Bạn không hiểu chọn là phải rồi.
Chọn sư tử, thì bỏ con sư tử nhỏ,
chỉ lấy con trung bình trở lên.
Chọn chó Chi Hua Hua, thì bỏ con
Chi Hua Hua nhỏ, chỉ lấy con trung
bình trở lên. Đương nhiên con sư tử
nhỏ nhất cũng lớn hơn con Chi Hua
Hua to nhất. Chọn để khỏi phải lấy
còn sài, con đẹn, con có tật trong
người, sớm muộn sẽ thể hiện ra. Cụ
thể con số thế nào, phải căn cứ vào
giống mới biết chứ. Ví dụ người Việt
và người Mỹ trắng Mỹ đen khi đẻ con,
thì hầu như không hơn kém nhau thấy
được, mà trung bình là 3 ký rưỡi.
Thế nhưng 1 năm sau, thì có chênh lệch,
và 10 năm sau thì trẻ con Việt nhỏ bé
hơn hẳn. Kiếm được đứa trẻ con Việt
nặng hơn tạ, thì nó lại là đứa bị
bệnh béo phì, đâu có khỏe mạnh hở bạn?
Trứng gà con so thì bao giờ cũng nhỏ,
nhưng ấp nở, lớn lên, thì không nhỏ
so với các lứa khác. Thế nhưng trong
một lứa mà có trái trứng nhỏ, thì có
thể lúc đó mẹ nó bị thiếu ăn, thiếu
uống, hay bị mưa gió, nhiều chuyện lắm,
thì dại gì mà chọn những trứng ấy làm
giống?
Bạn và tôi khác hẳn nhau ở chỗ coi trọng
giống. Tôi cho rằng giống là quan trọng
nhất, và là trước tiên. Việc cho ăn, cho
ở, phòng bệnh thì ai cũng phải làm hết
sức mình. Phải biết giống thì mới có tiêu
chuẩn để chọn, theo dõi, và sàng lọc, thay
thế gà mái đẻ mới. Nếu mình để cho giống
thoái hóa, thì kinh doanh sẽ kém lời, và
có thể phải loại bỏ cả đàn gà cả trại, mà
phải dựa vào nguồn giống bên ngoài, mất
chủ động trong kinh doanh, và không đảm
bảo chất lượng nguồn giống.
Thuở nhỏ, tôi cũng nuôi gà chọi. Không
ghi chép gì, nhưng tôi nhớ rõ từng con
giòng giõi thế nào, và từng giai đoạn
lớn lên ra sao. Lúc ấy tôi nuôi nhiều
nhất là 3 con, chứ nuôi nhiều hơn, thì
làm sao nhớ cho nổi? Gà chọi ở Hưng Yên
lúc ấy có con trống to nhất được gần 5
ký. Gà thường thì chỉ 3 ký rưỡi thôi.
Vì thế, khi chọn cũng phải biết bố mẹ
nó to nhỏ thế nào mà chọn chứ. Làm sao
mà chọn xô mấy chục mấy trăm con như nhau
được? Tuy thế, chăn nuôi lớn, tính hàng
trắm con, thì phải chọn xô. Con nào nhỏ
quá thì cứ bỏ đi chứ hơi đâu mà cân nhắc
coi nó có thể lớn, khỏe và đẻ tốt được?
Sau này còn tiếp tục sàng lọc nữa kia mà.
Về gà thịt, ở Mỹ ngoài chợ chỉ bán gà
công nghiệp thôi. Gà nuôi thả, chỉ nhà
nông mới có, và họ không bán, giữ lại
ăn và bán cho người quen biết. Cách rất
xa mới có tiệm nhỏ lẻ, bán gà không công
nghiệp, với giá gấp đôi gấp ba. Người mua
không nhiều, nhưng cũng đủ để tiệm làm ăn
mãi mãi, vì một khu dân cư thật rộng lớn
mới có 1 tiệm, trong khi có vài chục tiệm
bán gà công nghiệp số lượng lớn. Tôi khi
nào có khách đến, mới đến đó mua gà đặc
biệt. Tôi ghét ở chỗ gà này cũng bị cho
ăn thức ăn công nghiệp, và còn nhiều thuốc
kích thích hơn nữa. Chỉ khác là nó nuôi
thả cho đến khi đưa đi bán mới nhốt chuồng.
Vì thế, so với gà ta nuôi, thì không thể
ngon bằng. Đó cũng là lý do nó không hơn
hẳn gà công nghiệp để có nhiều khách mua.