Không hiểu bạn NuôiDế nói "nhánh hẹ" là gì, có phải có cả củ cả rễ không?
Hẹ cũng như Hành, Tỏi, và cây Chuối, có đẻ nhánh từ gốc mẹ.
Nhánh có nghĩa là củ phụ mọc ra ở bên củ chính, không có nghĩa là cành cây.
*
Trồng nhánh khá phiền hà, thường là cuốc cả cụm lên, rồi xé lẻ ra, vì
cụm củ hẹ khá nhỏ và dày khít vào nhau, khó lấy riêng một nhánh ra.
Trước khi đào cả cụm lên, thì cắt lá hẹ cho ngắn 10cm, đỡ giập nát khi
trồng cấy, và chóng hồi phục trong khi mọc rễ mới. Hành Hẹ khi cấy nhánh
mà không cắt ngắn đi, thân nó cong rũ xuống, rất khó chồi lên là mới.
*
Tôi thường lấy hạt để gieo. Hẹ ra bông vào tháng Mười, chín hạt tháng Mười
Một, rồi cả cụm héo tàn khi tuyết xuống. Phải hái bông hạt trước khi tuyết
phủ đè lên bông. Sang Xuân khi tuyết tan thì gieo ngay. Ở Việt Nam thì vào
dịp Tết. Trời âm thì chỉ mấy ngày, hạt sẽ nảy mầm. Cây con mọc lên nhỏ như
kim khâu, cao chừng ngón tay, có thể đem đi cấy ra hàng lối, hay cứ để kệ
như lúc gieo, chỉ cần dặm những chỗ gieo quá thưa. Tôi thường cấy có hàng
lối để tiện làm cỏ và cắt hái. Hạt màu đen, có hình Kim Tự Tháp, giống như
hạt rau Đay, nhưng to lớn hơn nhiều. Mỗi bông có mấy chục hạt đến gần trăm.
*
So sánh giữa nhân giống bằng củ nhánh và bằng hạt, thì cây giống bằng củ
nhánh to khoẻ, trồng bén rễ thì hái được ăn ngay, nhưng cây mẹ đẻ nhánh rất
chậm, cả năm mới đẻ vài nhánh. Gây giống bằng hạt thì năm đầu còn nhỏ bé,
không được ăn, nhưng một cây mẹ ra bông thì cả trăm hạt. Thực tế muốn có
giống để cấy hàng sào, hàng mẫu hẹ, thì rất khó tìm đủ giống, nhưng nếu mình
có kế hoạch dài lâu năm, thì lấy hạt gieo là cách gây giống nhanh nhất và
dễ nhất. Ví dụ năm đầu xin 10 nhánh hẹ về trồng, cuối năm có 1 nghìn hạt,
mỗi hạt gieo cách nhau 1cm, thì được một khay hẹ nhỏ, vuông, mỗi chiều 1 gang
tay. Năm sau đuợc 90 đến 100 khay hẹ, bằng tấm chiếu manh. Năm sau nữa 10 nghìn
khay hẹ, trừ hao đi, thí sau 2 năm có 5 nghìn khay hẹ. Một mét vuông 25 khay hẹ,
thì 5 nghìn khay đủ cấy 200 mét vuông. Năm thứ ba đủ giống cấy 1 héc ta hẹ.
*