Nuôi thỏ như thế nào?

Thấy trên diễn đàn có nhiều topic về nhiều động vật nuôi khác nhau được trao đổi thảo luận rất hay, qua đó đúc kết trao đổi kinh nghiệm nuôi, hướng đến những quy trình nuôi tiên tiến hiệu quả, đem lại lợi ích thiết thực cho người nuôi.

Con thỏ là động vật nuôi vừa quen thuộc vừa mới mẻ. Về kỷ thuật nuôi thì đang dừng ở những kiến thức cơ bản, về kinh nghiệm nuôi thì mỗi người tích lũy một kinh nghiệm nuôi khác nhau. Nhìn tổng thể thì hiệu quả nuôi vẫn còn thấp, bài toán hiệu quả kinh tế từ nuôi thỏ vẫn còn phải tiếp tục tìm lời giải đáp theo hướng hiệu quả nhất, chính xác nhất.


Vậy tôi lập topic này với mong muốn những ai quan tâm đến nghề nuôi thỏ cùng thảo luận và chia sẻ kinh nghiệm, trao đổi những hỏi đáp thắc mắc xung quanh nghề nuôi thỏ. Mong một ngày, nghề nuôi thỏ thật sự là một nghề nuôi hiệu quả. Hiện nay cũng rất vui là thị trường thịt thỏ bán rất chạy, đó là lời giải cho đầu ra con thỏ, vấn đề còn lại kỷ thuật nuôi để đạt hiệu quả cao nhất.


Thân chào.

********************************************************************

Nhắc lại quy trình chăm sóc thỏ mẹ, thỏ con.

- Thử thai sau 14 ngày phối giống, thỏ đậu thai được tiêm ADE, Can xi, PenStrep, Ivermectin và cầu trùng. Thỏ không đậu thai đưa vào danh sách phối lại.

- Ngày 24 thai kỳ tiêm lần 2 : ADE, Can xi, PenStrep.

- Ngày 31 thỏ sinh, tiêm thỏ mẹ: ADE, Can xi, PenStrep, kích sữa.

- Thỏ con: Từ ngày 1 đến ngày 14 cho bú bình thường. Ngày thứ 14 bỏ ổ thỏ con, cho sống chung với thỏ mẹ để tập ăn, tiêm phòng E-coli lần 1. Ngày thứ 25 tiêm phòng cầu trùng. Ngày thứ 31 thôi bú, bấm số tai thỏ, phân loại đực cái, tiêm phòng E-coli lần 2. Ngày 55 tiêm phòng ghẻ, ngày 60 tiêm vắc xin bại huyết.

- Thỏ mẹ sau khi sinh 15 ngày đưa vào danh sách phối giống lại.

Trong quy trình trên cần đặc biệt chú ý giai đoạn thỏ con từ khi thôi bú đến dưới 60 ngày tuổi, thỏ rất dễ tiêu chảy và chết rất nhiều, tỷ lệ thỏ sống nhiều hay ít là ở giai đoạn này.

Muốn nâng cao tỷ lệ sống cần chú ý những vấn đề sau:

- Hàng ngày quan sát phân thỏ để kịp thời phát hiện những đàn thỏ có biểu hiện tiêu chảy để kịp thời cách ly và điều trị.

- Nên nuôi riêng đực cái và nuôi thưa (2 con /ô chuồng) thỏ sẽ ít bệnh, lớn nhanh, dễ phát hiện thỏ bệnh.

- Chú ý lượng thức ăn hàng ngày vừa đủ, không thừa không thiếu và tỷ lệ các thành phần dinh dưỡng phù hợp với thỏ con.

- Những đàn thỏ suy dinh dưỡng trong giai đoạn bú mẹ thường dễ chết sau khi thôi bú, đối với những đàn thỏ này cần có chế độ chăm sóc đặc biệt, bổ sung vitamin, khoáng chất giúp thỏ phát triển bình thường.


 
Last edited by a moderator:
S
Chú D cho con hỏi chỗ chú những con ngày 15 ko lên giống thì đến ngày 18 hay 19 thì bỏ lại ạ ?
1 điều nữa là thỏ mẹ nhà cháu 2 hôm nay tự yên có tới 4 con bị đi ỉa dạng nhầy nhầy , xám đen kiểu cầu trùng(cả đang mang thai đang cho con bú) giờ cháu nên trich thuốc gì để ko ảnh hưởng đến thai và thỏ con đang bú? Cháu sợ nó lây cả đàn mất:1^:
đọc đê,
Nhắc lại quy trình chăm sóc thỏ mẹ, thỏ con.

