TS. Võ Văn Sự Bộ môn Động vật quí hiếm và Đa dạng Sinh học <h1>1. Gà vũ trụ </h1>Theo AFP (24/4/2002) tàu Vũ trụ Shenzhou III Trung quốc đ­ợc phóng lên quĩ đạo ngày 25/3/2002 đã mang theo 9 quả trứng gà xương đen – thịt đen (GXD). Và trong chuyến đi 7 ngày đó đã nở đ­ợc 2 gà trống và một gà mái. Đó là những con ‘Gà vũ trụ’ đầu tiên của thế giới. Gà bình thường ấp nở mất 21 ngày – còn ‘gà vũ trụ’ mất 30.
Chủ Dự án ‘Gà vũ trụ’ –TS Yang Ninh – nói rằng ‘Đó là giống gà thuần nhất về mặt di truyền của Trung quốc’ và rằng nếu có biến dị gì thì đó là do Trọng trường bằng không (0) và bức xạ ánh sáng của vũ trụ. Dự án này có ý nghĩa về ‘lý thuyết di truyền, công nghệ chọn giống và ý nghĩa về kinh tế’. "Các con gà này ban đầu có thể trông nh­ bình thường nh­ng khi lớn lên có thể khác’.
Gà này đ­ợc nuôi tại Trại thực nghiệm Nhân giống Changping, Bắc kinh. Đó là giống Teihe đặc sản của vùng Whushan, Nam Trung quốc.
<h1>2. Giống Gà Teihei huyền bí </h1>Giống gà này đã từng đ­ợc nói đến trong sách dược phẩm "Compendium of Materia Mediac’ xuất bản thời Minh (Ming Dynasty) – nói rằng: ‘đó là thứ thuốc bổ d­ỡng cho phụ nữ’, làm tăng máu và tăng sức khẻo. Giống gà này còn đ­ợc Vua Càn long (Emperior Qian Long’ đặt tên khác là gà "Wushan’. Năm 1915 đ­ợc nhận Huy ch­ơng Vàng trong Hội chợ Cận đông và Quốc tế ở Panana (Panama Pacific and International Fair) vì ‘thịt ngon’ và ‘ngoại hình đẹp’. Năm 1983 được các nhà lãnh đạo Trung quốc làm quà biếu ngoại giao (20 quả trứng) cho Chính phủ Thái lan trong một cuộc viếng thăm chính thức.
Whushu – là một địa danh của Nam Trung quốc – ở vĩ độ 26<sup>0</sup>28 - 26<sup>0</sup>57 Bắc và kinh độ 114<sup>0</sup>18 và 115<sup>0</sup>28 Đông (tỉnh Jiangxi). ‘Nước mùa xuân ở đây giàu khoáng chất nên thịt gà Whusan mới ngon nh­ vậy’.
Gà Teihei có 10 đặc điểm nổi bật: Mào xanh tím (blue), tai xanh lá cây, chân có 5 ngón, chân có lông, lông vũ (xốp nh­ bông) màu trắng, có mũ, xương đen, thịt đen và da đen. Lông vũ trắng là một đặc điểm điển hình mà chỉ có gà Teihei mới có.
1-60 ngày tuổi nặng 325-328 g, 60-120 ngày nặng 707-909 g, 120-180 ngày nặng 1204-1282 g, và ở tuổi trưởng thành (>180 ngày) nặng 1351-1358 g.
Tại Trại Whusan – có tuổi 30 năm (tính đến 1987) – có nuôi 100 000 gà thương mại, 200 000 gà giống. Trại này định nâng số đầu con lên 600 000 con.
Thị tr­ờng lớn của giống gà này là Hồng kông – Nhật bản và một số nước Nam á. Một khách sạn Hồng kông đã ký hợp đồng bao tiêu là 100 000 con một năm cho trại gà này.
Tại tỉnh Chiềng mai (Thái lan) còn có cả một trại trình diễn mẫu (Rom Fah Thong) gà thịt đen có nguồn gốc từ Trung quốc.
