D
daint2003
Guest
Vụ "cá thở" này mình xin đóng góp chút ý kiến cho vui. Có gì mọi người góp ý thêm nha.
Mình đọc các post của mọi người thì thấy đều đúng về mặt hiện tượng. Không ai sai hết, chỉ có chút hiểu lầm thôi.
Mình đoán mọi người nghĩ rằng con cá nổi lên mặt nước để dùng miệng "hớp không khí". Điều này không đúng vì cá làm gì có phổi mà trao đổi khí như con người (ngoại trừ "đại sư" cá phổi - lungfish nha). Cơ quan trao đổi khí chính của cá là mang. Cá lấy ô-xy hòa tan trong nước. Nồng độ ô-xy hòa tan trong nước lạnh cao hơn so với nước ấm, bởi vậy cá ít phải nổi lên. Làm sao mà ô-xy thẩm thấu vào nước? Thông qua những dao động trên bề mặt. Chúng ta có thể đoán là dòng chảy, gió, cục sủi hoặc bất kỳ xao động nào khác.
Như vậy, nếu lượng ô-xy hòa tan đủ cho nhu cầu của cá thì chúng không cần nổi lên để "thở". Nhưng chẳng có gì hoàn hảo mãi. Cũng có lúc lượng ô-xy hòa tan bị sút giảm, chẳng hạn khi tảo, rong bùng phát hay vì một nguyên nhân nào khác. Khi đó, một số loài cá "kém chịu đựng" sẽ chết, số khác có khả năng nổi lên để "thở" (nhưng không phải bằng miệng đâu nha). Mình xin liệt kê theo hiểu biết như sau:
*Cá lóc Channa: có một cấu trúc màng phía bên trên nắp mang tạm gọi là "mang phụ" (suprabranchial organ)
*Cá trê Clarias: mang thích nghi với việc lấy ô-xy từ không khí, đáp ứng được 60% nhu cầu. Da thẩm thấu 17% nhu cầu ô-xy. Nồng độ hemoglobin cao.
*Nhóm cá có mê lộ (labyrinth fish) bao gồm cá rô, cá sặc, lia thia (betta), cá cờ (macropodus - con này miền bắc cũng gọi là lia thia), bã trầu, tai tượng, cá mùi: bộ phận này cũng nằm bên trên nắp mang giúp cá lấy ô-xy từ không khí.
Khi bắt mấy con này ra khỏi nước, chúng bị chết "khô" trước khi chết "ngộp".
Cá chết trong lờ theo mình vì một nguyên nhân khác là khả năng chịu đựng với dòng chảy. Khả năng này thay đổi tùy mỗi loài. Ví dụ như cá lia thia ưa nước tĩnh. Nếu bạn ở trong miền Nam thì sẽ thấy cá lia thia trong ruộng vẫn tràn ra ngoài kênh nước chảy khi mưa to nước tràn bờ. Nhưng nếu giữ trong nước chảy lâu quá thì chúng sẽ chết.
Mình đọc các post của mọi người thì thấy đều đúng về mặt hiện tượng. Không ai sai hết, chỉ có chút hiểu lầm thôi.
Mình đoán mọi người nghĩ rằng con cá nổi lên mặt nước để dùng miệng "hớp không khí". Điều này không đúng vì cá làm gì có phổi mà trao đổi khí như con người (ngoại trừ "đại sư" cá phổi - lungfish nha). Cơ quan trao đổi khí chính của cá là mang. Cá lấy ô-xy hòa tan trong nước. Nồng độ ô-xy hòa tan trong nước lạnh cao hơn so với nước ấm, bởi vậy cá ít phải nổi lên. Làm sao mà ô-xy thẩm thấu vào nước? Thông qua những dao động trên bề mặt. Chúng ta có thể đoán là dòng chảy, gió, cục sủi hoặc bất kỳ xao động nào khác.
Như vậy, nếu lượng ô-xy hòa tan đủ cho nhu cầu của cá thì chúng không cần nổi lên để "thở". Nhưng chẳng có gì hoàn hảo mãi. Cũng có lúc lượng ô-xy hòa tan bị sút giảm, chẳng hạn khi tảo, rong bùng phát hay vì một nguyên nhân nào khác. Khi đó, một số loài cá "kém chịu đựng" sẽ chết, số khác có khả năng nổi lên để "thở" (nhưng không phải bằng miệng đâu nha). Mình xin liệt kê theo hiểu biết như sau:
*Cá lóc Channa: có một cấu trúc màng phía bên trên nắp mang tạm gọi là "mang phụ" (suprabranchial organ)
*Cá trê Clarias: mang thích nghi với việc lấy ô-xy từ không khí, đáp ứng được 60% nhu cầu. Da thẩm thấu 17% nhu cầu ô-xy. Nồng độ hemoglobin cao.
*Nhóm cá có mê lộ (labyrinth fish) bao gồm cá rô, cá sặc, lia thia (betta), cá cờ (macropodus - con này miền bắc cũng gọi là lia thia), bã trầu, tai tượng, cá mùi: bộ phận này cũng nằm bên trên nắp mang giúp cá lấy ô-xy từ không khí.
Khi bắt mấy con này ra khỏi nước, chúng bị chết "khô" trước khi chết "ngộp".
Cá chết trong lờ theo mình vì một nguyên nhân khác là khả năng chịu đựng với dòng chảy. Khả năng này thay đổi tùy mỗi loài. Ví dụ như cá lia thia ưa nước tĩnh. Nếu bạn ở trong miền Nam thì sẽ thấy cá lia thia trong ruộng vẫn tràn ra ngoài kênh nước chảy khi mưa to nước tràn bờ. Nhưng nếu giữ trong nước chảy lâu quá thì chúng sẽ chết.