỏ ra: Trên thị trường hiện nay giá chim giống từ 2-5 tháng tuổi khoảng 250-300k/ cặp. Chim sinh sản ( trên 6 tháng tuổi) 350-400k/ cặp tùy vào từng vùng, từng trại giống, tùy vào từng thời điểm và tùy vào cả khả năng đàm phán của các bạn :D. Như vậy 100 cặp thì vào khoảng 35-40t.
+ Tiền Lồng Chim: Trên thị trường giờ tùy từng loại lồng và tùy nơi mà giá cả dao đồng như sau ( chuồng kích thước 1000x450x500mm)
+ Lồng chim: 130-150k
+ Máng ăn+ uống :3k-4k ( Mỗi chuồng đôi gồm 2 máng ăn+ 1 máng uống)
+ Máng ăn bổ xung : 600-800VNĐ( Để chứa thức ăn bổ xung như muôi ăn, sỏi, chất khoáng premix)
+ Ổ đẻ : Ổ đẻ nhựa( Dùng sàng nhựa tròn ĐK 200mm)= 4k/ cái. Ổ đẻ thép 5k/ Cái.Tính trung bình 1 lồng đôi cần 3 ổ đẻ
+ Khay phân: Khay tôn kích thước 1000x500 giá 50k, Khay nhựa kích thước 500x500 giá 40k ( khay nhựa thì cần 2 cái cho 1 chuồng đôi)
2) Chi phí thường xuyên
Chi phi thường xuyên bao gồm thức ăn, thuốc men( Thuốc bệnh, thuốc bổ, thuốc vs chuồng trại), công chăm sóc vệ sinh chuồng trại ( Cái này các bác hay bỏ qua theo mình là không chính xác bởi khi tính lợi nhuận thì ta không được gộp cả công chăm sóc vào)
- Thức ăn: Thức ăn cho chim bồ câu gồm 4 thành phần chính : Cám CN, Ngô, gạo xay, đỗ tương. Tùy vào bạn ở vùng nào, có những nguyên liệu nào sẵn có và rẻ mà trộn. tuy nhiên theo mình cám công nghiệp, ngô, thóc xay là dễ kiếm và phổ biến nhất. Trung bình chim bồ câu 1 ngày tiêu tốn lượng thức ăn băng 1/10 trong lượng cơ thể--> 1 đôi chim bồ câu pháp 1 ngày ăn khoảng 1,0-1,2 lạng thức ăn. 1 tháng khoảng 30-36Kg thức ăn. Tỷ lệ trộn hợp lý theo mình có thể là 40% Ngô+ 30% Thóc xay+ 30% Cám công nghiệp ( nhiều bạn có thể có công thức trộn khác nhau- đây chỉ là CT tham khảo của mình). Giá các loại trên thị trường như sau:
Ngô: 6k/KG
Thóc xay: 8,0-8,5k/Kg
Cám CN: 10k/Kg
Tính trung bình 1 ngày 1 đôi chim tiêu tốn mất 800-900VNĐ
-Tiền thuốc: Trung bình 1 đôi chim tiêu tốn 100-200VNĐ/Ngày
-Tiền chăm sóc: Nuôi khoảng 300 đôi cần 1 người chăm sóc: Chi phí khoảng 2.7t/ tháng--->100k/ngày/300 cặp --->300 đồng/ cặp/ ngày
==> Chi phí thường xuyên 1 ngày vào khoảng 1300VNĐ/ cặp--> 300 cặp là 11,7 triệu
II) Kỹ thuật nuôi
I) Chọn Giống
Chọn giống là khâu đầu tiên trong kỹ thuật nuôi BC. Khâu này có thể nói cực kỳ quan trọng, mang quyết quyết định sống còn với các nhà chăn nuôi nói chung và BC nói riêng. Thực tế hầu hết lúc các nhà chăn nuôi mới bước vào nghề lại phải làm công việc khó khăn này ( Nếu các nhà chăn nuôi lâu năm có KN thì họ lại tự nhân giống được :D) Các cụ có câu " Giỏ nhà ai quai nhà lấy", nếu giống mà kém ( ấp vụng, tiền sử bệnh, chim già, còi cọc...) thì gần như các bạn gần như vô phương cứu chữa. ( các bạn mà bị tầm trên 10% giống hỏng là toi rồi :D). Nên với những con giống như vậy các bạn nên thanh lọc luôn ( Đem nhậu hoặc " trả về nơi sản xuất" :D) chứ đừng nên chữa trị mà tiền mất, tật mang hao mòn công sức. Cách chọn giống theo mình nên theo 2 bước:
1) Bước 1: Lựa chọn nhà cung cấp giống ( tầm vĩ mô)
Cái này chắc các bạn làm chăn nuôi đều biết cả rồi đúng không ạ " Khổ lắm nói mãi". Nhưng mình xin phép vẫn trình bầy lại.
- Đầu tiên trước khi quyết định mua con giống bạn nên đi tham quan thật nhiều trang trại ( To nhỏ tham quan hết nếu bạn có điều kiện, vì bạn sẽ so sánh được sự khác biệt của từng trang trại) từ đó sẽ tự rút ra những kinh nghiệm cho bản thân ( khi tham quan thì nên chụp ảnh, hỏi KN của các chủ nuôi---> cái này các bác tùy vào mức độ " cởi mở" của từng người mà hỏi nhá). chứ các bạn đừng có tin 100% lời của chủ chăn nuôi vì ai chẳng muốn quảng bá trang trại mình :D
- Sau khi đã tham quan, quan sát các chuồng nuôi thì các bạn sẽ quyết định chọn cho mình nơi để bắt giống, chúng ta sẽ chọn các trang trại đạt được nhiều tiêu chí sau đây nhất:
+ Trang trại lớn, có uy tín, được nhiều người biết đến ( những người đã mua thực tế chứ không phải tạo nick ảo rồi "con hát mẹ khen" hay trên các diễn đàn.
+ Đàn chim khỏe mạnh, lanh lợi đồng đều, ít con ốm, bệnh ( Theo dõi dễ nhất là lúc cho chim ăn)
+ Trang trại vệ sinh phòng bệnh sạch sẽ-> " Nhà sạch thì mát, bát sạch ngon cơm", Chuồng trại phải thoáng mát về mùa hè, ấp áp về mùa đông, mật độ nuôi không quá dầy. chuồng trại mà bẩn thì khả năng nhiễm bệnh rất cao, có thể lúc bạn bắt giống chim mới trong thời gian ủ bệnh, chưa phát bệnh ( mình đã đi tham quan nhiều trang trại trong cả nước, đã đến trại của 1 anh nhận là mình có đàn lớn nhất tỉnh BN nhưng vs chuồng trại cực kém, không có hệ thống khay phân hoàn thiện, thức ăn vương vãi khắp nền, ổ đẻ đầy phân...--> Mình không tiện cụ thể nói ra nhưng chắc nhiều bạn trên diễn đàn biết trang trại này)
+ Quy mô đàn chim giống: Quy mô càng lớn thì các bạn càng có nhiều lựa chọn phải không ạ :D
+ Quy trình chăm sóc của trang trại ( Cho uống thuốc bổ, vacxin, vệ sinh định kì ra sao, cho ăn thế nào ) Cái này các bạn nên trao đổi, hỏi khéo chủ trang trại. Nếu trang trại họ nuôi dưỡng theo đúng kỹ thuật thì rất tốt (Cái này thì theo mình chỉ mang tính chất tham khảo, độ tin cậy 60-80%)
+ Giá con giống: Cái này mình đưa xuông dưới vì 2 lí do: Một là đây là phần hướng dẫn kỹ thuật chọn con giống ( thuộc mục kỹ thuật chứ không phải kinh tế), thứ 2 là nhìn chung mặt bằng giá con giống trong vùng ( VD như BN, VP, Hà Tây, Hưng Yên...) tương đương nhau. Trừ trại giống của viện nghiên cứu bên Thụy Phương thì giá quá chát ( thường đắt gấp 2 lần giá thị trường), và nếu ai mà bán giá thấp hơn hẳn thị trường thì các bạn cũng không nên mua " của rẻ là của ôi" mà ( Nhiều bác cứ rao là do nhu cầu này nọ, do không nuôi nữa... nên thanh lý---> các bạn nên tự phân biệt được trắng đen của đường đời--> tránh tiền mất tật mang)
+ Khoảng cách từ trại giống về nhà: Chim khi vận chuyển sẽ phải dánh dấu, dồn vào các sọt nhựa và vận chuyển. Nói chung là trong tình trạng chật hẹp, và chim cũng bị hoảng, nếu vận chuyển bằng xe máy sẽ chịu thêm ảnh hưởng của gió. Vì vậy ta không nên chọn trang trại quá xa, thời gian vận chuyển lâu. Nên chọn các trang trại bán kính không quá 100 Km ( tương đương khoảng 3h vận chuyển), nếu có thể thì tốt nhất dùng ô tô tải có thùng để tránh gió cho chim ( Các bạn thuê con susuki 5 tạ thì tha hồ vận chuyển, đường dài giờ xăng dầu giảm chắc chỉ 6k-7k/Km. Thông thường nếu các bạn mua SLL thì các nhà giống họ sẽ hộ trợ chi phí vận chuyển )
+ Ngoài ra bạn nên quan sát thức ăn vãi của chim: Nếu lượng thức ăn vãi nhiều thì do 2 nguyên nhân: Một là chim vụng, kén ăn. Hai là do máng ăn không phù hợp hoặc cho ăn quá nhiều ( kiểu bận nên xúc 1 lần ăn cả ngày :D, cái này mình gập vài trang trại rồi)
Ngoài ra còn vài yếu tố nhỏ khác, hoặc bạn nào có thêm kinh nghiệm thì góp ý thêm cho mình nhé !
2) Kỹ thuật chọn con giống ( tầm vi mô)
về kỹ thuật chọn từng con giống thì trên rất nhiều website các trang trại, các diễn đàn đã nói rất chính xác và cụ thể. Mình xin phép sẽ chỉ trình bầy những vấn đề mà nhiều bạn còn đang băn khoăn:
a) Nên chọn chim chuẩn bị sinh sản hay đang sinh sản:
-Chim chuẩn bị sinh sản (2-5 tháng tuổi), giá thành 250k-300k/ cặp
+ Ưu điểm: Giá thành rẻ hơn ( không đáng kể vì bạn phải nuôi thêm vài tháng để chim đẻ), thời gian chim sản xuất được lâu hơn ( Trung bình khoảng 4 năm), chim trong giai đoạn thành dục nên không lo các vấn đề về ung trứng, bỏ trứng...)
+ Nhược điểm: Thời gian cho sản phẩm lâu hơn ( phải nuôi một thời gian) mà tâm lí các nhà chăn nuôi là muốn lứa chim thịt đầu tiên). Do chim lúc bắt đang thành dục nên sự phân biệt trống mái sẽ khó khăn hơn dẫn đến ghép đôi nhầm--> phải một thời gian sau ta mời phát hiện được--> đổi chim ( chim mới về thường sẽ khó cùng tuổi, chờ thời gian để chim làm quen, ghép đôi )--> Tốn thời gian, công sức và tiền thức ăn "nuôi báo cô"). Thêm nữa khi cho chim lạ vào trại ( chim ta đem đổi về) còn phải đề phòng các hiện tượng lây lan dịch bệnh cho trại.
- Chim đang sinh sản (trên 6 tháng tuổi) Giá 350-400k/cặp
+Ưu điểm: Độ tin cậy trống mái cao ( có thể đạt tới 99%), chim mua về có thể đẻ luôn (có khi sáng bắt về, chiều đẻ là chuyện BT :D), nhanh có sản phẩm, thời gian thu hồi vốn nhanh.nhanh có SP, thời gian quay vòng vốn lâu hơn ( mất khoảng 3 tháng chim đẻ, lứa đầu trứng so thường hỏng, 10 ngày sau chim đẻ lại, 18 ngày sau chim nở, nuôi khoảng 28 ngày chim ra dàng. Như vậy mất khoảng 5 tháng ta mới xuất được
+ Nhược điểm: Giá thành cao hơn (theo mình không đáng kể), vấn đề lớn nhất là nếu không có kinh nghiệm thì chúng ta sẽ mua phải chim già, chim loại. Trên diễn đàn có 1 bạn đã có bài viết rất rõ ( có hình ảnh) về cách xác định tuổi của chim bằng đếm lông cánh ( cách này mình thấy rất hay- các bạn có thể tìm đọc và tham khảo). Tuy nhiên với chim trên 1 năm tuổi thường đã thay lông hết nên lúc này ta phải kết hợp thêm nhiều yếu tố để xác định tuổi tương đối của chim ( cái này thường bạn nào phải có kinh nghiệm, hoặc phải quan sát tốt, nhạy bén còn không rất khó phân biệt) Chim già thường lông xơ, ố màu, mỏ có những vết thâm xước do thời gian, vảy chân sàn xù hơn, dáng người nặng nề, ì ạch hơn...Nói thế này thì rất khó để các bạn chưa có KN phân biệt, các bạn hãy bắt thử 1 chú chim 3 tháng tuổi với 1 chú khoảng 2 năm tuổi nên và quan sát--> làm vậy nhiều lần, với nhiều chim khác nhau thì mình nghĩ các bạn chắc chắn sẽ phân biệt được.
==>Kết luận: Tùy vào nguồn vốn, mục đích, sở thích... của từng người mà sẽ có phương án chọn loại chim khác nhau cho mình. Tuy nhiên theo bản thân mình thì nên chọn chim đã ghép đôi trên 6 tháng ( đã đẻ) sẽ có lợi hơn
b) Cách quan sát chim để lựa chim
- Cách quan sát dễ nhất là lúc cho chim ăn: Ta sẽ thấy được độ lanh lợi, háu ăn của từng con chim
- Quan sát phân: Bạn sẽ phải quan sát phân dưới khay, chọn những cặp chim có phân bình thường ( không đi ỉa, phân xanh, giun...)
3) Chọn thời điểm bắt chim
Hiện này nhờ các biện pháp về thuốc men, chuồng trại và kỹ thuật chăm sóc đã được tăng cường nên khả năng chống chọi dịch bệnh của chim đã được cải thiện rất nhiều. Tuy nhiên để hạn chế tối đa dịch bệnh cho chim thì các bạn nên chọn thời điểm bắt chim phù hợp. Vì khi chim mới bắt về chũng sẽ bị thay đổi môi trường sống đột ngột, nếu cộng thêm thời tiết không thuận lợi sẽ ảnh hướng không tốt đến sức khỏe của chim. Không nên bắt chim vào những thời điểm nóng quá hoặc lạnh quá, khả năng dịch bệnh sẽ cao. Vào mùa đông ( thời điểm Tết) các trại giống thường không nhân giống mà gây chim thịt. Thường gây giống bắt đầu từ hết tháng giêng âm lịch, như vậy các bạn nên chọn thời điểm tháng 7 đến tháng 9 âm lịch để bắt giống ( vừa thời tiết thuận lợi vừa mua được con giống tốt)
II) Kỹ thuật xây dựng, bố trí chuồng trại
1) Tính toán diện tích chuồng trại
Bà xã bắt đi lao động rồi, khi nào rảnh mình sẽ viết tiếp. Hiện mình đã lập gần xong bảng hoạch toán chi phí+ bản vẽ mô hình lồng nuôi, chuồng trại. Bạn nào quan tâm thì có thể để lại lời nhắn nhé!
Dạo này bận quá nên chắc lúc nào rảnh rỗi mình sẽ tranh thủ viết thêm. Mình định khi nào có đủ kiến thức và thời gian sẽ viết hẳn 1 cuốn sách đầy đủ về chim bồ câu ( ngoài kỹ thuật nuôi BC còn có cả bài toán kinh tế, chi phí đầu ra, đầu vào, tính toán xây dựng chuồng trại, tổng hợp tất cả các loại bệnh thường gặp...) để cung cấp cho các bạn nào muốn tham khảo ( mình sẽ tặng file miễn phí cho các bạn :D), mong ae ủng hộ :)


