Ăn sùng cho... sung?
Ăn sùng cho... sung?
11/01/2010 9:13
<table class="pagepic" cellpadding="0" cellspacing="0"> <tbody><tr> <td class="pagepic-img">
</td> </tr> <tr> <td class="pagepic-des"> Sùng đất trở thành món ăn độc
</td> </tr> </tbody></table> Hiện nay, dưới miền Tây Nam Bộ người ta đang đồn về một loại “thần dược” mới, không cần phải ngâm rượu chi cho rườm rà, bắt được cứ đem ra… ăn luôn. “Độc” ở chỗ: “thần dược” này từng có lúc nằm đầy ngoài đồng, nông dân thấy nó là chỉ muốn… giết cho hết: con sùng!
Cách đây không lâu, nhà nông từng tìm đủ mọi cách để tiêu diệt sùng đất, bởi nơi nào sùng đào hang làm ổ thì nương khoai mì, rẫy mía sẽ bị chúng cắn tan tành gốc rễ khiến cây chết khô như gặp nắng hạn. Thế rồi, “đùng một cái”, sùng đất trở thành mặt hàng “hot”, giá tăng đến chóng mặt.
“Ăn con gì thấy… mê!”
Những giồng đất cao ở xã An Thạnh (H.Mỏ Cày Nam, Bến Tre) là nơi thích hợp cho sùng đất sinh sôi. Khi gió chướng hiu hiu thổi là lúc ấu trùng sùng phá kén chui ra cắn phá rễ mía, khoai mì… Theo kinh nghiệm nhà nông, sùng đất là ấu trùng của con bọ hung, chúng chuyên ăn phá mía non, khoai mì. Sùng đất ăn mía có màu vàng đậm, còn sùng ăn khoai mì có màu trắng, to con hơn sùng mía. Trước đây, trong dân gian vẫn dùng câu “khoai sùng” để chỉ những củ khoai bị sùng ăn, biến chất (bị đắng), không dùng làm lương thực được, kể cả cho gia súc.
Thế nhưng hiện nay, sùng đất là món ăn thuộc loại “thứ dữ” tại các nhà hàng ở Bến Tre. Giá sùng đất đang tăng chóng mặt như… giá vàng. Lúc đầu, 1 kg sùng đất chỉ vài chục ngàn đồng, nay đã trên 100 ngàn đồng, rồi 140 ngàn đồng. Gặp chúng tôi, anh bạn đồng nghiệp vốn luôn chịu chơi với bạn bè, xịu mặt: “Ông tới đây muốn đãi món gì tôi cũng xoay xở được, chỉ riêng sùng đất thì... bó tay chấm com. Nó hiếm lắm, dân vùng này có lắm tiền, thèm sùng, còn phải nhịn, chứ nói gì khách xa!”.
Nhưng tại sao loài côn trùng xấu xí từng bị nhà nông tìm cách tận diệt lại trở thành món ăn “độc”? Nghe hỏi, anh Nguyễn Hữu Thọ rỉ tai: “Tại thịt nó dai mềm, ngon hơn thịt gà. Hơn nữa, sùng là thuốc… sung cho đàn ông đó”. Theo lời anh Thọ, vào năm 2007, một số người thấy con sùng đất hình dáng giống như con đuông dừa nên bắt về nấu ăn thử. Ăn xong thấy ngon lại ăn tiếp… Rồi họ bất ngờ nhận ra từ khi ăn sùng bỗng dưng cái “khoản kia” mạnh hẳn lên, “chiến đấu”… lâu hơn. Thế là sùng đất trở thành đề tài để các ông “nổ” trong các cuộc nhậu, rồi sau đó ai cũng thi nhau kiếm… sùng. Bài thuốc “sung” truyền miệng này được “chế” rất đơn giản: sùng rửa sạch, ngâm vào nước sôi khoảng vài phút vớt ra phơi hoặc sấy khô, có tác dụng - theo truyền miệng - là bổ thận, tráng dương, chữa chứng yếu sinh lý, và đau lưng, chân tay nhức mỏi… “Lúc đầu thấy mấy ông ăn sùng, các bà vợ cằn nhằn “ăn con gì thấy ghê”, sau họ rối rít sửa lại là “ăn con gì thấy... mê”, quả là lợi hại!” - anh Thọ nói.
Chúng tôi đi loanh quanh các nhà hàng, quán nhậu ở địa phương, đâu đâu cũng thấy món sùng đất trong bảng thực đơn bị gạch chéo - đấy là dấu hiệu hết sùng hoặc không có sùng. Chị Nguyễn Thị Thắm, chủ quán nhậu 777 (xã An Thạnh) than: “Ngày nào khách cũng hỏi nhưng đâu có đủ sùng mà bán, đành phải dành để… bán lén cho khách ruột thôi”. Chị Thắm là đầu mối thu mua sùng lớn nhất huyện này. Có ngày chị mua được đến 30 kg sùng, nhưng chỉ giữ hàng được chưa đầy 30 phút sau, các nhà hàng ở Bến Tre và các huyện lân cận đã cho người xuống gom hết ráo.
