TRONG LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN ĐẤT NƯỚC, NƯỚC TA LÀ MỘT NƯỚC NÔNG NGHIỆP VỚI CON TRÂU LÀ SỨC KÉO CHÍNH TRONG SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP, NÓ ĐÓNG GÓP TÍCH CỰC TRONG LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN KINH TẾ ĐẤT NƯỚC. THỜI PHÁP THUỘC, MỖI NĂM NƯỚC TA XUẤT KHẨU HÀNG TRĂM NGÀN TẤN GẠO, TRONG ĐÓ, CON TRÂU VẪN CÓ VAI TRÒ CHÍNH TRONG SẢN XUẤT LÚA GẠO. NGÀY NAY, CON TRÂU ĐANG BỊ TIÊU DIÊT NHANH CHÓNG VÀ CÓ KHẢ NĂNG TRỞ THÀNH “ ĐỘNG VẬT QUÝ HIẾM”Theo Niên giám thống kê năm 2003, năm 1995 cả nước có gần 3 triệu con trâu, trong đó ĐBSCL có124.600 con trâu. Đến năm 2003 cả nước còn hơn 2,8 triệu con trâu, chỉ giảm 200.000 con, trong khi đó ĐBSCL sau 9 năm, đàn trâu giảm gần 100.000 con, chỉ còn lại 35.800 con trâu. Theo dõi về số lượng đàn trâu ở ĐBSCL chúng ta mới thấy trâu đang bị tiêu diệt đến mức kinh khủng. Trong sách thống kê Số liệu kinh tế xã hội 12 tỉnh ĐBSCL 1990- 2001, năm 1991, cả vùng ĐBSCL còn 166.327 con trâu, lúc đó, Long An còn hơn 45.624 con trâu, Cần Thơ còn 13.627 con trân và Vĩnh Long còn hơn 16.61 con trâu…Sau 10 năm, tức là năm 2001, cả vùng đã có hơn 100.000 con trâu bị xẻ thịt, chỉ còn lại 59.521 con trâu. Trong đó Long An còn hơn 22.079 con trâu, Vĩnh Long còn 351 con trâu và Cần Thơ còn 1734 con trâu. Mười năm, gần 100.000 con trâu bị sát hại quả là một con số kinh khủng. Năm 2003 cả vùng ĐBSCL còn 35.800 con trâu, 3 năm sau cả vùng giảm gần 25.000 con trâu, trong đó Long An còn hơn 10.000 con trâu, Vĩnh Long và Cần Thơ còn 1.734 con trâu. Hiện nay, chưa có con số thống kê đàn trâu cả vùng ĐBSCL nhưng chỉ xem qua hai địa phương cũng thấy được mức độ trâu trong vùng bị tiêu diệt nhanh chóng đến mức kinh khủng. Cuối năm 2008 Cần Thơ hiện nay còn 518 con trâu và Vĩnh Long chỉ còn 148 con trâu. Hằng ngày, trâu bị các lò giết mỗ ở Vĩnh Long, Cần Thơ xẻ thịt liên tục. Ông Lê Văn Phước, một tay “ lái trâu” nhiều lâu năm ở xã Hoà Thạnh, Tam Bình Vĩnh Long cho rằng: “ Trâu ngày nay bị tiêu diệt quá nhanh, từ cổ máy sức kéo nông nghiệp, đến cái lẩu trâu quá gần, nên chúng bị xẻ thịt không thương tiếc. Nguyên nhân chính khiến trâu đàn ngày nay bị diệt nhanh là: Máy cày, máy xới, máy kéo ra xuất hiện ngày càng nhiều. Trong khi đó, đồng ruộng sản xuất 3 vụ, đất chăn thả trâu không còn nữa”. Với tốc độ này, không bao lâu nữa đàn trâu trong vùng ĐBSCL sẽ bị tiêu diệt. Nguy cơ tiêu diệt đàn trâu là rất lớn vì đất nông nghiệp đang được khai thác trồng trọt trong vùng rất lớn, sản xuất mỗi năm ba vụ. nuôi trâu không còn kinh tế nữa trong sử dụng sức kéo, vì máy cày đang thay trâu với công suất lớn, cày nhanh, không cần phải thuê thằng chăn trâu. Nuôi trâu lấy thịt giá trị kinh tế không cao, vì vậy trong tương lai trâu có thể sẽ trở về vùng núi đồi chứ vùng đồng bằng trâu sắt đang thay trâu thịt. Vĩnh Long là tỉnh có đàn trâu giảm nhanh nhất ĐBSCL. Năm 1991 có 16.061 con, năm 1995 còn 5714 con trâu, năm 2001 còn 351 con, hiện nay còn 148 con. Đi đôi với tốc độ tiêu diệt đàn trâu là máy cày, may xới đã được thay thế để phục vụ sản xuất lúa. Trở lai chuyện con trâu, trâu từ ngàn năm nay gắn liền với người nông dân và đồng ruộng, làng quê và đời sống người Việt Nam từ lúc nó sống cho đến lúc nó chết, đó vẫn là con vật có nhiều cái lợi. Chỉ nói trên đồng ruộng thôi, trâu kéo cày, trâu kéo bừa, trâu kéo trục để sạ, cấy lúa, khi lúa thu hoạch trâu kéo cộ chở lúa về nhà. Không nói đâu xa, chỉ cách nay 30 năm thôi, sức kéo của con trâu vẫn là sức kéo chính trong sản xuất nông nghiệp. Trước đây, mỗi tỉnh trung bình có 10.000- 20.000 con trâu, vài nhà làm ruộng thì đã có một người nuôi trâu. Không biết từ bao giờ người dân đã biết thuần dưỡng trâu rừng trở thành trâu nhà để chúng kéo cày? Nhưng có thể điều này xảy ra rất sớm khi loài người chuyển từ du canh du cư sang đời sống định cư và canh tác nông nghiệp. Con trâu hiền từ nhưng có sức mạnh. Vì thế, muốn con trâu bị khống chế và làm theo ý người nông dân thì phải xỏ mũi chúng và luồn dây vàm qua. Có vàm qua mũi trâu thì ta dẫn chúng đi đâu chúng theo đó. Trâu nghé khoảng gần 2 năm tuổi phải dùng dây khống chế và cột đầu chúng lại, dùng thế để xỏ mũi trâu. Khâu này phải có kinh nghiệm và khéo léo, nếu không chúng sẽ quật chết người. Xỏ mũi xong trâu khoảng 2-3 năm tuổi là tập cho trâu kéo cày, kéo bừa. Ở miền <country-region w:st="on">
Nam, khi cày hay bừa người ta sử dụng một đôi trâu. Đôi trâu được gát trên vai cái ách. Ách này dùng để nối với cáy cày, cái bừa bằng sợi dây to. Chỉ đơn giản thế thôi là trâu có thể tham gia sản xuất ra hạt lúa cho con người.</country-region>
Sát thủ trực tiếp của con trâu là những tay đâm trâu nơi lò mổ, sát thủ gián tiếp của con trâu là chiếc máy cày, máy xới đang phát huy tác dụng trong nông nghiệp. Nguyên nhân chính là con trâu đã bị tiến bộ khoa học đẩy lùi, làm mất vai trò sức kéo chính trong nông nghiệp. Trong tương lai, con trâu Việt Nam chỉ còn ở những trang trại vùng đồi núi, người ta nuôi trâu để lấy thịt và ở ĐBSCL, con trâu chỉ còn lại rất ít, trở thành vật qui hiếm và trẻ em chỉ thấy trâu đá, trâu xi măng ở các công viên mà thôi.