 


Thi thoảng trại mình có một số con chim BC non đc khoảng 15 ngày tuổi trở lên gầy rạc đi, diều cứng (ăn không tiêu) rồi chết do kiệt sức, mình thấy ko có biểu hiện gì như thở, phân vẫn bình thường, bố mẹ bình thường và bố mẹ mới tẩy giun. Mọi ng có ai gặp như mình không và có ai biết đó là bệnh gì, cách khắc phục. Mình chỉ cho uống kháng sinh đường ruột và bơm thức ăn nhưng phần lớn không qua khỏi.
mình thi thoảng cũng bị nhưng ko nhiều ,mình cho rằng không phải là bệnh ,mà chỉ đơn giản là 1 số cá thể không thích nghi được suy dinh dưỡng dần và chết thôi .
 
Help! chim của mình bị bệnh như sau:Khi phát hiện thì ủ rũ, mắt, mũi có cái gì đó như hỉ mũi ở người, màu vàng, đặc, làm chim không thở đc, mùi hôi thối, tanh(mình đã cậy đi để cho nó thở đc), phân trắng, xanh loạn xạ..
đây là bệnh gì và chữa thế nào. thanks!
Thêm nữa là nó rất hay nôn mửa, nôn thốc tháo luôn vậy, vừa nôn vừa tiêu chảy. chán thật
theo quan điểm của em chim của bác đau miệng k ăn đc nên phân có màu đó, bác cứ cho uống kháng sinh chữa viêm nhiễm lở loét cho chim là oke mấy kháng sinh có thành phần là Ampicilin,Cefalexin ý
 
mình thi thoảng cũng bị nhưng ko nhiều ,mình cho rằng không phải là bệnh ,mà chỉ đơn giản là 1 số cá thể không thích nghi được suy dinh dưỡng dần và chết thôi .
Cũng có the là như thế vì mình quan sát thấy nó ko có biểu hiện gì của bệnh, toàn bộ đều ở giai đoạn chim bố mẹ mớm cám và ngô là chủ yếu, giai đoạn mớm sữa diều thì chim vẫn phát triển bình thường.
Có khi nào bị giun ko, mình tẩy giun cho chim bố mẹ chỉ thấy một số con nôn hay đia ngoài ra giun còn lại phần nhiều là khi uống thuốc tẩy giun xong thì 1-2 tiếng sau chim nôn ra thức ăn và thuốc, hay do mình tẩy gấp 1,5 lần khuyến cáo là quá liều nên thuốc ko qua đường ruột được. Bạn tẩy như thế nào vậy.
 
Chào cả nhà!
-Vào đây thấy nhà mình bàn luận về cái anh BC này xôm quá. Mình ngày trước có học thú y vài năm sau đó bỏ ngang học xây dựng, giờ xây dựng khó khăn nên đang tính quay về làm chăn nuôi các bác ạ. Về cái anh BC này thì mình gọi là cũng có ít kinh nghiệm ( mình cũng nuôi CN nhưng số lượng không lớn đc vài năm và có nhiều bạn bè làm thú y có trang trại bồ câu) nên thảo luận chém gió cùng anh em nhà Nông :)
Bài viết này mình có đăng trong một topic về" Chi phí ban đầu nuôi chim bồ câu", thấy trên diễn đàn có nhiều bạn muốn tìm hiểu thêm về Chim bồ câu Pháp nên mình lập thêm 1 topic để mọi người tiện theo dõi, thảo luận và đóng góp ý kiến . Mình viết bài này là vì muốn chia sẻ niềm đam mê với những anh em có cùng hứng thú với chú chim Pháp. Bài viết dựa trên kinh nghiệm bản thân, những kiến thức ngày ngồi ở giảng đường, kiến thức từ bạn bè, các hộ chăn nuôi, trên sách báo, intenet...do mình tổng hợp lại, nếu có gì thiếu xót mong các bạn cùng đóng góp ý kiến thảo luận, chia sẻ kiến thức :)

- Nuôi chim bồ câu theo mình thì có 3 vấn đề lớn chúng ta cần giải quyết
* Chi phí đầu tư ( Nguồn vốn)
* Kỹ Thuật ( Xây dựng chuồng trại, thức ăn, vệ sinh, phòng bệnh, ghép đôi...)
* Nguồn thu ( đầu ra sản phẩm)

