Cách đây mấy chục năm, tôi ở miền Bắc Việt Nam, thì
rơm sau khi đập lúa, phải phơi thật khô, rồi đánh đống.
Tôi biết đánh đống, để khi mưa rào mấy chục ngày, đống
rơm bên trong vẫn khô. Ai không biết dánh đống, chỉ cần
mưa một trận, nước đã vào giữa đống, thối hết cả đống.
Việc cho bò ăn, ngày ấy chủ yếu là cỏ tươi, trẻ con hay
người già mang liềm ra đồng hoang, cắt cỏ mọc giữa những
thửa ruộng, đầu đường, chân hàng rào, vân vân. Có những
miếng cỏ giãi nắng, mặc dàu hơi khô, nhưng bò rất thích
ăn. Những nắm cỏ cắt chân hàng rào, có thể xanh tươi mơn
mởn, nhưng bò không thích ăn, vì cớm nắng. Dù sao, bộ tiêu
hóa của bò có sinh vật tiêu hóa được một chút xen lu lô.
Thỉnh thoảng bà con mới cho nó một bơ cám hòa làm nước uống.
Tôi nghĩ mỗi ngày cho bò ăn mấy ký cám chắc là tưởng tượng
chứ không phải thực đã làm như thế. Nó ăn nhiều cám quá, mà
ít rơm cỏ, thế nào cũng bị rối loạn tiêu hóa, chẳng thể béo
tốt được. Cám lại đắt nữa. Thế thì làm gì nuôi bò có lời?
Còn chuyện nói rơm ít chất đạm, thiếu dinh dưỡng, thì cho urê,
cũng là tưởng tượng thôi, không thể làm bò lớn được, mà trái
lại làm nó ốm và chết. Chuyện này trong diễn đàn tôi cũng đã
tranh cãi rồi, và một kỹ sư nông nghiệp đã bênh tôi, nói rằng
không thể cho bò ăn urê được. Chỉ vì tôi không học hành gì về
nông nghiệp cả, mà cuộc sống nông dân thời trẻ của tôi thì lạc
hậu quá về mọi mặt, nên bà con thời nay cứ mắng át đi. Mong rằng
bà con trao đổi gì về kỹ thuật, nếu không đưa bằng chứng trên
Internet, thì cũng phải là kinh nghiệm thực tế đã từng trải vài
năm, chứ không chỉ là tưởng tượng, hay mới thí nghiệm chưa có
kết quả.
Còn về chuyện ủ rơm, bỏ rơm vào bao, tôi chưa hề làm bao giờ,
và tôi cũng không tin là có thật. Theo tôi hiểu, rơm mà không khô,
thì chỉ mấy ngày là mốc, hay là thối, chứ không thể để lâu được.