Hợp tác KHOAI SÂM ĐẤT (HOÀNG SIN CÔ) LÀ GÌ?

KHOAI SÂM ĐẤT (HOÀNG SIN CÔ) – PHẦN 1
KHOAI SÂM ĐẤT LÀ GÌ?

Khoai sâm đất là gì? Nguồn gốc của khoai sâm đất ở đâu?

Khoai sâm đất có tên gọi khác là hoàng sin cô hoặc yacón, sâm khoai, địa tàng thiên, thượng đẳng sâm,...Khoai sâm đất chỉ có thể được trồng ở vùng dãy núi cao, đất tơi xốp, màu mỡ, khô ráo dễ thoát nước, đặc biệt có khí hậu lạnh phù hợp cho cây trồng.

Khoai sâm đất (Smallanthus sonchifolius) là một loại thực vật thân thảo lâu năm thuộc họ cúc (họ hướng dương), nguồn gốc ở vùng Andes của Nam Mỹ, được trồng nhiều ở vùng Andes và di thực tới nhiều nơi khác trên thế giới như Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc, Nepal, Việt Nam.. Loài này được (Poepp.) H.Rob. miêu tả khoa học đầu tiên năm 1978.

Đặc điểm thực vật học và sinh thái của cây khoai sâm đất

Thân cây khoai sâm đất phát triển thẳng đứng, tròn, rỗng, cao từ 1,2 – 1,5m, một số cây có thể cao trên 2m. Cây thường mọc thành khóm. Lá rộng, dài tới 7-15cm, rộng 7-10 cm, mép lá có răng và có một lớp lông mịn phủ khắp lá chiều dài thân cây, có cuống lá dài.
Cây khoai sâm đất tạo ra hai loại rễ: rễ sinh trưởng (củ con) và rễ tích trữ (củ). Phần rễ tích trữ lớn và ăn được nằm ngầm dưới đất, hình dạng giống củ khoai lang nhưng to hơn nhiều, có màu vàng nhạt, mọng nước.

Củ khoai sâm đất có thể dài tới 30 cm, đường kính tới 6-7 cm, có củ to nặng hơn 1 kg, trung bình thì nặng từ 0,4 đến 0,5 kg. Một cây khoai sâm đất có từ 15-60 củ con, phần này phát triển ngay dưới bề mặt đất và tạo ra các mầm sinh trưởng dùng để làm giống.
Cây khoai sâm đất sinh trưởng và phát triển tốt ở khu vực núi cao trên 1000m so với mực nước biển, nhiệt độ thích hợp để cây phát triển tốt là từ 20-25oC, độ ẩm không khí cao, đất có tầng canh tác dày, đất mùn, đất ẩm gần nguồn nước và dễ thoát nước, độ pH của đất từ 6 - 6,5.

Khoai sâm đất là dòng vô tính, thường được duy trì giống trồng bằng cách trồng các mảnh thân rễ. Cũng có thể trồng khoai sâm đất từ hạt giống để nhân giống mới.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Khoai sâm đất trồng ở đâu tại Việt Nam

Theo thông tin truyền thông, khoai sâm đất trồng tại Việt Nam có nguồn gốc từ Tây Tạng (Trung Quốc), du nhập vào Việt Nam khoảng những năm 1990.
Tại Việt Nam, Khoai sâm đất đã được PGS.TS Trần Văn Ơn (Đại Học Dược Hà Nội) nghiên cứu và cùng bà con Hà Nhì phát triển tại vùng Y Tý (Lào Cai) có độ cao 1,800m so với mặt nước biển (cao hơn Sa Pa). Từ đó, vùng Bát Xá, Lào Cai, Việt Nam được coi là "thủ phủ" của khoai sâm đất.
Ngoài Lào Cai, hiện nay khoai sâm đất đã được nghiên cứu mở rộng quy mô trồng trọt ở các tỉnh như Lai Châu, Hà Giang,...

Tham khảo thêm các thông tin chính quy về nghiên cứu, bảo tồn và phát triển khoai sâm đất tại Việt Nam:

=> Nghiên cứu bảo tồn và phát triển cây Sâm khoai (yacón) (Smallanthus sonchifolius) theo hướng GACP-WHO tại Bát Xát (Lào Cai) tạo các sản phẩm chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

=> Nghiên cứu trồng khoai sâm đất tại Lai Châu: Hội thảo thử nghiệm trồng trọt, Khảo sát địa điểm trồng tại tỉnh Lai Châu.
=> Nghiên cứu tác dụng điều trị đái tháo đường của bột Sâm Khoai (Smallanthus sonchifolius)

Một số cách sử dụng trực tiếp khoai sâm đất như sau:

✔ Ăn sống như trái cây: Khoai sâm đất mọng nước, có vị ngọt dịu, thanh thanh, giòn giòn, ăn sống rất đã khát và có mùi thơm nhẹ của nhân sâm. Ngoài ra, còn đọng chút vị đắng nếu gọt không kỹ lớp vỏ hoặc ăn chưa quen.
✔ Nước ép khoai sâm đất: nước ép khoai sâm giúp thanh lọc, giải nhiệt cơ thể, hỗ trợ tốt cho sức khỏe, giúp bạn giảm cân và có một làn da căng mịn màng.
✔ Khoai sâm đất nấu canh, hầm xương, nấu canh, xào thịt bò, làm gỏi.
✔ Ngâm rượu khoai sâm đất: ngâm sâm đất trong rượu 6 tháng, vị cay nồng của rượu, vị ngọt thanh của sâm đất hòa cũng mùi thơm của nhân sâm.
✔ Mứt sâm đất: khoai sâm đất cắt lát, ngào đường làm mứt quả là món ăn chơi cho ngày lễ.




#Smallanthus_sonchifolius, #Yacón, #Khoaisâmđất, #Sâmkhoai