Nông sản Thái có thể đánh bại nông sản Việt?

TT - Nếu vẫn giữ tư duy sản xuất theo số lượng mà không coi trọng chất lượng, nông sản của VN sẽ không thể tận dụng cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do


Các đại biểu tham quan sản phẩm nông nghiệp ứng dụng công nghệ trong chế biến tại hội thảo sáng 24-9 - Ảnh: HỮU KHOA
Các đại biểu tham quan sản phẩm nông nghiệp ứng dụng công nghệ trong chế biến tại hội thảo sáng 24-9 - Ảnh: Hữu Khoa

Phải nâng chất nông sản Việt để cạnh tranh. Cần có cơ chế khuyến khích và hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao, nâng giá trị nông sản Việt để đẩy mạnh xuất khẩu thay vì vẫn giữ tư duy sản xuất theo số lượng, xem nhẹ chất lượng.

Đó là khuyến cáo được nhiều chuyên gia đưa ra tại hội thảo “Phát triển sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp VN” do ĐH Quốc tế (ĐH Quốc gia TP.HCM) và báo Tuổi Trẻ phối hợp tổ chức ngày 24-9 ở TP.HCM.

Đừng chạy theo số lượng

Phát biểu tại hội thảo, GS Nguyễn Quốc Vọng, Đại học RMIT (Úc), cảnh báo nếu vẫn giữ tư duy sản xuất theo số lượng mà không coi trọng chất lượng, nông sản của VN sẽ không thể tận dụng cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do đã và sẽ ký kết mà còn có nguy cơ mất thị trường sân nhà.

Bởi trong thời gian tới Liên minh Âu - Á (EEU) và Hiệp định đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP) có hiệu lực, hàng hóa nước ngoài sẽ tràn vào VN.

“Không cần nói đâu xa, với lợi thế về chất lượng và mẫu mã, nông sản Thái có thể tràn sang VN và đánh bại nông sản Việt ngay trên sân nhà khi hàng rào thuế quan được dỡ bỏ trong thời gian tới...” - GS Vọng nói.

Theo ông Vọng, xu thế tiêu dùng của thế giới là ngày càng quan tâm hơn đến chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm, sản phẩm có thể truy xuất nguồn gốc. Thế nhưng hầu hết nông sản VN đều chưa đáp ứng được những yêu cầu này.

Thực tế cũng cho thấy dù giá gạo VN đang ở mức thấp nhất thế giới, nhưng thị trường xuất khẩu gạo VN ngày càng bị thu hẹp vì mất vào tay các đối thủ như Thái Lan, Campuchia và Myanmar...

Nguyên nhân chủ yếu là gạo VN vẫn bán dưới dạng hàng xá phân chia theo tỉ lệ tấm, trong khi các nước như Thái Lan có các thương hiệu gạo nổi tiếng thế giới, có nhiều nhãn hiệu gạo vào đến tận những siêu thị trên toàn cầu.

Tương tự, hầu hết các loại nông sản khác của VN như cà phê, hạt điều, hồ tiêu, cao su... đều được xuất khẩu ở dạng thô hoặc tỉ lệ chế biến rất thấp nên chỉ bán với giá khoảng 65% giá trung bình của thế giới.

“Đây là một thiệt hại rất lớn cho VN, không phải chỉ kim ngạch xuất khẩu kém mà còn là sự lãng phí trong việc sử dụng tri thức, không tạo cơ hội để giới trí thức đóng góp công nghệ cao và chất xám vào sản xuất” - GS Vọng nói.

Nhiều chuyên gia cũng cho rằng thay vì tìm hiểu nhu cầu của khách hàng, VN vẫn giữ quan điểm sản xuất theo sản lượng chất lượng thấp nên không đáp ứng xu hướng tiêu dùng ngày càng thay đổi của khách hàng.

Bà Vũ Kim Hạnh, giám đốc Trung tâm Tư vấn và hỗ trợ doanh nghiệp (BSA), dẫn chứng xu hướng của người tiêu dùng nước ngoài là các loại trái cây chế biến như sầu riêng, xoài có độ ngọt vừa phải, hương vị không quá nồng... nhưng VN không có sản phẩm đáp ứng yêu cầu này, trong khi hàng Thái Lan xuất khẩu rất tốt.