<h1>3. Giá trị dinh duỡng và ‘dược phẩm’ Thịt và trứng gà Teihe </h1>Thớ thịt gà Taihe mịn và mềm. Súp gà này rất ngon và làm cho ng­ời ăn nó sảng khoái. Và chính vị ngon đó đã làm nó trở thành món đặc biệt trong các cuộc chiêu đãi.
Nhiều kinh nghiệm dân gian cho thấy thịt gà này có những tác động đặc biệt trong việc điều trị các bệnh của phụ nữ, vô sinh, rối loạn kinh nguyệt, sẩy thai, thiếu máu, ốm sau khi sinh đẻ, có tác dụng trợ giúp các bệnh nhân phổi – lao, bệnh tim mạch, suy nh­ợc thần kinh, trẻ còi x­ơng.
Trứng gà Teihe có tác dụng tốt trong việc điều trị các bệnh đau đầu sau khi sinh nở, choáng, hen suyễn, bệnh thận. Trứng còn là thức ăn lý t­ởng cho người già, bệnh nhân cao huyết áp vì l­ợng colesteron thấp, các amino acid tự do cao hơn so với các giống gia cầm khác.
Thành phần dinh dưỡng của thịt gà xương đen (không ghi là giống gì) (theo Tr­ờng Đại học Kasetsart – Thái lan)
<u>Thành phần Gà xương đen Gà thường </u>
Protein 85.35 63.18
Mỡ 5.01 27.53
Can xi 0.07 0.05
Axit amin của thịt gà xương đen (không ghi là giống gì) (theo Trường Đại học Chulalongkorn – Thái lan).
<u>Thành phần Gà x­ơng đen Gà th­ờng </u>
Threonine 38.9 35.98
Valine 47.29 40.53
Methionine 22.44 21.23
Isoleucine 41.32 38.33
Leucine 71.85 65.77
Phenylalanine 47.37 41.54
Lysine 74.13 29.80
Histidine 32.71
Theo Công ty Venturetec Marketing Co.,Ltd (Thái land), thịt gà này còn chứa adrogen, meianin.
Ngoài 8 axit amin cần cho cơ thể con ng­ời nói trên, thịt gà này còn có 10 axit amin khác, chứa các vi tamin: b1, b2, b6, b12, c, e và niacin và các loại khoáng – vi l­ợng: Ca, P, Fe, Na, K, Mg, Zn, Cu, Cl.
Tại Hội nghị quốc tế về Dinh d­ỡng trị liệu (4-7/2/1996) hai tác giả Kawalkar Vidyadhar, Bhambal SA đã trình bày nghiên cứu: ‘Nghiên cứu tính trị liệu và sinh hoá gà thịt đen’. So sánh gà thịt đen và gà Lùn trắng (White Leghorn) họ cho thấy, gà thịt đen có mùi vị đặc biệt và có giá trị d­ợc liệu đặc biệt trong chữa trị các bệnh tim mạch ngoài tính tăng năng lực sinh dục đã được phát hiện. Luợng axid linoleic ở gà thịt đen là 24% còn của gà Lùn trắng là 21%. Thú vị là nồng độ colesteron ở thịt của gà thịt đen là 184.75 mg/100 g của gà Lùn trắng là 218.12 trong khi đó ở máu thì lượng colesteron của chúng tương ứng là 352.37 và 253.12. Colesteron có liên quan đến bệnh tim – mạch, còn axid linoleic có liên quan đến các bệnh atherosclerosis.
Thịt gà đen – do quí hiếm – nên xưa kia chỉ dành cho vua chúa – vì thế nó còn có tên gọi: ‘Món ăn vua chúa’.
Được dùng làm nguyên liệu chính trong dược phẩm có tên:
1.‘Wuji Baifeng Wan’ do một hãng dược phẩm tiếng tăm của Trung quốc" Beijing Tongrentang Pharmacy’ bào chế.
2. ‘Wuji Shenjijing’ – có cho thêm nhân sâm và hoa của một loài cây ‘quả mọng- chó sói – wolfberry – tạm dịch)
3. ‘Wuji Buju’ – R­ợu bổ gà đen – là món quà nổi tiếng của Trung quốc. R­ợu này được ch­ng cất với cây bạch chỉ, cây dangshen, và 14 loại vị thuốc nam khác. Các thứ này đ­ợc ngâm trong r­ơụ 3-4 tháng sau đó cất giữ trong 6 tháng.
4. ‘Wuji Mairujing’ – Gà đen với mạch nha và sữa.
Công ty Venturetec Marketing Co.,Ltd (Thái land) cũng đ­a ra sản phẩm có tên: ‘BONBACK’ được chế biến từ giống gà này (tất nhiên nhập từ Trung quốc).
Doray Marketing, Inc, đóng tại Minnesota (Mỹ) là một công ty buôn bán các loại thức ăn chế sẳn kiểu Châu á. Một trong những sản phẩm họ buôn bán đó là: Silky Chicken (Da đen / thịt đen) được xem nh­ là ‘Gà thuốc’.
<h1>4. Những cố gắng lớn trong việc bảo tồn giống gà Teihe </h1>Cuối đời Qing, tại Wushan đã xẩy ra một tai hoạ làm chết hết gà vùng này. Năm 1930 hai nhà khoa học ở Jiangxi đã thu thập đ­ợc 10 gà trống và 8 gà mái. Đến năm 1938 có vài trăm con gà Teihe, nhưng rồi thì Nhật đã chiếm vùng này và ném bom tiêu diệt hầu nh­ hết gà này. Các nhà khoa học này đã phải cải trang làm nông dân, cứu vớt từng con gà một. Năm 1959 sau giải phóng Trại gà thuần Teihei đã được thành lập.
<h1>5. Tài liệu tham khảo</h1>1. Tạp chí Asian Pacific Journal Clinical Nutrition (Tạp chí Dinh duỡng Trị liệu Châu á - Thái bình d­ơng) số 4, ngày 20 tháng 2 năm 1997.
2.The People Daily - Friday, March 29, 2002 - Eggs of Black-Bone Chicken Carried into Space
3.The People's Daily- Feb. 13, 1987;The Mystical Taihe Black-Boned Chicken - translated by Ms. wel Rong from The People's Daily (Overseas Edition), Feb. 13, 1987; edited by J. Bitgood and the editor.
4. Venturetec Marketing Co.,Ltd. -
Chủ Dự án ‘Gà vũ trụ’ –TS Yang Ninh – nói rằng ‘Đó là giống gà thuần nhất về mặt di truyền của Trung quốc’ và rằng nếu có biến dị gì thì đó là do Trọng trường bằng không (0) và bức xạ ánh sáng của vũ trụ. Dự án này có ý nghĩa về ‘lý thuyết di truyền, công nghệ chọn giống và ý nghĩa về kinh tế’. "Các con gà này ban đầu có thể trông nh­ bình thường nh­ng khi lớn lên có thể khác’.
Gà này đ­ợc nuôi tại Trại thực nghiệm Nhân giống Changping, Bắc kinh. Đó là giống Teihe đặc sản của vùng Whushan, Nam Trung quốc.
<h1>2. Giống Gà Teihei huyền bí </h1>Giống gà này đã từng đ­ợc nói đến trong sách dược phẩm "Compendium of Materia Mediac’ xuất bản thời Minh (Ming Dynasty) – nói rằng: ‘đó là thứ thuốc bổ d­ỡng cho phụ nữ’, làm tăng máu và tăng sức khẻo. Giống gà này còn đ­ợc Vua Càn long (Emperior Qian Long’ đặt tên khác là gà "Wushan’. Năm 1915 đ­ợc nhận Huy ch­ơng Vàng trong Hội chợ Cận đông và Quốc tế ở Panana (Panama Pacific and International Fair) vì ‘thịt ngon’ và ‘ngoại hình đẹp’. Năm 1983 được các nhà lãnh đạo Trung quốc làm quà biếu ngoại giao (20 quả trứng) cho Chính phủ Thái lan trong một cuộc viếng thăm chính thức.