Nếu nhà nông nào đảm bảo được 3 yếu tố trên thì chắc chắn sẽ thành công. Sau đây mình xin phép phân tích từng yếu tố một.
I)Thứ nhất:Chi phí đầu tư
Cái này thì tùy vào điệu kiện nguồn vốn, độ máu và đầu ra của từng người mà sẽ quyết định đầu tư ban đầu khoảng bao nhiêu đôi, từ đó sẽ tính ra được chi phí ban đầu. Theo mình thì nếu bạn nào chưa nuôi bao giờ thì phải tìm hiểu thật kỹ, nuôi thử nghiệm để có thể hiểu rõ về anh bồ câu này ( cái anh này dễ tính, ít bệnh nhưng nếu không nó có làm sao khéo lại đi cả cơ nghiệp đấy :)), sau đó nên nuôi khoảng 50- 100 đôi và tự nhân giống ( làm nông mà không sản xuất được đi mua hết thì còn đâu mà lại các bác nhỉ :)). Sau 1 năm nếu nhân giống tốt thì hoàn toàn có thể tự tăng đàn lên thành 300 cặp.
Chi phí đầu tư được chia ra làm 2 loại: Chi phí đầu tư ban đầu ( Chi phí cứng) và chi phí thường xuyên
1) Chi phí đầu tư ban đầu
- Chi phí đầu tư ban đầu bao gồm:
+ Tiền thuê đất ( nếu thuê)
+ Tiền xây dựng trang trại ( có thể tận dụng các công trình có sẵn để giảm chi phí nhưng cần phải tu bổ để phù hợp cho bồ câu). Chuồng nuôi bồ câu ta có thể chồng tầng lên để tiết kiệm diện tích, tuy nhiên không nên cao quá vì sẽ gây khó khăn trong khâu chăm sóc chim và sẽ ảnh hưởng đến khả năng chịu lực của chuồng, thông thường nên chồng 3 -4 tầng). Nếu sắp xếp và bố trí tốt thì ta có thể nuôi 1000 cặp/200m2
+ Tiền mua chim giống: Đấy có thể là chi phí lớn nhất mà chúng ta cần bỏ ra: Trên thị trường hiện nay giá chim giống từ 2-5 tháng tuổi khoảng 250-300k/ cặp. Chim sinh sản ( trên 6 tháng tuổi) 350-400k/ cặp tùy vào từng vùng, từng trại giống, tùy vào từng thời điểm và tùy vào cả khả năng đàm phán của các bạn :D. Như vậy 100 cặp thì vào khoảng 35-40t.
+ Tiền Lồng Chim: Trên thị trường giờ tùy từng loại lồng và tùy nơi mà giá cả dao đồng như sau ( chuồng kích thước 1000x450x500mm)
+ Lồng chim: 130-150k
+ Máng ăn+ uống :3k-4k ( Mỗi chuồng đôi gồm 2 máng ăn+ 1 máng uống)
+ Máng ăn bổ xung : 600-800VNĐ( Để chứa thức ăn bổ xung như muôi ăn, sỏi, chất khoáng premix)
+ Ổ đẻ : Ổ đẻ nhựa( Dùng sàng nhựa tròn ĐK 200mm)= 4k/ cái. Ổ đẻ thép 5k/ Cái.Tính trung bình 1 lồng đôi cần 3 ổ đẻ
+ Khay phân: Khay tôn kích thước 1000x500 giá 50k, Khay nhựa kích thước 500x500 giá 40k ( khay nhựa thì cần 2 cái cho 1 chuồng đôi)
2) Chi phí thường xuyên
Chi phi thường xuyên bao gồm thức ăn, thuốc men( Thuốc bệnh, thuốc bổ, thuốc vs chuồng trại), công chăm sóc vệ sinh chuồng trại ( Cái này các bác hay bỏ qua theo mình là không chính xác bởi khi tính lợi nhuận thì ta không được gộp cả công chăm sóc vào)
- Thức ăn: Thức ăn cho chim bồ câu gồm 4 thành phần chính : Cám CN, Ngô, gạo xay, đỗ tương. Tùy vào bạn ở vùng nào, có những nguyên liệu nào sẵn có và rẻ mà trộn. tuy nhiên theo mình cám công nghiệp, ngô, thóc xay là dễ kiếm và phổ biến nhất. Trung bình chim bồ câu 1 ngày tiêu tốn lượng thức ăn băng 1/10 trong lượng cơ thể--> 1 đôi chim bồ câu pháp 1 ngày ăn khoảng 1,0-1,2 lạng thức ăn. 1 tháng khoảng 30-36Kg thức ăn. Tỷ lệ trộn hợp lý theo mình có thể là 40% Ngô+ 30% Thóc xay+ 30% Cám công nghiệp ( nhiều bạn có thể có công thức trộn khác nhau- đây chỉ là CT tham khảo của mình). Giá các loại trên thị trường như sau:
Ngô: 6k/KG
Thóc xay: 8,0-8,5k/Kg
Cám CN: 10k/Kg
Tính trung bình 1 ngày 1 đôi chim tiêu tốn mất 800-900VNĐ
-Tiền thuốc: Trung bình 1 đôi chim tiêu tốn 100-200VNĐ/Ngày
-Tiền chăm sóc: Nuôi khoảng 300 đôi cần 1 người chăm sóc: Chi phí khoảng 2.7t/ tháng--->100k/ngày/300 cặp --->300 đồng/ cặp/ ngày
==> Chi phí thường xuyên 1 ngày vào khoảng 1300VNĐ/ cặp--> 300 cặp là 11,7 triệu
II) Kỹ thuật nuôi
I) Chọn Giống
Chọn giống là khâu đầu tiên trong kỹ thuật nuôi BC. Khâu này có thể nói cực kỳ quan trọng, mang quyết quyết định sống còn với các nhà chăn nuôi nói chung và BC nói riêng. Thực tế hầu hết lúc các nhà chăn nuôi mới bước vào nghề lại phải làm công việc khó khăn này ( Nếu các nhà chăn nuôi lâu năm có KN thì họ lại tự nhân giống được :D) Các cụ có câu " Giỏ nhà ai quai nhà lấy", nếu giống mà kém ( ấp vụng, tiền sử bệnh, chim già, còi cọc...) thì gần như các bạn gần như vô phương cứu chữa. ( các bạn mà bị tầm trên 10% giống hỏng là toi rồi :D). Nên với những con giống như vậy các bạn nên thanh lọc luôn ( Đem nhậu hoặc " trả về nơi sản xuất" :D) chứ đừng nên chữa trị mà tiền mất, tật mang hao mòn công sức. Cách chọn giống theo mình nên theo 2 bước:
1) Bước 1: Lựa chọn nhà cung cấp giống ( tầm vĩ mô)
