Năm 1975, ở bắc tỉnh Bắc Kạn, một con trâu 5 trăm đồng,
thì ở Hưng Yên phải là 5 nghìn đồng. Bò chỉ 3 trăm thôi,
vì nhỏ hơn, ít thịt hơn, lại không kéo được. Nhà nước
cấm buôn sức kéo (trâu bò) về xuôi, nên giá chênh lệch lắm.
Phải giấy tờ lôi thôi, biến trâu bò thành động vật lấy thịt
thì mang về Hà Nội rồi Hưng Yên, Thái Bình được. Giá Trâu
Bò để mổ thịt thì chưa đến nghìn đồng, nhưng cũng con ấy mà
để kéo mật mía, kéo cày thì 3-4 nghìn trở lên.
Lúc ấy, giá thịt lợn là 8 đồng 1 ký, giá thịt trâu bò là 6
đồng. Muốn ăn trâu bò thì dễ lắm. Làm nó què chân, rồi xã ký
giấy chứng thực, lên huyện đóng dấu làm thịt, tha hồ mổ, còn
hơn bán cho nhà nước theo đường chính thức bán về xuôi, rẻ
mất vài chục đồng so với giá xã. Phần lớn bà con Tày Nùng ít
ăn trâu bò, nên thịt mới rẻ thế.
*
Bây giờ thì khác, nhưng thịt bò mềm hơn, ở Hà Nội bao giờ
cũng đắt hơn thịt trâu. Trâu thì chịu đựng đói khát và leo
núi hơn bò, ăn nhiều loại cây cỏ bò không thích ăn. Trâu lại
lớn con hơn, mổ được nhiều thịt hơn. Tôi không biết tỷ lệ
thức ăn với 1 ký thịt hơi là bao nhiêu.
*
Tôi gợi ý, bạn nên mua bò mùa thu, là mùa ít cỏ, trâu bò nếu
không bán kịp thì bị chết đói, giá rẻ như cho. Các mùa khác,
bạn trồng cỏ, phơi khô, khi bò rẻ mua về thì cho ăn cỏ khô,
kèm sắn lát phơi khô, ngô xay, gạo nương. Tôi nhớ vùng Phủ
Thông, Chợ Đồn nhiều bò giá rẻ lăm. Mua chục con dắt bộ về
rồi vỗ béo mà mổ thịt bán cũng được. Nếu gặp lái bán về Hà
Nội hay Thái Nguyên càng quay vòng vốn nhanh. Lúc ấy gạo Nếp
gạo Khẩu Thép giá 1 đồng rưỡi 1 ký, còn gạo Khẩu Mố chỉ 1 đồng
hay 9 hào thôi. Khẩu Mố và Ngô Bắp ở vùng đèo Giàng rất sẵn.
*
Đừng nên chăn nuôi cho mệt. Diện tích nhỏ quá.
Chỉ cần lập được đường dây tiêu thụ bò về Hà Nội, Thái Nguyên,
thì chỗ đất ấy làm kho chứa Trâu Bò. Lúc ấy bạn tha hồ chăn
nuôi cho thoả ước mơ.
*