Chưa kể nhiều nông sản xuất khẩu của VN bị khách hàng trả về, thương hiệu nông sản Việt bị ảnh hưởng do cách làm ăn gian dối, không đảm bảo chất lượng của các doanh nghiệp.

Khuyến khích đầu tư nông nghiệp công nghệ cao

PGS.TS Võ Thị Thanh Lộc (ĐH Cần Thơ) cho rằng muốn nâng cao giá trị nông sản VN phải bắt đầu từ những ưu đãi đầu tư cho doanh nghiệp, bởi đây chính là động lực phát triển cho nông thôn. “Muốn xây dựng chuỗi giá trị, nâng cao chất lượng nông sản, nhất thiết phải phụ thuộc vào doanh nghiệp nông nghiệp.

Phải có doanh nghiệp nông nghiệp đầu tư mới thay đổi toàn bộ cấu trúc nông nghiệp địa phương. Muốn phát triển chuỗi giá trị nông sản các địa phương phải tìm cách thu hút các doanh nghiệp đến đầu tư. Một doanh nghiệp đầu tư thành công sẽ thay đổi cả vùng sản xuất của địa phương đó” - TS Lộc nói.

Ngoài ra, theo TS Lộc, mỗi địa phương cũng cần có một nhóm chuyên nghiên cứu thị trường cho sản phẩm trọng điểm của địa phương. Trên cơ sở đó, tìm kiếm doanh nghiệp nào đang chế biến hay mua sản phẩm này rồi đến mời doanh nghiệp tiêu thụ về địa phương để xây dựng vùng nguyên liệu.

Trong khi đó, TS Nguyễn Hoàng Dũng, giám đốc nghiên cứu và phát triển Viện Nghiên cứu và quản lý TP.HCM, cho rằng để nông dân và doanh nghiệp an tâm đầu tư vào nông nghiệp, cần có những biện pháp mạnh để đưa các chính sách của Nhà nước trong hỗ trợ nông nghiệp vào thực tế, chẳng hạn như gói 100.000 tỉ đồng hỗ trợ nông dân với lãi suất 0% trong giai đoạn khó khăn.

Đồng quan điểm, PGS.TS Hồ Thanh Phong, hiệu trưởng Trường ĐH Quốc tế (ĐH Quốc gia TP.HCM), cho biết VN thiếu công nghệ cao trong sản xuất và sau thu hoạch dẫn đến tổn thất sau thu hoạch lên đến 20%.

VN không có chuỗi cung ứng nông sản chuyên nghiệp cũng như những công ty lớn chuyên về phân phối nông sản nên tình trạng được mùa mất giá, được giá mất mùa hay ùn ứ hàng hóa nông sản diễn ra hằng năm. Theo ông Phong, chính sách ưu đãi đối với nông dân và doanh nghiệp nông nghiệp cần phải thật sự hấp dẫn.

“Tôi ước gì doanh nghiệp VN đầu tư vào nông nghiệp cũng được những chính sách ưu đãi và hỗ trợ như các doanh nghiệp nước ngoài” - ông Phong nói.

Theo TS Võ Mai, phó chủ tịch Trung ương Hội Làm vườn VN, do đặc thù nông nghiệp VN nhỏ lẻ, doanh nghiệp không thể liên kết với từng nông dân nên cần phải tạo cơ chế để các bên tham quan với nhau liên kết theo chuỗi giá trị.

Trong đó, nông dân liên kết với nhau để tạo thành các hợp tác xã, các liên minh sản xuất bán sản phẩm trực tiếp đến tay người tiêu dùng chứ không phải qua trung gian.

Vẫn còn độc canh cây lúa

Số liệu thống kê cho thấy đến năm 2014 VN vẫn còn trồng trên 7,8 triệu hecta lúa, chiếm 80% diện tích canh tác trong năm của cả nước, trong khi rau hoa quả có thị trường trong nước và xuất khẩu lớn lại ít phát triển, chỉ chiếm 18% với 1,8 triệu hecta.

Ngoài ra, cả nước chỉ có 1,2 triệu hecta ngô (bắp) và hơn 2 triệu hecta chia cho cao su, cà phê, hạt điều, dừa, trà, hạt tiêu...

Chi phí vận chuyển quá cao

Dịch vụ xuất khẩu, giá vận chuyển (đặc biệt bằng đường hàng không) của VN rất cao, là một trong những trở ngại chính làm nông sản của VN không bay xa vì không cạnh tranh tốt ở thị trường nước ngoài.

Chẳng hạn, cước phí vận chuyển trái vải VN qua Úc chiếm 7,5 USD tức 55% giá thành, trong khi giá vận chuyển các nước rẻ hơn VN nhiều. Do đó, việc xuất khẩu những mặt hàng mới như rau quả... chỉ mang tính thời vụ, không có nền tảng bền vững.

Bộ NN&PTNT sẽ lập tổ công tác giải quyết vướng mắc trong xuất khẩu

Ngày 24-9, phát biểu tại hội nghị “Bàn về thúc đẩy xuất khẩu sản phẩm chăn nuôi” diễn ra ở TP.HCM, ông Vũ Văn Tám, thứ trưởng Bộ NN&PTNT, cho biết: “Rất bức xúc vì VN không xuất khẩu được heo gà”.

Theo ông Tám, trong khi các nước trong khu vực như Thái Lan xuất khẩu đến 4-5 tỉ USD mỗi năm các sản phẩm chăn nuôi thì VN hầu như không xuất khẩu được mà mỗi năm vẫn phải nhập đến hàng trăm ngàn tấn thịt heo, gà về tiêu thụ là một nghịch lý khó có thể chấp nhận được.

Sau khi nghe các doanh nghiệp nêu khó khăn trong xuất khẩu sản phẩm chăn nuôi, ông Tám cho biết Bộ NN&PTNT sẽ thành lập ngay một tổ công tác chuyên giải quyết vướng mắc của doanh nghiệp xuất khẩu.

Ngay trong tuần tới, đoàn công tác này sẽ đến các địa phương làm việc với doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhằm hướng dẫn các doanh nghiệp thực hiện những yêu cầu về thú y và an toàn vệ sinh thực phẩm mà các nước nhập khẩu yêu cầu.

TRẦN MẠNH (tranmanh@tuoitre.com.vn)

 

[Khải Phạm]

Bài viết nói lên thực trạng hiện nay, không chỉ nông nghiệp mà cả ngành thực phẩm đóng hộp, nước ngọt, bánh kẹo... người dân vẫn thích ăn của thái hơn khẩu vị ngon, giá cả không quá đắt đỏ.

 

[phong.tran]

nếu muốn có thị trường ở vn thì phải đáp ứng đủ 3 chữ : RẺ MÀ NGON

 

[vincent]

nông sản hay trái cây của Việt Nam thua ngay sân nhà rồi, chứ đừng nói đến sân khách, từ Việt Nam qua phillippine gần hơn thái lan mà chỉ thấy gạo thái và trái cây thái, kiếm 1 cái gì nhập cuả Việt Nam cũng ko.

 

[Nguyễn Quốc Tài]

Thái Lan làm cái gì cũng giỏi!

 

[nhung trần]

nhập siêu hoài nước mình nghèo dần dần dần... thôi!

 

[Changhung113]

Vấn đề là "ở trên", nông dân vn trình độ k cao, nhưng may ông "ở trên" cũng k cao về trình độ. Mình thay nhiêu anh hùng bàn phiếm hay nói vn mình tham lam nên bị phụ thuộc vào tq hay bi tq lừa, hãy nhìn lại, do nhà nước k quan tâm tới người dân nên họ phải tự lo, cũng biết bán cho tq rẻ bèo nhưng k bán thi ai mua đay. Còn nói hàng vn k chất lượng, hay k đạt tiêu chuẩn qt thi cũng k đúng, khi nông dân làm ra hàng chất lượng nhưng nhà nước có dám bảo đảm sẽ bán được hàng hay k? K có ong nào dám hứa cả. Túm lại người khô chi là nong dân còn may ong kia vẫn có lương, vẫn ăn hải san, nên k cần phải lo

 

[Kiêu-Phong]

nông sản hay trái cây của Việt Nam thua ngay sân nhà rồi, chứ đừng nói đến sân khách, từ Việt Nam qua phillippine gần hơn thái lan mà chỉ thấy gạo thái và trái cây thái, kiếm 1 cái gì nhập cuả Việt Nam cũng ko.