Cái này chắc các bạn làm chăn nuôi đều biết cả rồi đúng không ạ " Khổ lắm nói mãi". Nhưng mình xin phép vẫn trình bầy lại.
- Đầu tiên trước khi quyết định mua con giống bạn nên đi tham quan thật nhiều trang trại ( To nhỏ tham quan hết nếu bạn có điều kiện, vì bạn sẽ so sánh được sự khác biệt của từng trang trại) từ đó sẽ tự rút ra những kinh nghiệm cho bản thân ( khi tham quan thì nên chụp ảnh, hỏi KN của các chủ nuôi---> cái này các bác tùy vào mức độ " cởi mở" của từng người mà hỏi nhá). chứ các bạn đừng có tin 100% lời của chủ chăn nuôi vì ai chẳng muốn quảng bá trang trại mình :D
- Sau khi đã tham quan, quan sát các chuồng nuôi thì các bạn sẽ quyết định chọn cho mình nơi để bắt giống, chúng ta sẽ chọn các trang trại đạt được nhiều tiêu chí sau đây nhất:
+ Trang trại lớn, có uy tín, được nhiều người biết đến ( những người đã mua thực tế chứ không phải tạo nick ảo rồi "con hát mẹ khen" hay trên các diễn đàn.
+ Đàn chim khỏe mạnh, lanh lợi đồng đều, ít con ốm, bệnh ( Theo dõi dễ nhất là lúc cho chim ăn)
+ Trang trại vệ sinh phòng bệnh sạch sẽ-> " Nhà sạch thì mát, bát sạch ngon cơm", Chuồng trại phải thoáng mát về mùa hè, ấp áp về mùa đông, mật độ nuôi không quá dầy. chuồng trại mà bẩn thì khả năng nhiễm bệnh rất cao, có thể lúc bạn bắt giống chim mới trong thời gian ủ bệnh, chưa phát bệnh ( mình đã đi tham quan nhiều trang trại trong cả nước, đã đến trại của 1 anh nhận là mình có đàn lớn nhất tỉnh BN nhưng vs chuồng trại cực kém, không có hệ thống khay phân hoàn thiện, thức ăn vương vãi khắp nền, ổ đẻ đầy phân...--> Mình không tiện cụ thể nói ra nhưng chắc nhiều bạn trên diễn đàn biết trang trại này)
+ Quy mô đàn chim giống: Quy mô càng lớn thì các bạn càng có nhiều lựa chọn phải không ạ :D
+ Quy trình chăm sóc của trang trại ( Cho uống thuốc bổ, vacxin, vệ sinh định kì ra sao, cho ăn thế nào ) Cái này các bạn nên trao đổi, hỏi khéo chủ trang trại. Nếu trang trại họ nuôi dưỡng theo đúng kỹ thuật thì rất tốt (Cái này thì theo mình chỉ mang tính chất tham khảo, độ tin cậy 60-80%)
+ Giá con giống: Cái này mình đưa xuông dưới vì 2 lí do: Một là đây là phần hướng dẫn kỹ thuật chọn con giống ( thuộc mục kỹ thuật chứ không phải kinh tế), thứ 2 là nhìn chung mặt bằng giá con giống trong vùng ( VD như BN, VP, Hà Tây, Hưng Yên...) tương đương nhau. Trừ trại giống của viện nghiên cứu bên Thụy Phương thì giá quá chát ( thường đắt gấp 2 lần giá thị trường), và nếu ai mà bán giá thấp hơn hẳn thị trường thì các bạn cũng không nên mua " của rẻ là của ôi" mà ( Nhiều bác cứ rao là do nhu cầu này nọ, do không nuôi nữa... nên thanh lý---> các bạn nên tự phân biệt được trắng đen của đường đời--> tránh tiền mất tật mang)
+ Khoảng cách từ trại giống về nhà: Chim khi vận chuyển sẽ phải dánh dấu, dồn vào các sọt nhựa và vận chuyển. Nói chung là trong tình trạng chật hẹp, và chim cũng bị hoảng, nếu vận chuyển bằng xe máy sẽ chịu thêm ảnh hưởng của gió. Vì vậy ta không nên chọn trang trại quá xa, thời gian vận chuyển lâu. Nên chọn các trang trại bán kính không quá 100 Km ( tương đương khoảng 3h vận chuyển), nếu có thể thì tốt nhất dùng ô tô tải có thùng để tránh gió cho chim ( Các bạn thuê con susuki 5 tạ thì tha hồ vận chuyển, đường dài giờ xăng dầu giảm chắc chỉ 6k-7k/Km. Thông thường nếu các bạn mua SLL thì các nhà giống họ sẽ hộ trợ chi phí vận chuyển )
+ Ngoài ra bạn nên quan sát thức ăn vãi của chim: Nếu lượng thức ăn vãi nhiều thì do 2 nguyên nhân: Một là chim vụng, kén ăn. Hai là do máng ăn không phù hợp hoặc cho ăn quá nhiều ( kiểu bận nên xúc 1 lần ăn cả ngày :D, cái này mình gập vài trang trại rồi)
Ngoài ra còn vài yếu tố nhỏ khác, hoặc bạn nào có thêm kinh nghiệm thì góp ý thêm cho mình nhé !
2) Kỹ thuật chọn con giống ( tầm vi mô)
về kỹ thuật chọn từng con giống thì trên rất nhiều website các trang trại, các diễn đàn đã nói rất chính xác và cụ thể. Mình xin phép sẽ chỉ trình bầy những vấn đề mà nhiều bạn còn đang băn khoăn:
a) Nên chọn chim chuẩn bị sinh sản hay đang sinh sản:
-Chim chuẩn bị sinh sản (2-5 tháng tuổi), giá thành 250k-300k/ cặp
+ Ưu điểm: Giá thành rẻ hơn ( không đáng kể vì bạn phải nuôi thêm vài tháng để chim đẻ), thời gian chim sản xuất được lâu hơn ( Trung bình khoảng 4 năm), chim trong giai đoạn thành dục nên không lo các vấn đề về ung trứng, bỏ trứng...)