Whushu – là một địa danh của Nam Trung quốc – ở vĩ độ 26<sup>0</sup>28 - 26<sup>0</sup>57 Bắc và kinh độ 114<sup>0</sup>18 và 115<sup>0</sup>28 Đông (tỉnh Jiangxi). ‘Nước mùa xuân ở đây giàu khoáng chất nên thịt gà Whusan mới ngon nh­ vậy’.
Gà Teihei có 10 đặc điểm nổi bật: Mào xanh tím (blue), tai xanh lá cây, chân có 5 ngón, chân có lông, lông vũ (xốp nh­ bông) màu trắng, có mũ, xương đen, thịt đen và da đen. Lông vũ trắng là một đặc điểm điển hình mà chỉ có gà Teihei mới có.
1-60 ngày tuổi nặng 325-328 g, 60-120 ngày nặng 707-909 g, 120-180 ngày nặng 1204-1282 g, và ở tuổi trưởng thành (>180 ngày) nặng 1351-1358 g.
Tại Trại Whusan – có tuổi 30 năm (tính đến 1987) – có nuôi 100 000 gà thương mại, 200 000 gà giống. Trại này định nâng số đầu con lên 600 000 con.
Thị tr­ờng lớn của giống gà này là Hồng kông – Nhật bản và một số nước Nam á. Một khách sạn Hồng kông đã ký hợp đồng bao tiêu là 100 000 con một năm cho trại gà này.
Tại tỉnh Chiềng mai (Thái lan) còn có cả một trại trình diễn mẫu (Rom Fah Thong) gà thịt đen có nguồn gốc từ Trung quốc.
<h1>3. Giá trị dinh duỡng và ‘dược phẩm’ Thịt và trứng gà Teihe </h1>Thớ thịt gà Taihe mịn và mềm. Súp gà này rất ngon và làm cho ng­ời ăn nó sảng khoái. Và chính vị ngon đó đã làm nó trở thành món đặc biệt trong các cuộc chiêu đãi.
Nhiều kinh nghiệm dân gian cho thấy thịt gà này có những tác động đặc biệt trong việc điều trị các bệnh của phụ nữ, vô sinh, rối loạn kinh nguyệt, sẩy thai, thiếu máu, ốm sau khi sinh đẻ, có tác dụng trợ giúp các bệnh nhân phổi – lao, bệnh tim mạch, suy nh­ợc thần kinh, trẻ còi x­ơng.
Trứng gà Teihe có tác dụng tốt trong việc điều trị các bệnh đau đầu sau khi sinh nở, choáng, hen suyễn, bệnh thận. Trứng còn là thức ăn lý t­ởng cho người già, bệnh nhân cao huyết áp vì l­ợng colesteron thấp, các amino acid tự do cao hơn so với các giống gia cầm khác.
Thành phần dinh dưỡng của thịt gà xương đen (không ghi là giống gì) (theo Tr­ờng Đại học Kasetsart – Thái lan)
<u>Thành phần Gà xương đen Gà thường </u>
Protein 85.35 63.18
Mỡ 5.01 27.53
Can xi 0.07 0.05
Axit amin của thịt gà xương đen (không ghi là giống gì) (theo Trường Đại học Chulalongkorn – Thái lan).
<u>Thành phần Gà x­ơng đen Gà th­ờng </u>
Threonine 38.9 35.98
Valine 47.29 40.53
Methionine 22.44 21.23
Isoleucine 41.32 38.33
Leucine 71.85 65.77
Phenylalanine 47.37 41.54
Lysine 74.13 29.80
Histidine 32.71
Theo Công ty Venturetec Marketing Co.,Ltd (Thái land), thịt gà này còn chứa adrogen, meianin.
Ngoài 8 axit amin cần cho cơ thể con ng­ời nói trên, thịt gà này còn có 10 axit amin khác, chứa các vi tamin: b1, b2, b6, b12, c, e và niacin và các loại khoáng – vi l­ợng: Ca, P, Fe, Na, K, Mg, Zn, Cu, Cl.
