Một giống lúa đặc sản mang tên người nông dân miền núi đã tìm thấy trong tự nhiên rồi chọn lọc đang được ưa chuộng trên thị trường. Đó là lúa Khẩu Ký - giống lúa của ông Ký, ở bản Hua Ngò, xã Nậm Sỏ, huyện Tân Uyên, tỉnh Lai Châu…
Nhà ông Ký ở bản Hua Ngò, đầu nguồn dòng suối Nậm Ngò, phải đi bộ 4 giờ đồng hồ mới tới nơi, nghe nói ông Ký đi thu hoạch lúa nương phải hơn một tuần nữa mới về, nên tôi không thể lên thăm ông được. Nhiều gia đình ở xã Nậm Sỏ đang sử dụng giống lúa của ông Ký để gieo trồng, đây là giống lúa tẻ cơm ăn rất ngon. Ông Lò Văn U, bản Nậm Đanh, xã Nậm Sỏ ngỏ ý muốn biếu tôi vài cân gạo Khẩu Ký làm quà, nhưng lúa chưa gặt nên hẹn dịp khác. Ông U cho biết: Nhà tôi mới cấy giống lúa Khẩu Ký được hai vụ, tôi chưa thấy giống lúa nào cơm ngon hơn giống lúa này, kể cả những giống lúa nương ngon nhất. Mỗi vụ gia đình tôi thu được vài tạ, chủ yếu để ăn chứ không bán…
Kỹ sư Bùi Huy Phương - Trưởng phòng NN-PTNT huyện Tân Uyên cho biết: Trong những lần đi công tác tại xã Nậm Sỏ tôi được nghe nói giống lúa Khẩu Ký đang được bà con trồng và nhân rộng, vì cơm ăn rất ngon. Đồng bào ở đây cho biết, nguồn gốc của giống lúa này là giống lúa nương, mọc lẫn trong các nương lúa, nhưng cây cao vượt lên. Đây là giống lúa tự nhiên mọc hoang dại có thể do các loài chim, chuột tha từ rừng về rồi đánh rơi vào nương nhà ông Ký.
Ông Ký thấy giống lúa khác với giống lúa nương: Cây cao, khóm to khoẻ nên khi gặt ông chọn những bông to, hạt mẩy để ra một nơi, rồi gieo riêng một đám. Theo dõi thấy thời gian sinh trưởng của giống lúa dài ngày hơn giống lúa nương bình thường, hạt gạo dài, bụng gạo trong và có mùi thơm lạ. Từ một vài bông lúa ban đầu qua vài ba vụ, ông nhân được vài cân, khi nấu cơm ăn thấy rất ngon, ông quyết định để lại làm giống. Mới đầu gieo trên nương, sau ông đưa xuống cấy dưới ruộng, điều bất ngờ là giống lúa này không chỉ cấy được ở ruộng sình lầy mà còn chịu được hạn tốt. Do chất lượng gạo ngon nên nhiều hộ trong bản, trong xã tìm đến đổi giống lúa Khẩu Ký về trồng.
Ông Bùi Huy Phương - Trưởng phòng NN-PTNT Tân Uyên: Khẩu Ký là giống lúa đặc sản hoang dại được người dân tìm thấy gần mười năm nay. Đây là giống lúa thuần, độ đồng đều cao. Phòng NN-PTNT Tân Uyên tổ chức cấy khảo nghiệm 1 ha để tìm ra đặc điểm sinh trưởng của giống lúa trước khi phổ biến cho bà con trồng trên diện rộng.
Chúng tôi mong muốn được sự giúp đỡ và hợp tác của các cơ quan nghiên cứu, các nhà khoa học trong việc bảo tồn nhân rộng giống lúa đặc sản quí hiếm này…
Vụ mùa 2009 Phòng NN-PTNT Tân Uyên tổ chức cấy khảo nghiệm giống lúa Khẩu Ký tại tổ 32, thị trấn Tân Uyên trước khi phổ biến cho bà con gieo trồng trên diện rộng. Qua theo dõi, giống lúa Khẩu Ký có đặc điểm: Khóm to, cây cứng, bản lá rộng, chiều cao vút lá từ 1,5-1,6m. Bông to, dài, mỗi bông đếm được từ 180-250 hạt, khoe bông. Giống lúa này có khả năng chống chịu được các loại sâu bệnh: Sâu lăn, đạo ôn, bạc lá… Thời vụ gieo cấy trà muộn vụ mùa, vào cuối tháng 6 đầu tháng 7. Thời gian sinh trưởng 120-130 ngày, có thể gieo sạ trực tiếp hoặc cấy. Vốn là giống lúa hoang dại nên lúa không kén đất, trồng ở tất cả các loại đất, cấy thưa, nếu ruộng tốt quá dễ bị đổ khi gặp gió to.
Bà Phạm Thị Thư - cấy 4.000m2 khảo nghiệm giống lúa Khẩu Ký cho biết: Gia đình tôi vụ mùa năm 2008 cấy khoảng 2.000m2, đất xấu cũng được thu hoạch, đất tốt không cần thâm canh. Thời gian gieo sạ từ ngày 25/6 dự kiến thu hoạch 5/11, hai loài gây hại cho giống lúa này là bọ xít và chuột, ngoài ra không bị nhiễm loại sâu bệnh nào khác, gặt khi lúa chín 85-90%, nếu để chín tới hạt cuối bông thì những hạt đầu bông sẽ rụng hết... Năng suất bà Thư dự kiến khoảng 1,2 tấn/4.000m2 (3tấn/ha). Cơm gạo Khẩu Ký dẻo, đậm hơn gạo Séng Cù của Trung Quốc, cơm nguội mềm ăn với cá kho và muối vừng thì rất tuyệt. Giá gạo bán ở chợ từ 15.000- 18.000đ/kg, tuy nhiên thỉnh thoảng mới có hộ dân mang gạo này ra bán.