- Thử thai sau 14 ngày phối giống, thỏ đậu thai được tiêm ADE, Can xi, PenStrep, Ivermectin và cầu trùng. Thỏ không đậu thai đưa vào danh sách phối lại.

- Ngày 24 thai kỳ tiêm lần 2 : ADE, Can xi, PenStrep.

- Ngày 31 thỏ sinh, tiêm thỏ mẹ: ADE, Can xi, PenStrep, kích sữa.

- Thỏ con: Từ ngày 1 đến ngày 14 cho bú bình thường. Ngày thứ 14 bỏ ổ thỏ con, cho sống chung với thỏ mẹ để tập ăn, tiêm phòng E-coli lần 1. Ngày thứ 25 tiêm phòng cầu trùng. Ngày thứ 31 thôi bú, bấm số tai thỏ, phân loại đực cái, tiêm phòng E-coli lần 2. Ngày 55 tiêm phòng ghẻ, ngày 60 tiêm vắc xin bại huyết.

- Thỏ mẹ sau khi sinh 15 ngày đưa vào danh sách phối giống lại.
 
Chào a.Dũng và mọi người! Cho em hỏi:
- Em có 1 con thỏ trắng khoảng hơn 3tháng tuổi, 2 răng dưới nó dài lồi ra khoảng 2-3cm. 2 răng trên cũng dài, phát triển bình thường cùng đàn (do em không trực tiếp nuôi nên không quan sát thường). Con này giờ phải làm sao?
- Con khác thì có 1 cục tròn to như trái chanh dưới giữa bụng, cơ thể bình thường nhưng trọng lượng thì nặng hơn những con khác khoảng 700g. Em không biết con này có vấn đề không? Chỉ sợ khi bán cho người ta ăn mổ ra có vấn đề thì mất uy tín...
- Thỏ giống bị sổ mũi và thở nghe khè khè, em đã chích lincoseptryl và nhỏ Nacl mà không thấy đỡ. a.Dũng và mọi người còn biết thuốc nào hiêu quả hơn tư vấn giúp em, vì đây là thò bố nên không nỡ loại.
Mong a.Dũng và mọi người tư vấn giúp! Thanks

Bạn skaterboi đã tư vấn rất cụ thể cho bạn.

Riêng đối với bệnh viêm mũi, khò khè ... là một dạng bệnh hô hấp, bệnh này rất khó điều trị, việc
điều trị triệu chứng và phòng tránh nhiễm trùng kế phát bằng các loại kháng sinh thường có thời gian điều trị kéo dài mà hiệu quả cũng không cao.

Nếu bạn đã sử dụng các loại kháng sinh thông thường rồi mà vẫn k hết bệnh, tôi đề nghị sử dụng kháng sinh đặc trị: Tulavitryl kết hợp Bromhecxine và ADE




--------

tình hình là mấy bữa nay đàn thỏ nhà con nó ăn ít hơn bình thường rồi có con bỏ ăn và 2 ngày sau thì chết
khi chết thì bình thường ko có dấu hiệu tiêu chảy hay ghẻ lỡ gì hết,đầu tiên chết 2 con sau đó 3 con rồi 5 con
ngày nào cũng có con chết
con cho thỏ ăn thức ăn công nghiệp loại cám gà con cò 12k/ 1kg
vệ sinh chuồng sạch sẽ hàng ngày
con đang rất hoang mang,ko biết đàn thỏ nhà con bị bệnh gì và cách phòng trị ra sau
xin các chú tư vấn dùm con
(có khi nào do thời tiết thay đổi mà như thế ko )

Tôi nghĩ là đàn thỏ của bạn đã bị bệnh về hô hấp ( mùa này thỏ rất dễ bệnh này) thời tiết thay đổi sang mưa nhiều, có khi trời đang nắng nóng chuyển sang mưa dầm lạnh.

Dùng Anagin C + PenStrep + Dexa (2-3 ngày) hoặc theo liệu trình như tôi đã đề nghị ở phần trên.
 