Đi đến đâu làm cái gì cũng để lại ít nhiều tai tiếng kể cả học trò sang họ đi học..hoặc tiếp viên, phi công , dù chỉ quá cảnh thôi ( ghé ngang qua )...cũng để lại tai tiếng, có người bị lãnh án nữa chứ

Người ta đã ghét thì khó mà lại gần..không những thế người ta còn đề phòng ngay từ xa thì làm sao dám sang mình mua hàng về bán
Thậm chí nếu mình có đủ tháo vát mang hàng sang tới nơi để chào hàng họ cũng...sợ..và né đấy

Không phải Thái giỏi...mà Thái không bị người ta ghét nên dù có mắc họ vẫn mua là vậy

 

[HIEN HOA]

Những điểm yếu của nông sản Việt Nam:
- Chất lượng không đồng nhất về giống, về quy trình canh tác. Thí dụ gạo là một hỗn hợp gạo gồm nhiều giống do thương lái thu mua từ rất nhiều nông dân ở nhiều nơi khác nhau;
- Chưa đảm bảo an toàn thực phẩm. Từ sản xuất manh múng, nhỏ lẻ, tự phát nên quy trình sản xuất, phòng trừ bệnh hại rất khác nhau, đặc biệt việc lạm dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, kích thích tăng trưởng thực vật trong ngành trồng trọt, thuốc thú y và kích thích tăng trọng, tạo nạc trong ngành chăn nuôi & thủy sản. Hệ quả là trong sản phẩm có quá nhiều dư lượng các chất này và bị phát hiện ở nước nhập khẩu;
- Tổ chức sản xuất không quan tâm đến nhu cầu của thị trường. Lúc thị trường cần, giá cao thì không có hàng để bán, ngược lại khi thị trường đã bão hòa thì nguồn cung lại tăng. Mặc dù hiện nay đã có nhiều tiến bộ kỹ thuật giúp điều tiết ra hoa nghịch vụ nhưng không có nhạc trưởng điều phối , mạnh ai nấy làm dẫn đến được mùa mất giá (cung vượt cầu) và ngược lại;
- Phương thức sản xuất chưa theo kịp xu hướng của thị trường: sản phẩm sạch & an toàn, sản phẩm hữu cơ vv..
- Tư tưởng của người nông dân thiên về sản xuất riêng lẻ, ít chịu liên kết để tạo ra nguồn hàng lớn với giá thành hạ. Hiện nay những loại đặc sản của Việt Nam có giá rất cao (bưởi da xanh, vú sữa, xoài cát Hòa Lộc vv...) nên rất khó cạnh tranh. Hoặc giá thịt nhập khẩu rẻ hơn giá thịt sản xuất trong nước.
Cần nhanh chóng khắc phục những hiểm huyệt này mới mong cạnh tranh nổi với các nước lân cận như Thái lan.

 

[Changhung113]

Nêu nói vn làm nông mánh mun, nho le thi k hieu het nông nghiệp vn, vì sao như vậy, vì họ fai tự bơi, k ai dám bảo đảm cho họ. Gợp thành htx thì có j khó, làm sp chat lựợng cũng k khó. Nêu có ng bảo đảm cho họ thi qúa de. Như xã tôi là xã đạt chuẩn ntm, được thủ tương xuống trao danh hiệu, nhưng có j đâu, chi có cai tên thực ra trong ruột chả có j, nd vẫn tự bơi, và se chết từ từ,

 

[HIEN HOA]