Bao Nong Nghiep Viet Nam
Nhà ông Ký ở bản Hua Ngò, đầu nguồn dòng suối Nậm Ngò, phải đi bộ 4 giờ đồng hồ mới tới nơi, nghe nói ông Ký đi thu hoạch lúa nương phải hơn một tuần nữa mới về, nên tôi không thể lên thăm ông được. Nhiều gia đình ở xã Nậm Sỏ đang sử dụng giống lúa của ông Ký để gieo trồng, đây là giống lúa tẻ cơm ăn rất ngon. Ông Lò Văn U, bản Nậm Đanh, xã Nậm Sỏ ngỏ ý muốn biếu tôi vài cân gạo Khẩu Ký làm quà, nhưng lúa chưa gặt nên hẹn dịp khác. Ông U cho biết: Nhà tôi mới cấy giống lúa Khẩu Ký được hai vụ, tôi chưa thấy giống lúa nào cơm ngon hơn giống lúa này, kể cả những giống lúa nương ngon nhất. Mỗi vụ gia đình tôi thu được vài tạ, chủ yếu để ăn chứ không bán…
Kỹ sư Bùi Huy Phương - Trưởng phòng NN-PTNT huyện Tân Uyên cho biết: Trong những lần đi công tác tại xã Nậm Sỏ tôi được nghe nói giống lúa Khẩu Ký đang được bà con trồng và nhân rộng, vì cơm ăn rất ngon. Đồng bào ở đây cho biết, nguồn gốc của giống lúa này là giống lúa nương, mọc lẫn trong các nương lúa, nhưng cây cao vượt lên. Đây là giống lúa tự nhiên mọc hoang dại có thể do các loài chim, chuột tha từ rừng về rồi đánh rơi vào nương nhà ông Ký.
Ông Ký thấy giống lúa khác với giống lúa nương: Cây cao, khóm to khoẻ nên khi gặt ông chọn những bông to, hạt mẩy để ra một nơi, rồi gieo riêng một đám. Theo dõi thấy thời gian sinh trưởng của giống lúa dài ngày hơn giống lúa nương bình thường, hạt gạo dài, bụng gạo trong và có mùi thơm lạ. Từ một vài bông lúa ban đầu qua vài ba vụ, ông nhân được vài cân, khi nấu cơm ăn thấy rất ngon, ông quyết định để lại làm giống. Mới đầu gieo trên nương, sau ông đưa xuống cấy dưới ruộng, điều bất ngờ là giống lúa này không chỉ cấy được ở ruộng sình lầy mà còn chịu được hạn tốt. Do chất lượng gạo ngon nên nhiều hộ trong bản, trong xã tìm đến đổi giống lúa Khẩu Ký về trồng.
Ông Bùi Huy Phương - Trưởng phòng NN-PTNT Tân Uyên: Khẩu Ký là giống lúa đặc sản hoang dại được người dân tìm thấy gần mười năm nay. Đây là giống lúa thuần, độ đồng đều cao. Phòng NN-PTNT Tân Uyên tổ chức cấy khảo nghiệm 1 ha để tìm ra đặc điểm sinh trưởng của giống lúa trước khi phổ biến cho bà con trồng trên diện rộng.
Chúng tôi mong muốn được sự giúp đỡ và hợp tác của các cơ quan nghiên cứu, các nhà khoa học trong việc bảo tồn nhân rộng giống lúa đặc sản quí hiếm này…
Vụ mùa 2009 Phòng NN-PTNT Tân Uyên tổ chức cấy khảo nghiệm giống lúa Khẩu Ký tại tổ 32, thị trấn Tân Uyên trước khi phổ biến cho bà con gieo trồng trên diện rộng. Qua theo dõi, giống lúa Khẩu Ký có đặc điểm: Khóm to, cây cứng, bản lá rộng, chiều cao vút lá từ 1,5-1,6m. Bông to, dài, mỗi bông đếm được từ 180-250 hạt, khoe bông. Giống lúa này có khả năng chống chịu được các loại sâu bệnh: Sâu lăn, đạo ôn, bạc lá… Thời vụ gieo cấy trà muộn vụ mùa, vào cuối tháng 6 đầu tháng 7. Thời gian sinh trưởng 120-130 ngày, có thể gieo sạ trực tiếp hoặc cấy. Vốn là giống lúa hoang dại nên lúa không kén đất, trồng ở tất cả các loại đất, cấy thưa, nếu ruộng tốt quá dễ bị đổ khi gặp gió to.
Bà Phạm Thị Thư - cấy 4.000m2 khảo nghiệm giống lúa Khẩu Ký cho biết: Gia đình tôi vụ mùa năm 2008 cấy khoảng 2.000m2, đất xấu cũng được thu hoạch, đất tốt không cần thâm canh. Thời gian gieo sạ từ ngày 25/6 dự kiến thu hoạch 5/11, hai loài gây hại cho giống lúa này là bọ xít và chuột, ngoài ra không bị nhiễm loại sâu bệnh nào khác, gặt khi lúa chín 85-90%, nếu để chín tới hạt cuối bông thì những hạt đầu bông sẽ rụng hết... Năng suất bà Thư dự kiến khoảng 1,2 tấn/4.000m2 (3tấn/ha). Cơm gạo Khẩu Ký dẻo, đậm hơn gạo Séng Cù của Trung Quốc, cơm nguội mềm ăn với cá kho và muối vừng thì rất tuyệt. Giá gạo bán ở chợ từ 15.000- 18.000đ/kg, tuy nhiên thỉnh thoảng mới có hộ dân mang gạo này ra bán.
Bao Nong Nghiep Viet Nam
Last edited:
