Tôi đã xa Việt Nam mấy chục năm rồi, nên những điều chia sẻ sau đây
không có thực nghiệm hay kinh nghiệm, mà chỉ là nhận xét và suy luận
thôi.
1- Bố mẹ là cua tự nhiên hay mua về, nuôi một thời gian, đến mùa là
tự khắc đẻ, không phải lo lắng gì. Chỉ lo chúng ăn nhau khi lột. Để tránh
điều đó, phải làm hang cho chũng trú ản. Kỹ thuật làm hang tôi sẽ nói sau.
2- Khi cua cái ôm trứng, trứng sẽ nở ra cua con. Sau đó cua mẹ thả cua
con ra. Cua con lớn lên, và chúng ăn nhau. Để chống chuyện ăn nhau,
phải làm hang cho chúng.
3- Phải cho cua con ăn như nuôi cá con, ếch con. Cụ thể là trứng gà luộc
chín băm nhỏ, đậu nành rang chín, xay giã nhỏ, nuôi bọ nước, vân vân.
4- Phải thay nước cho hết thối của thức ăn thừa.
Kỹ thuật làm hang cho cua lớn:
Làm nhiều tâng đúc bằng xi măng. Mỗi tầng cách nhau 1 gang, to mặt
chừng 2x3 gang tay. Có vài lỗ to cho cua bò lên xuống các tầng. Mỗi
tầng xi măng phải có độ dày 3cm mới đủ cứng. Trên mỗi tầng có đặt hang.
Đó là những tảng xi măng đúc có lỗ cỡ cổ tay, vừa một con cua to chui
lọt, sâu chừng 1 gang. Bề dày chỉ cần 1 centimet thôi. Mỗi tàng cỡ bằng
hòn gạch, có chừng 4 đến 6 lỗ. Đặt lỗ hang nằm ngay, miệng quay ra
ngoài, có chừa khoảng cách cho cua đi lại trước miệng hang.
Trong tự nhiên, cua hay ẩn náu dưới các tảng đá. Vì vậy, chúng sẽ vào ẩn
dưới các tầng này. Ao nuôi có độ sâu hơn 1 mét nước, có thể 4 tầng, và
tầng cao nhất có thể sát mặt nước. Thực tế những ao hồ có đá hộc, thì
các khe đá nào cũng có cua ẩn náu. Khi cua lột, thì nó chui vào một xó và
nẳm im. Các con cua khác cố tình đến ăn nó, nhưng nó chui trong hang,
thì an toàn hơn, ít bị ăn hơn. Cua con thường ở mực nước nông. Cua cỡ
3 centimet thì ở mọi độ sâu cho đến hơn 1 mét nước.
Kỹ thuật làm hang cho cua con:
Độ sâu của nước chỉ nửa mét và ngay trên cạn, cao hơn mặt nước.
Hang cua con cũng đúc bằng xi măng. Đó là những tấm xi măng dày
chừng 3 cm mới đủ độ cứng, đặt thẳng đứng chứ không đặt nằm cho
cua ẩn bên dưới như nuôi cua lớn. Khi đang đúc, xi măng còn ướt, thì
vạch những lằn sâu chừng 5 milimet trên mặt, ngang và xéo cho cua
bò và ẩn nấp. Còn lấy tăm và đũa chọc những lỗ to nhỏ khác nhau,
có thể sâu 1 centimet để ẩn náu khi lột. Chọc lỗ chi chít vào đẻ được
nhiều lỗ ẩn náu. Thực tế là cua con ẩn náu như thế. Khi còn nhỏ, chúng
ở ngay mặt nước, nên những lỗ ở trên thì nhỏ hơn, chỉ bằng đầu tăm
thôi. Khi lớn lên, chúng mới xuống sâu hơn, nên lỗ phía dưới to dần lên,
và sâu dần vào trong tấm bảng đúc xi măng. Có thể chọc lỗ và vạch đường
cả 2 bên mặt của tấm đúc, và thỉnh thoảng có lỗ xuyên qua để cua qua lại 2
bên mặt của tấm đúc. Tâm đúc cần có chân đế rộng đặt lên nền ao nuôi
cho khỏi đổ. Khi trời nắng gắt thì phải che bớt nắng đi cho cua con khỏi
chết nóng vì mực nước quá nông.
Mặc dù cho ăn nhiều đến đâu, chúng vẫn ăn thịt nhau, nên bắt buộc
phải làm cho chúng chỗ trú ẩn. Có thể làm những ruộng chỉ sâu 1 gang
tay để gột cua con mới bỏ mẹ, và lỗ hang trên tấm đúc xi măng chỉ cỡ
3 đến 5 ly thôi. Ruộng sâu 2 gang thì gột cua 5 ly đến 10 ly, và lỗ hang
trên tấm đúc xi măng cũng cỡ đó. Ruộng sâu nửa mét nước thì gột cua
con cỡ 20 ly. Sau đó mới thả ra ao nuôi lớn.
*
Có thể nuôi lẫn các cỡ cua, vì bắt chúng riêng ra là một việc khó. Tuy vậy
nuôi lẫn thì mực nước phải sâu, và cua con có thể bị chết vì không bò lên
được ở mực nước nông hơn. Do đó, phải nghĩ cách để cho cua con có thể
bò lên và bò sang các lỗ trú ẩn khác ở độ nước nông thôi. Thực tế có lần
tôi đã nuôi ở một cái ao cạn chỉ còn bằng miệng thúng, có hàng nghìn con
cua con, có lẽ từ một con cua mẹ mà thôi. Sau đó tôi để gà mổ ăn hết, vì
không đủ sức nuôi chúng nữa. Mực nước chỗ đó chỉ bằng ngón tay, nhưng
cua con đều có những lỗ nhỏ ly ty trên bờ vì bờ ao là than xỉ, tự nhiên có
rất nhiều lỗ hổng.
*