Last edited:
K
chú ơi,con thỏ mẹ của con hôm kia mang thai 2o ngày,con lôi ra chích ade canxi pentrep.chang biết là do mình sơ ý làm nó sao gây sẩy thai ko.mà từ khi ấy bỏ ăn 3 ngày,tới ngày hôm nay.thì bộ phận sinh dục chảy máu,rồi chết sau 2 tiếng.cứng đơ,không biết bị j,chú giúp con giải thích với
chú dũng tư vna61 cho con nữa với,
 
Chú D cho con hỏi chỗ chú những con ngày 15 ko lên giống thì đến ngày 18 hay 19 thì bỏ lại ạ ?
1 điều nữa là thỏ mẹ nhà cháu 2 hôm nay tự yên có tới 4 con bị đi ỉa dạng nhầy nhầy , xám đen kiểu cầu trùng(cả đang mang thai đang cho con bú) giờ cháu nên trich thuốc gì để ko ảnh hưởng đến thai và thỏ con đang bú? Cháu sợ nó lây cả đàn mất:1^:

Thỏ sau khi đẻ 15 ngày cho phối giống lại, nếu k được thì cho vào danh sách phối giống, từ danh sách này, người phối giống sẽ quan sát và kiểm tra thường ngày để phát hiện thời điểm thỏ cái chịu đực để kịp thời cho phối.

Thỏ mẹ bị tiêu chảy rất nguy hiểm dễ chết. Đa số do cầu trùng hoặc Ecoli, cho uống Aralis + Nova coc và các chất cân bằng điện giải chống mất nước, ngưng cho ăn các loại thức ăn thô xanh, cung cấp nước uống đầy đủ cho thỏ.


--------

chú ơi,con thỏ mẹ của con hôm kia mang thai 2o ngày,con lôi ra chích ade canxi pentrep.chang biết là do mình sơ ý làm nó sao gây sẩy thai ko.mà từ khi ấy bỏ ăn 3 ngày,tới ngày hôm nay.thì bộ phận sinh dục chảy máu,rồi chết sau 2 tiếng.cứng đơ,không biết bị j,chú giúp con giải thích với

Bạn thao tác chích như thế nào? có lẽ do thao tác chích của bạn không hợp lý đã làm thỏ sẩy thai và chết. Triệu chứng nghi ngờ là bộ phận sinh dục chảy máu?
 
Last edited:
S
chú dũng tư vna61 cho con nữa với,
Bạn chích gì nhiều vậy. 03 loại cộng lại, mỗi cái 0,5cc thì cũng = 1,5cc rồi chích vậy tội con thỏ. Canxi chích vào làm cơ thể thỏ nóng, pentrep là kháng sinh, dễ làm thỏ mất sữa.
Lúc mới bắt đầu nuôi, mình chích 01 lúc 04 loại (ADE + Canxi + Pen_trep + Iver) = 2cc. chích xong, ngay chổ chích phù lên một cục. Rút cuộc có 02 con bị ápxe, vì thuốc không tan hết.
 
S
Bạn chích gì nhiều vậy. 03 loại cộng lại, mỗi cái 0,5cc thì cũng = 1,5cc rồi chích vậy tội con thỏ. Canxi chích vào làm cơ thể thỏ nóng, pentrep là kháng sinh, dễ làm thỏ mất sữa.
Lúc mới bắt đầu nuôi, mình chích 01 lúc 04 loại (ADE + Canxi + Pen_trep + Iver) = 2cc. chích xong, ngay chổ chích phù lên một cục. Rút cuộc có 02 con bị ápxe, vì thuốc không tan hết.

ADE+ canxi+ pen trep. cả ba hút vào 1 ống tiêm hả bạn .vì tui chua tiêm thuốc bao giờ nen k biết .
 
H
ADE+ canxi+ pen trep. cả ba hút vào 1 ống tiêm hả bạn .vì tui chua tiêm thuốc bao giờ nen k biết .

Thông thường thì ADE+Ca = 1mũi Pen+Step = 1mũi. Tiêm bắp chân = mũi tiêm của người.
 
S
tiêm thuốc 1 lúc 2mũi tiêm vậy luôn hả bạn .nếu thỏ nhỏ dưới 1kg tiêm vậy được k.
 
H
tiêm thuốc 1 lúc 2mũi tiêm vậy luôn hả bạn .nếu thỏ nhỏ dưới 1kg tiêm vậy được k.
Tùy số cân (kg) mà bạn trích thuốc hợp lý rồi tiêm mỗi bên đùi 1 mũi , cùng lúc.
 
C
ADE+ canxi+ pen trep. cả ba hút vào 1 ống tiêm hả bạn .vì tui chua tiêm thuốc bao giờ nen k biết .
+ ADE thường là thuốc dạng nhũ dầu, thường thì dạng này mình sẽ chích bắp
+ Pen trep là kháng sinh cũng chích bắp
=> Tuy nhiên Ade là thuốc bỗ, pen-trep là kháng sinh nên không rút chung với nhau, bạn rút 2 kim, mỗi kim 1 loại thuốc, chích mỗi bên bắp 1 kim (có thể chích ở bắp chân hay bắp cơ hông liên sườn, tránh chích cùng 1 bên cơ nhé). Mục đích chích bắp do nơi đó cơ vận động nhiều, thuốc dễ hấp thu và thấm hơn (đặc biệt quan trọng với kháng siinh)
+ Canxi và các loại thuốc bổ khác (như vitamin K, vimekat, ATP) có thể rút cùng kim và chích dưới da.

--------

Bạn chích gì nhiều vậy. 03 loại cộng lại, mỗi cái 0,5cc thì cũng = 1,5cc rồi chích vậy tội con thỏ. Canxi chích vào làm cơ thể thỏ nóng, pentrep là kháng sinh, dễ làm thỏ mất sữa.
Lúc mới bắt đầu nuôi, mình chích 01 lúc 04 loại (ADE + Canxi + Pen_trep + Iver) = 2cc. chích xong, ngay chổ chích phù lên một cục. Rút cuộc có 02 con bị ápxe, vì thuốc không tan hết.
Nguyên nhân của apxe có nhiều lắm bạn:
+ Do kim bị nhiễm khuẩn
+ Do môi trường nhiễm bẩn
+ Do bản thân thỏ không chịu được 1 loại thuốc nào đó
+ Do bản thân cơ thể thỏ đã có vi khuẩn sinh mũ
+ Nguyên nhân cuối là như bạn có nói

Tuy nhiên theo lời bạn nói mình có nhận xét thế này:
+ADE là thuốc dạng nhũ cầu nếu chích dưới da sẽ khó hấp thụ
+ Canxi là thuốc bổ dạng loãng có thể chích dưới da nhưng nếu là canxi liều cao (chích cho thỏ có biểu hiện rõ rệt và thiếu canxi như bại chân, chậm lớn, còi xương rõ) thì nếu chích 1 lượng quá lớn dưới da cơ thể thỏ không hấp thụ kịp cũng dễ apxe
+ Pen-trep là kháng sinh nên chích riêng và chích bắp
+ Iver điều trị ngoại kí sinh dạng lỏng nên chích dưới da là chính xác, nhưng bắt buộc chích riêng

Nếu trộn quá nhiều loại thuốc nhiều công dụng (vừa bổ, vừa kháng sinh, vừa trị kí sinh) có nhiều khả năng thuốc bị phản tác dụng hoặc xảy ra phản ứng giữa các chất => cơ thể thỏ không hấp thụ được nên apxe

Thực tế thì trại tôi có nhiều lúc cần thiết chích nhiều thuốc 1 lần (như thỏ vừa đẻ chích dưới da vitamin K+ATP =1cc), chích bặp kháng sinh forloxin 0,45cc, thêm 1 kim canxi-B12 chích dưới da (vị trí khác vị trí đã chích) 0,5cc thỏ vẫn khoẻ mạnh bình thường và gần như không bị apxe bao giờ
Thân
 
Last edited by a moderator:
T
  • Trần Văn Chích

Chào bác Dũng và các anh chị em ...
Con là thành viên mới , con là sinh viên Công Nghiệp HCM nhưng muốn tìm tòi và học cách nuôi thỏ ( tham quá ^_^ ) ...
1/ Bây giờ con muốn nuôi thỏ nhưng ko biết bắt đầu nuôi từ thỏ giống hay nuôi từ thỏ bố mẹ trước ?
2/ Nuôi thỏ có cực không bác ? Tại con vừa học vừa nuôi .
3/ Nên nuôi bằng thức ăn rau hay thức ăn công nghiệp ? Nếu cả 2 thì bao nhiêu % thức ăn rau và % thức ăn công nghiệp ?
4/ Con nghe thấy là đầu ra con thỏ bây giờ khó lắm phải ko ?
5/ Con có thể tham quan trang trại của bác để học hỏi kiến thức , kinh nghiệm đc ko bác ? con ở Lái Thiêu - Bình Dương.
Con cám ơn bác và các anh chị em rất nhiều ...
 