Tại Hội nghị quốc tế về Dinh d­ỡng trị liệu (4-7/2/1996) hai tác giả Kawalkar Vidyadhar, Bhambal SA đã trình bày nghiên cứu: ‘Nghiên cứu tính trị liệu và sinh hoá gà thịt đen’. So sánh gà thịt đen và gà Lùn trắng (White Leghorn) họ cho thấy, gà thịt đen có mùi vị đặc biệt và có giá trị d­ợc liệu đặc biệt trong chữa trị các bệnh tim mạch ngoài tính tăng năng lực sinh dục đã được phát hiện. Luợng axid linoleic ở gà thịt đen là 24% còn của gà Lùn trắng là 21%. Thú vị là nồng độ colesteron ở thịt của gà thịt đen là 184.75 mg/100 g của gà Lùn trắng là 218.12 trong khi đó ở máu thì lượng colesteron của chúng tương ứng là 352.37 và 253.12. Colesteron có liên quan đến bệnh tim – mạch, còn axid linoleic có liên quan đến các bệnh atherosclerosis.
Thịt gà đen – do quí hiếm – nên xưa kia chỉ dành cho vua chúa – vì thế nó còn có tên gọi: ‘Món ăn vua chúa’.
Được dùng làm nguyên liệu chính trong dược phẩm có tên:
1.‘Wuji Baifeng Wan’ do một hãng dược phẩm tiếng tăm của Trung quốc" Beijing Tongrentang Pharmacy’ bào chế.
2. ‘Wuji Shenjijing’ – có cho thêm nhân sâm và hoa của một loài cây ‘quả mọng- chó sói – wolfberry – tạm dịch)
3. ‘Wuji Buju’ – R­ợu bổ gà đen – là món quà nổi tiếng của Trung quốc. R­ợu này được ch­ng cất với cây bạch chỉ, cây dangshen, và 14 loại vị thuốc nam khác. Các thứ này đ­ợc ngâm trong r­ơụ 3-4 tháng sau đó cất giữ trong 6 tháng.
4. ‘Wuji Mairujing’ – Gà đen với mạch nha và sữa.
Công ty Venturetec Marketing Co.,Ltd (Thái land) cũng đ­a ra sản phẩm có tên: ‘BONBACK’ được chế biến từ giống gà này (tất nhiên nhập từ Trung quốc).
Doray Marketing, Inc, đóng tại Minnesota (Mỹ) là một công ty buôn bán các loại thức ăn chế sẳn kiểu Châu á. Một trong những sản phẩm họ buôn bán đó là: Silky Chicken (Da đen / thịt đen) được xem nh­ là ‘Gà thuốc’.
<h1>4. Những cố gắng lớn trong việc bảo tồn giống gà Teihe </h1>Cuối đời Qing, tại Wushan đã xẩy ra một tai hoạ làm chết hết gà vùng này. Năm 1930 hai nhà khoa học ở Jiangxi đã thu thập đ­ợc 10 gà trống và 8 gà mái. Đến năm 1938 có vài trăm con gà Teihe, nhưng rồi thì Nhật đã chiếm vùng này và ném bom tiêu diệt hầu nh­ hết gà này. Các nhà khoa học này đã phải cải trang làm nông dân, cứu vớt từng con gà một. Năm 1959 sau giải phóng Trại gà thuần Teihei đã được thành lập.
<h1>5. Tài liệu tham khảo</h1>1. Tạp chí Asian Pacific Journal Clinical Nutrition (Tạp chí Dinh duỡng Trị liệu Châu á - Thái bình d­ơng) số 4, ngày 20 tháng 2 năm 1997.
2.The People Daily - Friday, March 29, 2002 - Eggs of Black-Bone Chicken Carried into Space
3.The People's Daily- Feb. 13, 1987;The Mystical Taihe Black-Boned Chicken - translated by Ms. wel Rong from The People's Daily (Overseas Edition), Feb. 13, 1987; edited by J. Bitgood and the editor.
4. Venturetec Marketing Co.,Ltd. -
Last edited:
