Thị xã Hưng Yên bên bờ Đông sông Hồng, cách Hà Nội 64 cây số
về Đông nam, có một cây đa cổ thụ ở đền Mẫu, cao chục mét,
trên ngọn có tổ quạ cổ khoang trắng. Cây đa này rễ chằng chịt
dưới gốc, nhưng thân thì rỗng tuếch . Tôi vẫn chui dưới rễ
vào trong thân, mà leo lên cành thấp, cách mặt đất 3-4 mét.
Trên cây đa này, còn có cây si, mùa hè nào cũng đầy trái,
ruồi nhặng bu đầy, và trên cây si, còn có một cây bàng nữa.
Có lẽ cây bàng này mọc giữa đám rễ của cây đa. Cây đa còn
có một thân nữa, to tày người ôm, mọc nối từ trên 4-5 mét
vòng ra xa cách gốc chính chừng 10 mét.
*
Ngoài cổng đền Mẫu, còn một cây Si cổ thụ, thấp bé hơn nhiều.
*
Cách đền Mẫu về phía bắc và phía nam đều có chùa có các cây
đa cổ thụ, nhưng đẹp nhất là "Cây Đa Năm chân" trên đường đi
từ Hưng Yên về phía Đông, cách Hưng Yên 5 kilomet. Cây đa này
có năm chân, hay 5 thân cách xa nhau mấy mét, mà dính với
nhau trên ngọn. Mỗi thân tày người ôm. Dáng nó đẹp hơn cây đa
Tân Trào nhiều, vì 5 chân của nó cách nhau khá đều, cả tán là
hình mâm xôi đầy đặn.
*
Trong Hưng Yên còn có một cây Bồ Đề to hơn cây Bồ Đề Trăm Tuổi
của Hà Nội. Cây này bị chặt vứt đi, để mở đường cho thẳng. Chuyện
ấy đã chừng chục năm rồi, lúc ấy chưa ai biết có người mua cây
to làm cảnh cả.
*
Hưng Yên còn có nơi gọi là Gốc Sanh nữa, vì đó có một cây Sanh
cổ thụ, mọc dính trên một cây Đa. Có lẽ bộ Đa Sanh này cũng bị
chặt đi để kế hoạch đô thị rồi. Thì ra ngày xưa các cụ chơi cảnh
còn hơn bây giờ, mà bây giờ mới đua đòi theo các cụ ngày xưa.
*
Nhà thờ Phát Diệm nổi tiếng ViệtNam. Trước nhà thờ, có trồng 2
cây Muỗm cổ thụ, cũng đã bị chặt bỏ. Trước 2 cây Muỗm cổ thụ,
còn có một Ao Hồ hình vuông, giữa có một hòn đảo xếp bằng đá,
và trên đá là mấy cây Si hay Sanh gì đó, còi lắm, vì bao nhiêu
năm, trước khi tôi ra đời, đã có chúng rồi, mà đến nay chúng vẫn
không cao to được.
*
*
Các bạn coi hình tham khảo. Liệu lâm tặc có mua được mấy cây này không?
Cây Muỗm bên phải trên bãi cỏ trước phương đình (bên trái ảnh chụp) là
hình cũ rồi, chứ bây giờ không còn nữa. Giá biết bây giờ có thể bán được
thì nó không bị chặt mất.
*