Nuôi Ngỗng đúng là cho ăn cỏ. Gà Tây cũng vậy.
Khi tôi còn nhỏ, cũng đã từng nuôi Ngỗng, nuôi
Gà Tây. Lúc đó trong làng cũng có người nuôi
Ngỗng, nuôi Gà Tây, nên nhà tôi mới nuôi theo.
Thế rồi chẳng ai nuôi Ngỗng nữa. Cũng thôi nuôi
Gà Tây luôn. Ngẫm ra, thì 2 con này không được
bà con Việt Nam chuộng lắm. Giá tính theo ký
thì thấp hơn Gà. Còn việc cho ăn thì không lớn
và dễ chăn bằng Bò. Thế thì phải bỏ thôi.
Ở Mỹ có nuôi Gà Tây. Nó nuôi công nghiệp. Toàn
Gà Tây màu trắng. Con nào cũng 5-7 ký chứ không
nhỏ. Thế nhưng sức mua Gà Tây ở chợ rất kém. Tôi
không để ý giá Gà Tây và Gà Ta, nhưng 100 vỉ thịt
Gà Ta thì mới có 5-6 vỉ thịt Gà Tây thôi. Vịt
thì chẳng có bán, tuy có bán ở tiệm Việt Nam.
Ngỗng thì chưa từng nhìn thấy bán ở đâu. Coi chuyện
xưa ở Việt Nam và chuyện nay ở Mỹ, thì Ngỗng không
phải là món nem công chả phượng được bà con thích
ăn, chứ không phải nó khó nuôi.
Nuôi Ngỗng và nuôi Gà Tây rất dễ. Ai không biết
nuôi thì chúng hay chết lắm. Không hiểu vì sao,
người ta bán Ngỗng con vào mùa Xuân. Có lẽ đó là
mùa Ngỗng tự nhiên từ ngàn xưa. Ngỗng Trời cũng
ấp nở vào mùa Xuân. Đoán mò vậy thôi, chứ nhà tôi
mua Ngỗng con vào lúc còn rét lắm. Vì thế, ai
không biết nuôi thì chúng chết hết. Phải quây cót
quây liếp chắn gió bắc cho chúng. Cho chúng ăn rau
Diếp. May thật. Lúc đó sẵn rau Diếp lắm. Cứ thái
nhỏ rau Diếp ra như thái thuốc lào, rồi trộn cám,
bột ngô, bột đỗ vào. Ngỗng và Gà Tây ăn món này
thì lớn như thổi. Đến khi Gà Tây trọc đầu - không
còn lông sữa nữa, mà chỉ có da nhẵn thín thôi, và
Ngỗng thì có lông đầu, thì chúng không dễ chết nữa.
Lúc ấy có thể chăn thả ra đồng cỏ hoang, nơi người
ta thả bò. Suốt ngày chúng gặm cỏ, đào củ ăn, đến
tối lùa về cho ăn thêm bắp thêm khoai xắt nhỏ. Lùa
Ngỗng qua đám cỏ Gấu, thì chúng bới hết củ Gấu mà
ăn. Ai thu hoạch Đậu Phộng (Lạc) xong, cho đàn
ngỗng đi qua, thì ruộng không còn mầm Lạc mọc nữa.
Chúng bới ăn hết củ còn sót rồi. Mũi chúng ngửi
được hơi củ lạc ở dưới đất mà bới lên không sót củ
nào. Bắt một con Ngỗng, vật ngửa ra, rồi đậy một lá
khoai lên mặt, thì nó cứ nằm yên như chết vậy, chẳng
bao giờ dậy. Bọn trẻ con chúng tôi cứ nghịch như
vậy, làm ông già chăn ngỗng bực lắm, vì ông phải
coi có con nào nằm ngửa không, để giở lá khoai che
mặt nó ra.
Đến bây giờ tôi vẫn nghĩ: Sao không ấp nở Ngỗng
vào mùa Hè để ngỗng con khỏi bị chết rét? Hay nó
không đẻ vào mùa hè? Hay Ngỗng con nở vào mùa hè
thì còn dễ bị chết nóng hơn?
Ngỗng ấp trứng kém, nên người ta thường cho Gà Tây
ấp hộ. Gà Tây rất chăm ấp trứng, và nó to lớn, trứng
cũng xấp xỉ trứng Ngỗng, nên cho nó ấp thì rất tốt.