C
Chào bác Dũng và các anh chị em ...
Con là thành viên mới , con là sinh viên Công Nghiệp HCM nhưng muốn tìm tòi và học cách nuôi thỏ ( tham quá ^_^ ) ...
1/ Bây giờ con muốn nuôi thỏ nhưng ko biết bắt đầu nuôi từ thỏ giống hay nuôi từ thỏ bố mẹ trước ?
2/ Nuôi thỏ có cực không bác ? Tại con vừa học vừa nuôi .
3/ Nên nuôi bằng thức ăn rau hay thức ăn công nghiệp ? Nếu cả 2 thì bao nhiêu % thức ăn rau và % thức ăn công nghiệp ?
4/ Con nghe thấy là đầu ra con thỏ bây giờ khó lắm phải ko ?
5/ Con có thể tham quan trang trại của bác để học hỏi kiến thức , kinh nghiệm đc ko bác ? con ở Lái Thiêu - Bình Dương.
Con cám ơn bác và các anh chị em rất nhiều ...

1. Tuỳ theo điều kiện kinh tế và độ liều của anh. Tuy nhiên mới bắt đầu nuôi nên nuôi thỏ giống để tập làm quen, nắm vững kĩ thuật trước (do thỏ bố mẹ tuy tốt nhưng nếu kĩ thuật chưa vững, nuôi phát sinh vấn đề thì phí lắm).
2. Nuôi con gì cũng cực hết anh à....Tuy nhiên nuôi thỏ khá vệ sinh, yên tĩnh, tụi nó cũng dễ thương hơn heo, gà, vịt nên chắc thấy thoải mái hơn.
3. Tuỳ theo vốn liến anh thế nào và anh định hướng chăn nuôi theo hướng nào. Ăn thức ăn công nghiệp không thì lớn nhanh, ít bệnh nhưng chi phí mắc, cho ăn cỏ không thì ngược lại. Tốt nhất thì nuôi theo bán công nghiệp tức nửa này nửa kia.
4. Hiện tại đầu ra của con nào cũng thấy tạm chững lại (trừ mấy con quen thuộc dân ta dùng như nhu yếu phẩm hàng ngày luôn như heo, bò, gà..) tuy nhiên theo ý kiến của mấy anh trên diễn đàn thì gần đến tết thỏ se hút hàng, và vài năm sau này thịt thỏ sẽ phổbie61nh hơn.Nuôi từ bây giờ là nắm bắt thị trường đó anh,
5. Cái này thay bác Dũng với các anh em trả lời luôn là anh muốn tham quan lúc nào cũng được (liên lạc trước là ok).
 
P
Chào anh CHí Toàn em tên Tín đang ở Vĩnh Long anh cho hỏi em có thể tham quan trang trại của anh được không anh? anh cho em hỏi thỏ em có 1 con nó không chiệu đực em bỏ hoài không được, nhưng hoa của nó sung đỏ vậy đó.anh có cách nào không chỉ em với?
 
H
Chào anh CHí Toàn em tên Tín đang ở Vĩnh Long anh cho hỏi em có thể tham quan trang trại của anh được không anh? anh cho em hỏi thỏ em có 1 con nó không chiệu đực em bỏ hoài không được, nhưng hoa của nó sung đỏ vậy đó.anh có cách nào không chỉ em với?
như bạn nói thì có thể xem lại trong tai nó có bị đóng vảy hay bẩn quá ko. Nếu có bạn nên tiêm ivectin(trị ghẻ) rồi nhỏ cồn 90 độ vào chỗ có vẩy.cũng có thể quá béo. Trường hợp này bạn cho ra chuồng rộng rồi giảm cám tăng cỏ.
Mình chỉ biết có vậy góp ý cùng bạn.
 