Trồng khoai để… lấy sùng
Theo các nhà nông, do mấy năm gần đây giá mía, giá khoai mì thất thường nên nhiều người chuyển sang trồng cây khác, đất sống của sùng vì thế bị thu hẹp khá nhiều. Nay sùng đang có giá nên nhiều người bắt đầu trồng khoai mì để… dụ sùng. Một công đất khoai mì bình thường giá vài trăm ngàn đồng nhưng một công đất khoai... sùng giá gấp 3 - 5 lần, tùy theo thời điểm. Người ta mua giá cao như thế chủ yếu để khai thác sùng, còn khoai mì có khi quăng bỏ. Chị Thắm nói: “Chuyện mua bán này cũng hên xui. Hên thì đào được nhiều sùng bán lời to, còn xui gặp đất ít sùng thì... lỗ nặng. Lúc đó phải đào khoai mì chở ra chợ bán vớt vát được đồng nào hay đồng ấy!”.
<table style="width: 250px; height: 25px;" align="right" border="0" cellpadding="3" cellspacing="2" rules="all"> <tbody> <tr> <td valign="middle" align="left" bgcolor="#008000" height="8">
</td> </tr> <tr> <td>
Theo các tài liệu Đông y: Sùng đất là ấu trùng của con bọ hung (Holotrichia morosa waterhouse). Đốt, da của chúng có nhiều nếp nhăn, mỗi đốt có 1 - 2 nếp (trừ 2 đốt cuối). Các đốt đều có lông dạng móc câu. Sùng sống trong đất ở vùng đồng bằng. Vào tháng 5-8, đào lấy sâu, rửa sạch, ngâm vào nước sôi khoảng 15 - 20 phút, rồi vớt ra đem phơi hoặc sấy khô. Dược liệu có vị mặn, tính hơi ấm, có tác dụng bổ thận, tráng dương, ích khí, chữa chứng yếu sinh lý, đau lưng, chân tay nhức mỏi.
</td> </tr> <tr> <td valign="middle" align="left" bgcolor="#008000" height="2">
</td> </tr> </tbody> </table> Tại một quán cóc, chúng tôi tình cờ bắt gặp một thanh niên lấm lét xách bọc sùng đi bán. Chủ quán nhanh nhảu cầm bọc sùng quăng lên cân được 600 g, liền móc túi trả 100 ngàn đồng. “Sùng này là sùng trộm. Từ ngày sùng có giá, nạn đào trộm sùng xảy ra hoài à. Sùng dễ bắt lắm, chúng làm hang cạn nên dùng tay moi đất vài tấc là đụng chúng liền. Một ổ sùng có khi một con, có khi gần cả chục con” - chị chủ quán phân trần.
Bà S., một người nuôi sùng cho biết, các chủ đất ở đây mất ăn mất ngủ vì nạn đào trộm sùng. “Ra rẫy khoai thấy đất bị bươi lên là biết có người vừa đào trộm sùng. Lúc đó, chỉ biết chửi đổng vài câu cho đỡ tức rồi bỏ chứ kiện cáo ai bây giờ” - bà S. nói.
Từ ngàn xưa đến nay, cánh đàn ông - từ người giàu đến người nghèo - cứ mãi đi tìm loại “thần dược” duy trì “sức trẻ” (thứ mà khi có thì người ta không cần, khi cần lại… không có). Kể từ khi con sâu sùng được “phát hiện” thì nó lột xác từ một vật bị người nông dân tìm đủ mọi cách để loại bỏ thành thứ người ta săn lùng, dụ dỗ… Từ “sùng” và “sung” chỉ khác nhau có một đấu huyền, xem ra “bí quyết” tráng dương cũng khá... đơn giản! Tuy những người dân miền Tây Nam bộ có nhiều người chưa hề đọc thấy bất cứ một tài liệu nghiên cứu khoa học nào chứng minh con sùng đất có tác dụng trong y học ngoài việc thực tế đã chứng minh là ăn nó thì ngon mà lại... không chết, người ta cứ tìm và ăn ào ào.
Thực ra, theo các lương y Đông Nam dược, con sùng đất không phải là loại “thần dược” mới được phát hiện gần đây, mà từ xa xưa các thầy thuốc của chúng ta đã biết đến nó, liệt vào danh sách các loại dược liệu với công dụng như đã nêu.
Từ con sùng, loại khoai mì, mía đã từng bị “ruồng bỏ” nay tiếp tục quay lại phủ xanh những mảnh đất khô cằn. Đã tới lúc ông trời “bù” cho người nông dân, khi “biến” một con sâu phá hoại mùa màng thành món ăn đặc sản?n