+ Nhược điểm: Thời gian cho sản phẩm lâu hơn ( phải nuôi một thời gian) mà tâm lí các nhà chăn nuôi là muốn lứa chim thịt đầu tiên). Do chim lúc bắt đang thành dục nên sự phân biệt trống mái sẽ khó khăn hơn dẫn đến ghép đôi nhầm--> phải một thời gian sau ta mời phát hiện được--> đổi chim ( chim mới về thường sẽ khó cùng tuổi, chờ thời gian để chim làm quen, ghép đôi )--> Tốn thời gian, công sức và tiền thức ăn "nuôi báo cô"). Thêm nữa khi cho chim lạ vào trại ( chim ta đem đổi về) còn phải đề phòng các hiện tượng lây lan dịch bệnh cho trại.
- Chim đang sinh sản (trên 6 tháng tuổi) Giá 350-400k/cặp
+Ưu điểm: Độ tin cậy trống mái cao ( có thể đạt tới 99%), chim mua về có thể đẻ luôn (có khi sáng bắt về, chiều đẻ là chuyện BT :D), nhanh có sản phẩm, thời gian thu hồi vốn nhanh.nhanh có SP, thời gian quay vòng vốn lâu hơn ( mất khoảng 3 tháng chim đẻ, lứa đầu trứng so thường hỏng, 10 ngày sau chim đẻ lại, 18 ngày sau chim nở, nuôi khoảng 28 ngày chim ra dàng. Như vậy mất khoảng 5 tháng ta mới xuất được
+ Nhược điểm: Giá thành cao hơn (theo mình không đáng kể), vấn đề lớn nhất là nếu không có kinh nghiệm thì chúng ta sẽ mua phải chim già, chim loại. Trên diễn đàn có 1 bạn đã có bài viết rất rõ ( có hình ảnh) về cách xác định tuổi của chim bằng đếm lông cánh ( cách này mình thấy rất hay- các bạn có thể tìm đọc và tham khảo). Tuy nhiên với chim trên 1 năm tuổi thường đã thay lông hết nên lúc này ta phải kết hợp thêm nhiều yếu tố để xác định tuổi tương đối của chim ( cái này thường bạn nào phải có kinh nghiệm, hoặc phải quan sát tốt, nhạy bén còn không rất khó phân biệt) Chim già thường lông xơ, ố màu, mỏ có những vết thâm xước do thời gian, vảy chân sàn xù hơn, dáng người nặng nề, ì ạch hơn...Nói thế này thì rất khó để các bạn chưa có KN phân biệt, các bạn hãy bắt thử 1 chú chim 3 tháng tuổi với 1 chú khoảng 2 năm tuổi nên và quan sát--> làm vậy nhiều lần, với nhiều chim khác nhau thì mình nghĩ các bạn chắc chắn sẽ phân biệt được.
==>Kết luận: Tùy vào nguồn vốn, mục đích, sở thích... của từng người mà sẽ có phương án chọn loại chim khác nhau cho mình. Tuy nhiên theo bản thân mình thì nên chọn chim đã ghép đôi trên 6 tháng ( đã đẻ) sẽ có lợi hơn
b) Cách quan sát chim để lựa chim
- Cách quan sát dễ nhất là lúc cho chim ăn: Ta sẽ thấy được độ lanh lợi, háu ăn của từng con chim
- Quan sát phân: Bạn sẽ phải quan sát phân dưới khay, chọn những cặp chim có phân bình thường ( không đi ỉa, phân xanh, giun...)
3) Chọn thời điểm bắt chim
Hiện này nhờ các biện pháp về thuốc men, chuồng trại và kỹ thuật chăm sóc đã được tăng cường nên khả năng chống chọi dịch bệnh của chim đã được cải thiện rất nhiều. Tuy nhiên để hạn chế tối đa dịch bệnh cho chim thì các bạn nên chọn thời điểm bắt chim phù hợp. Vì khi chim mới bắt về chũng sẽ bị thay đổi môi trường sống đột ngột, nếu cộng thêm thời tiết không thuận lợi sẽ ảnh hướng không tốt đến sức khỏe của chim. Không nên bắt chim vào những thời điểm nóng quá hoặc lạnh quá, khả năng dịch bệnh sẽ cao. Vào mùa đông ( thời điểm Tết) các trại giống thường không nhân giống mà gây chim thịt. Thường gây giống bắt đầu từ hết tháng giêng âm lịch, như vậy các bạn nên chọn thời điểm tháng 7 đến tháng 9 âm lịch để bắt giống ( vừa thời tiết thuận lợi vừa mua được con giống tốt)
II) Kỹ thuật xây dựng, bố trí chuồng trại
1) Tính toán diện tích chuồng trại
Bà xã bắt đi lao động rồi, khi nào rảnh mình sẽ viết tiếp. Hiện mình đã lập gần xong bảng hoạch toán chi phí+ bản vẽ mô hình lồng nuôi, chuồng trại. Bạn nào quan tâm thì có thể để lại lời nhắn nhé!
Dạo này bận quá nên chắc lúc nào rảnh rỗi mình sẽ tranh thủ viết thêm. Mình định khi nào có đủ kiến thức và thời gian sẽ viết hẳn 1 cuốn sách đầy đủ về chim bồ câu ( ngoài kỹ thuật nuôi BC còn có cả bài toán kinh tế, chi phí đầu ra, đầu vào, tính toán xây dựng chuồng trại, tổng hợp tất cả các loại bệnh thường gặp...) để cung cấp cho các bạn nào muốn tham khảo ( mình sẽ tặng file miễn phí cho các bạn :D), mong ae ủng hộ :)
Chà
Thanks bạn, Có nhiều điều bổ ích.
Chào anh. Em rất thích bài viết của anh, càng đọc em càng bị lôi cuối vào. Em hiện tại là 1 kỹ sư giao thông công việc và thủ nhập cũng tạm gọi đc là ổn nhưng em quyết định về quê nuôi chim bồ câu vì ý định đó nó âp ủ trong em từ thời còn là sv. Em đang lên 1 bản kế hoạch để mở 1 trang trại nuôi chim nhưg thực lòng mà nói em còn đang trong quá trình nghiên cuu. Qua bài viết của anh em nhận ra anh là người cực kỳ am hiểu và đam mê về chim bc. Nếu anh không phiền thì cho em xin toàn bộ bài viết của anh dc ko ạ. Các phần tiếp theo anh gui cho em vao địa chỉ mail : 0tiennova0@gmail.com với nhé..
 