Đã có nhiều mô hình HTX nông nghiệp được nhiều dự án quốc tế và nhà nước hỗ trợ đạt chứng nhận GlobalGAP. Tuy nhiên cách làm của các HTX không hiệu quả, cuối cùng cũng chẳng khai thác được thị trường, nhất là kênh siêu thị trong nước và thị trường xuất khẩu vốn đem lại lợi nhuận cao hơn các kênh thông thường do thương lái trung gian đảm nhiệm. Kiểu làm hiện nay là chưa hướng tới khách hàng mà chỉ là sản xuất ra sản phẩm nhưng đôi khi không biết có bán được không và bán cho ai? Ở các nước thì nông dân hoặc HTX làm ngược lại, tất nhiên có sự định hướng, thông tin về thị trường của các nhà quản lý và hỗ trợ kỹ thuật từ nhà khoa học, họ mới tổ chức sản xuất hàng hóa cho thị trường cụ thể.
Cần phải thay đổi cách làm, sản xuất hàng hóa theo thị trường thì tất nhiên sẽ không gặp cảnh được mùa mất giá. Nông sản sạch, an toàn, nông sản hữu cơ đang có nhu cầu tăng nhanh trên toàn cầu!

 

[Vô Tình Kẻ]

Những điểm yếu của nông sản Việt Nam:
- Chất lượng không đồng nhất về giống, về quy trình canh tác. Thí dụ gạo là một hỗn hợp gạo gồm nhiều giống do thương lái thu mua từ rất nhiều nông dân ở nhiều nơi khác nhau;
- Chưa đảm bảo an toàn thực phẩm. Từ sản xuất manh múng, nhỏ lẻ, tự phát nên quy trình sản xuất, phòng trừ bệnh hại rất khác nhau, đặc biệt việc lạm dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, kích thích tăng trưởng thực vật trong ngành trồng trọt, thuốc thú y và kích thích tăng trọng, tạo nạc trong ngành chăn nuôi & thủy sản. Hệ quả là trong sản phẩm có quá nhiều dư lượng các chất này và bị phát hiện ở nước nhập khẩu;
- Tổ chức sản xuất không quan tâm đến nhu cầu của thị trường. Lúc thị trường cần, giá cao thì không có hàng để bán, ngược lại khi thị trường đã bão hòa thì nguồn cung lại tăng. Mặc dù hiện nay đã có nhiều tiến bộ kỹ thuật giúp điều tiết ra hoa nghịch vụ nhưng không có nhạc trưởng điều phối , mạnh ai nấy làm dẫn đến được mùa mất giá (cung vượt cầu) và ngược lại;
- Phương thức sản xuất chưa theo kịp xu hướng của thị trường: sản phẩm sạch & an toàn, sản phẩm hữu cơ vv..
- Tư tưởng của người nông dân thiên về sản xuất riêng lẻ, ít chịu liên kết để tạo ra nguồn hàng lớn với giá thành hạ. Hiện nay những loại đặc sản của Việt Nam có giá rất cao (bưởi da xanh, vú sữa, xoài cát Hòa Lộc vv...) nên rất khó cạnh tranh. Hoặc giá thịt nhập khẩu rẻ hơn giá thịt sản xuất trong nước.
Cần nhanh chóng khắc phục những hiểm huyệt này mới mong cạnh tranh nổi với các nước lân cận như Thái lan.

Bác cứ làm nông nghiệp đi rồi bác tức khắc sẽ hiểu! Còn nói kiểu chung chung nhu vậy thì ai chẳng nói được. Nguyên nhân chủ yếu của hiện tượng này là do việt nam chưa có 1 hệ thống phân phối nông sản tốt. Vẫn làm ăn theo kiểu có hàng thì mua, giá thả nổi, tiêu chuẩn chất lượng hàng hóa mặc nông dân định đoạt thì kết cục như vậy là đúng thôi!

 

[HIEN HOA]

Mình làm nông bên ngành cây ăn quả ạ. Biết xử lý ra hoa nghịch vụ, áp dụng IPM thì cơ hội thành công là rất cao. Khi nhũng nhà khác được mùa thì trên vườn mình không có quả nào để bán hết, dưỡng sức cho cây đến khi vườn nhà khác thu hoạch hết thì vườn nhà mình ra hoa kết quả.

 

[Nông dân chính gốc]

Chi phí cho công nghệ sinh học cả VN chỉ bằng một phòng nghiên cứu của Thailan,sao nó không mạnh, và giỏi...