Phân tan được, ấy là phân Đạm, ký hiệu là Nitơ N, và phân Kali, ký hiệu K.
Phân không tan được là phân Phốt phát, ký hiệu là P.
Nhà máy làm ra phân đạm nguyên chất gồm có đạm 1 lá (Nitrat không có Amôn)
và đạm 2 lá (Nitrat và Amôn) dưới dạng tinh thể trong suốt, tan rất mạnh .
Nếu bón phân này xuống ruộng, nó sẽ hút ẩm và tan trong nháy mắt, thấm xuống
đất hay tan vào nước ruộng, vào lá, thân, rễ cây, sẽ cháy tế bào, chết cây .
Vì lẽ đó, chỉ người rành mới xài được phân này, và giá nó thấp, chưa tinh chế .
*
Để đỡ gây nguy hiểm, nhà máy cho chất độn vào, làm tỷ lệ phân thấp xuống,
khó tan hơn, khó cháy cây hơn, tăng giá bán lên, vì phải thêm công chế biến .
Trong những chất độn đó, có thêm Kali và Phốt pho, và Phốt phát rất khó tan .
*
Vì vậy, hoà tan phân NPK là đi trái ngược lại nguyên tắc và mục đích của nhà
máy làm phân . Hoà tan phân làm phân phân huỷ nhanh, mất đạm nhanh chóng, và
cặn còn lại là Phốt phát thì phải xửa trí ra sao, các bạn chưa nghĩ ra, phải
không? Phân đạm hoà tan trong nước chỉ vài giờ là tiêu huỷ hết . Trong lúc
tiêu huỷ đó, nó đốt cháy cây nếu nồng độ cao, và sau khi tiêu huỷ hết, thì
cây lại đói phân đạm . Vì thế phân NPK đã chế ra để rắc, thì phải rắc, không
được hoà tan.
*
Về việc cây không ăn hết phân, thì là chuyện thường, có gì phải lo ngại đâu .
Ví như ta ăn một bát cơm, một miếng thịt, thì đâu có tiêu hết, mà phải ỉa ra
chứ. Người ta đã làm ra phân bón, thì phải bón đúng chỉ dẫn của nhà máy, còn
liều lượng và thời gian bón thì phải đúng theo chỉ dẫn nông nghiệp của từng
loại cây. Phân không tiêu hết thì ở trong đất, làm tốt đất cho vụ trồng cấy
sau, không xấu như đất bạc màu, phải bón thật nhiều, thật lâu dài.
*
Chuyện chai đất lại là việc khác, không phải thừa phân chưa tiêu hết, mà là
thiếu phân chưa bón vào. Đó là phân hữu cơ, làm thay đổi cấu tượng của đất,
làm đất tơi xốp, và tạo hạt, thoáng khí, thải chất độc, vân vân.
*
Đó là những kiến thức vỡ lòng về phân bón, đã dạy cho trẻ con ở các lớp thấp,
và nông dân chỉ cần 1-2 năm kinh nghiệm là đã nắm vững rồi, không phải đại
học hay kỹ sư mới biết . Nếu sống ở nông thôn, thì khỏi phải bàn chuyện này.
*
Phân đạm 1 lá: Nitrat Kali (KNO3), phân đạm 2 lá: Nitrat Amôn NH4(NO3)
là 2 loại hoà tan hoàn toàn, không còn cặn, có thể nhỏ giọt không tắc.
*