Cũng có the là như thế vì mình quan sát thấy nó ko có biểu hiện gì của bệnh, toàn bộ đều ở giai đoạn chim bố mẹ ám và ngô là chủ yếu, giai đoạn mớm sữa diều thì chim vẫn phát triển bình thường.
Có khi nào bị giun ko, mình tẩy giun cho chim bố mẹ chỉ thấy một số con nôn hay đia ngoài ra giun còn lại phần nhiều là khi uống thuốc tẩy giun xong thì 1-2 tiếng sau chim nôn ra thức ăn và thuốc, hay do mình tẩy gấp 1,5 lần khuyến cáo là quá liều nên thuốc ko qua đường ruột được. Bạn tẩy như thế nào vậy.
mình dùng loại thuốc tẩy giun sán của hãng bio ,hoà ra nước sau đó trộn với cám cho ăn vào buổi sáng ,cho mỗi con 1 ít để chúng ăn hết , mình dùng thấp hơn hướng dẫn nhưng kết quả rất tốt . thường là ăn sáng nay thì tới đêm mới bắt đầu ra giun . bạn dùng gấp 1,5 lần sau 2h chim nôn ra hết thì không ổn rồi .nhưng mình thấy chim bị giun phần lớn là do nước uống ko vệ sinh ,nếu thường xuyên rửa cóng và thay nước thì chim cũng ít bị hơn ,
 
mình dùng loại thuốc tẩy giun sán của hãng bio ,hoà ra nước sau đó trộn với cám cho ăn vào buổi sáng ,cho mỗi con 1 ít để chúng ăn hết , mình dùng thấp hơn hướng dẫn nhưng kết quả rất tốt . thường là ăn sáng nay thì tới đêm mới bắt đầu ra giun . bạn dùng gấp 1,5 lần sau 2h chim nôn ra hết thì không ổn rồi .nhưng mình thấy chim bị giun phần lớn là do nước uống ko vệ sinh ,nếu thường xuyên rửa cóng và thay nước thì chim cũng ít bị hơn ,[/Q
Cảm ơn bạn, chắc là do quá liều nên nó nôn ra, tẩy giun cũng phức tạp vì những đôi nuôi con thì chim con dc mớm nhiều nếu tẩy giun thì cũng ảnh hưởng đến đường tiêu hóa của chim.
 

E mới tập nuôi chục đôi chim câu nhưng 2 bữa nay qua quan sát e thấy có tiếng chim xì mũi và thấy có con vẩy mũi nữa. E ko biết hiênn tượng trên là bjnh thường hay ko mong dc tư vấn ạ.
 
Em có một cặp bồ câu pháp, nó bị rận nên cứ đứng rỉa lông hoài, hôm nay em mua chai hantox 200 về pha 2ml/0.5 lít nước xịt ướt mình 2 em và xịt chuồng luôn mà kg xịt lại nước , em tắm vậy đúng không ạ, nếu khg mọi người có thể chỉ e cách tắm bc bằng hantox như thế nào ạ, e cám ơn nhiêu, em sợ pha vô thau tắm lỡ nó uống thì toi ạ.
 
Em có một cặp bồ câu pháp, nó bị rận nên cứ đứng rỉa lông hoài, hôm nay em mua chai hantox 200 về pha 2ml/0.5 lít nước xịt ướt mình 2 em và xịt chuồng luôn mà kg xịt lại nước , em tắm vậy đúng không ạ, nếu khg mọi người có thể chỉ e cách tắm bc bằng hantox như thế nào ạ, e cám ơn nhiêu, em sợ pha vô thau tắm lỡ nó uống thì toi ạ.
nếu bồ câu bị rận thì bạn chỉ cần pha nước muối cho tắm kết hợp với tắm nắng chỉ 2, 3 ngày là hết. quan trọng là bạn phải vệ sinh chuồng trại tốt. nếu không thì chẳng bao giờ hết cả
 
có ai dạy cho tôi cách tiêm phòng newcatson không ạ hỏi lần này là lần thứ 3 rồi. tôi nuôi 3 năm rồi nên không lạ gì kháng thể mà các bác chỉ cái đó. ý tôi muốn hỏi các bác dùng vacxin gì, đường dùng, liều lượng/con.
Bạn ăn nói kiểu này ai chỉ cho bạn tui chết liền hít
 
chào bạn !
Mình rất sẵn lòng trao đổi, chia sẻ các kinh nghiệm của mình với bạn. Trại của mình hiện đang ở bên Hưng Yên, mình cũng đang nghiên cứu để sắp tới có 1 mô hình mới hiệu quả hơn ở BN. Bạn có gì muốn trao đổi thì cứ để lại lời nhắn ( Lập dự toán cho trang trại, tư vấn về giống, kỹ thuật chăm sóc...) mình sẽ trả lời luôn ở đấy để mọi người tiện trao đổi. Khi nào trang trại mình hoàn thiện nhất định sẽ mời các bạn đến tham quan, góp ý cho mình. Thân chào !
Bác ở đâu hưng yên vậy. E có thế đến họ hỏi ki a, bác ở kim động hay khoái châu
 
bác ngô minh có thể cho em xin số điện thoại để em tham khảo ý kiến trực tiếp từ bác không vaayk. bác inbox em xin số bác với nhé. thanks
 
Cho e hoi.e dang phan van nen chon nuoi bo cau phap hay bo cau ta.bac cho e hoi su so sanh ve bc phap va bo cau ta dc khong
 
Cho e hoi.e dang phan van nen chon nuoi bo cau phap hay bo cau ta.bac cho e hoi su so sanh ve bc phap va bo cau ta dc khong
Theo thực tế mình đang nuôi và quan sát thị trường thì hiện nay hầu hết các nhà hàng đã chuyển sang sử dụng chim pháp, vì chất lượng thịt cũng giống như thịt chim ta trong khi trọng lượng lớn gần gấp đôi, mà giá chỉ cao hơn 1 chút. Còn xét trên phương diện người chăn nuôi, thứ nhất chúng ta cũng nên điều chỉnh theo nhu cầu thị trường để có đc sự phù hợp, thứ 2 xét về hiệu quả kinh tế thì chắc chắn chim Pháp sẽ hơn chim ta vì : chi phí cho chim pháp chỉ cao hơn khoảng 10% trong khi năng suất (Sản lượng chim x giá bán) lại cao hơn đến 30-40% so với chim ta !.....
Một vài góp ý cùng bạn !
 
Theo thực tế mình đang nuôi và quan sát thị trường thì hiện nay hầu hết các nhà hàng đã chuyển sang sử dụng chim pháp, vì chất lượng thịt cũng giống như thịt chim ta trong khi trọng lượng lớn gần gấp đôi, mà giá chỉ cao hơn 1 chút. Còn xét trên phương diện người chăn nuôi, thứ nhất chúng ta cũng nên điều chỉnh theo nhu cầu thị trường để có đc sự phù hợp, thứ 2 xét về hiệu quả kinh tế thì chắc chắn chim Pháp sẽ hơn chim ta vì : chi phí cho chim pháp chỉ cao hơn khoảng 10% trong khi năng suất (Sản lượng chim x giá bán) lại cao hơn đến 30-40% so với chim ta !.....
Một vài góp ý cùng bạn !
Đúng chú ạ, người việt mình thường vẫn ưa đồ ngoại hơn hàng nội mà, nhất là hàng của EU nữa.
 


Back
Top