Chào bác Dũng và các anh chị em ...
Con là thành viên mới , con là sinh viên Công Nghiệp HCM nhưng muốn tìm tòi và học cách nuôi thỏ ( tham quá ^_^ ) ...
1/ Bây giờ con muốn nuôi thỏ nhưng ko biết bắt đầu nuôi từ thỏ giống hay nuôi từ thỏ bố mẹ trước ?
2/ Nuôi thỏ có cực không bác ? Tại con vừa học vừa nuôi .
3/ Nên nuôi bằng thức ăn rau hay thức ăn công nghiệp ? Nếu cả 2 thì bao nhiêu % thức ăn rau và % thức ăn công nghiệp ?
4/ Con nghe thấy là đầu ra con thỏ bây giờ khó lắm phải ko ?
5/ Con có thể tham quan trang trại của bác để học hỏi kiến thức , kinh nghiệm đc ko bác ? con ở Lái Thiêu - Bình Dương.
Con cám ơn bác và các anh chị em rất nhiều ...

Câu hỏi của bạn rộng quá, chitoan đã trả lời tuy cơ bản nhưng chính xác.

Đầu ra của thỏ như tôi đã nói và dự đoán thì khoảng 2 tháng nữa thỏ sẽ bắt đầu hút và sẽ thiếu thỏ thịt khi vào mùa lễ hội cuối năm. Nếu chu kỳ này diễn ra như dự đoán thì khả năng suốt năm sau thỏ sẽ tăng giá. Hiện giờ tôi nhận thấy thị trường thỏ thịt đã bắt đầu có dấu hiệu chuyển biến tích cực, nhiều nơi giá thỏ thịt đã bắt đầu tăng, mặc dù đang trong tháng ăn chay.

Bạn có thể đến tham quan chổ tôi bất cứ khi nào miễn là có báo trước và trong giờ làm việc.


--------

Chào anh CHí Toàn em tên Tín đang ở Vĩnh Long anh cho hỏi em có thể tham quan trang trại của anh được không anh? anh cho em hỏi thỏ em có 1 con nó không chiệu đực em bỏ hoài không được, nhưng hoa của nó sung đỏ vậy đó.anh có cách nào không chỉ em với?

Bô phận sinh dục thỏ sưng to và đỏ thẩm thì có thể do bị viêm nhiễm chứ không phải biểu hiện của thỏ động dục. Những con thỏ này sẽ không bao giờ phối được, bạn phải điều trị hết bệnh thỏ mới chịu phối giống.
 
Last edited:
C
Chào anh CHí Toàn em tên Tín đang ở Vĩnh Long anh cho hỏi em có thể tham quan trang trại của anh được không anh? anh cho em hỏi thỏ em có 1 con nó không chiệu đực em bỏ hoài không được, nhưng hoa của nó sung đỏ vậy đó.anh có cách nào không chỉ em với?
Chú Dũng đã trả lời cho bạn rồi, bạn xem kĩ lại màu sắc vùng ân hộ thỏ xem màu đỏ hồng, nở to, ẩm hay đõ thẫm và sưng to, khô...nếu là đỏ thẫm thì có nguy cơ bị viêm. Nếu chịu khó trị thì cũng hết nhưng khả năng sinh sản sẽ kém, không còn hiệu quả giống nữa.
Vĩnh Long với Cần Thơ gần lắm, khi nào muốn vào chơi bạn cứ gọi điện trước nhé !!!
 
P
nhưng em bỏ nó vô chung với thỏ đực thì nó không cho thỏ đực nhẩy ma nó nhẩy lên mình thỏ đực không à hồi đợt rồi em đã mất mười mấy con thỏ con rùi. giò bỏ con nầy nữa tiết quá mấy anh ơi?
 
S
nhưng em bỏ nó vô chung với thỏ đực thì nó không cho thỏ đực nhẩy ma nó nhẩy lên mình thỏ đực không à hồi đợt rồi em đã mất mười mấy con thỏ con rùi. giò bỏ con nầy nữa tiết quá mấy anh ơi?
Hehe, thỏ cái mà nhảy ngược lại thỏ đực, đây là hiện tượng thỏ cái đang chịu đực, đạt cực đại. Bạn cứ để 02 con tâm sự từ từ, qua một đêm, sáng hôm sau hãy bắt ra, và.........chờ kết quả thôi :D
 
Back
Top