Thảo luận Làm hệ thống tưới. Dễ như tinh!(cập nhật thường xuyên)

+Hiện nay, có nhiều người (kể cả báo, đài) cố tình hay vô tình dùng sai từ "phát minh, sáng chế" và "thiết kế". Sáng chế là tìm ra nguyên lý mới, phương pháp mới mà thế giới và trong nước chưa từng có, chưa từng làm chứ không phải vận dụng những kiến thức đã có để "độ" ra cái này cái nọ rồi tự nhận mình là "nhà sáng chế". Còn phát minh thì ở tâm cao hơn, như nhà bác học Einstein phát minh ra thuyết tương đối.
+Kể từ ngày thành lập Cục sở hữu trí tuệ đến nay, Việt Nam chỉ có hơn ngàn bằng sáng chế, trong khi cả nước có hơn 20 ngàn tiến sĩ và trên 9 ngàn giáo sư...Trên đài THVN có hẳn chương trình "nhà sáng chế". Đài THQG có nên cố tình nhầm lẫn như vậy không?
+Từ thiết kế cũng bị lạm dụng nhiều. Một nông dân dùng bút bi vẽ hình dạng ngôi nhà trên giấy học trò cho thợ xây rồi bảo: nhà này do tôi tự thiết kế đấy! Thậm chí hai chú lính của tôi, làm việc đến gần 5 giờ chiều, một chú bảo::mày về "thiết kế" bửa nhậu đi! tao làm xong về sau...
+Vậy, thiết kế đúng nghĩa phải như thế nào? Đó là thực hiện các bước sau đây:
-Bước 1: Khảo sát, đo đạc, thu thập tất cả các dữ liệu có liên quan đến khu vực, lĩnh vực cần thiết kế.
-Bước 2: Xác định nhu cầu (hoặc yêu cầu); tức là trả lời câu hỏi: thiết kế để đạt mục đích gì?
-Bước 3: Lập bản vẽ, dùng các công thức chuyên ngành để tính toán các thông số theo mục tiêu đã định.
-Bước 4: Lên bảng chiết tính vật liệu, nhân công, máy để đưa ra con số chính xác tổng giá trị đầu tư cho công trình...
+Bước 4: thi công công trình trên cơ sở thiết kế hoàn thành...
Bài viết này sẽ trình bày chi tiết các bước thiết kế và thi công hệ thống tưới phun và tưới nhỏ giọt. Do cần viết tỉ mỉ, dễ hiểu nên tôi sẽ không trình bày những khái niệm chuyên ngành (đương lượng, lưu lượng dọc đường vv) hoặc bỏ qua 1 số công đoạn cần sử dụng những công thức loằng nhoằng (ví dụ: tính hao tổn áp lực đường ống). Bù lại, tôi sẽ trình bày cách làm ước lượng hoặc làm theo kinh nghiệm. Do không có thời gian nên rảnh lúc nào tôi sẽ cập nhật bài viết tới đó...Các bạn nào quan tâm thì chịu khó theo dõi!
Bước 1: Khảo sát khu tưới:
+Đo đạc khu đất:
Công việc đầu tiên là bạn phải đo đạc khu tưới để biết chính xác chiều dài mỗi cạnh của khu đất, hình dạng, đọ chênh cao và tổng diện tích khu tưới.
-Nếu khu đất của bạn gần đúng là hình chữ nhật hoặc hình vuông và bạn không có phương tiện, máy móc nào để đo thì đơn giản là dùng thước dây kéo đo chiều dài từng cạnh của thửa đất.
-Nếu khu đất của bạn có hình đa giác thì ngoài việc đo đạc các cạnh còn phải đo các góc phẳng. Cách nhanh và tương đối chính xác là dùng máy định vị cầm tay bấm đo tọa độ các góc và đưa vào máy vi tính để lập bản vẽ. Máy định vị cầm tay hiện nay khá phổ biến và rẻ như điện thoại di động, các cơ quan tài nguyên môi trường, nông lâm nghiệp và tư nhân có nhiều. Bạn có thể nhờ người quen đo giúp.
-Nếu không thể mượn ai đo giúp bằng máy định vị cầm tay, bạn ra tiệm bán văn phòng phẩm mua cái thước dây, một thước kẻ ly, một thước đo độ (dụng cụ học tập dùng cho học sinh) về đo. Cách đo như sau:
-Đo chiều dài các cạnh bằng thước dây: cần 2 người kéo dây để đo và ghi giá trị đo được vào sơ đồ thửa đất.
-Đo góc phẳng (là góc kẹp giữa 2 cạnh). Đóng 1 cây cọc ngay góc đất, căng thước dây theo 2 cạnh, dùng thước đo độ áp vào sao cho một phương của thước dây (cạnh thửa đất) trùng với cạnh 0 độ của thước đo độ; phương còn lại áp vào cạnh thứ hai của thửa đất và đọc được giá trị (độ) của góc phẳng, ghi giá trị đo được vào sơ đồ.
Cach làm "dã chiến" này chỉ cho ra kết quả gần đúng nhưng nó giúp các bạn ở vùng sâu vùng xa "chửa cháy" khi không có thiết bị đo đạc. Việc đo góc phẳng bằng thước đo độ, học sinh cấp 1, cấp 2 đều "rành 6 câu". Nếu bạn không làm được, có thể nhờ chúng đo vẽ giúp!
Vẽ khu đất ra giấy:
Nếu đo khu đất bằng máy định vị cầm tay sẽ rất nhanh, dữ liệu từ máy định vị sẽ chuyển vào máy vi tính tự động:

(Dữ liệu thô sau khi đo bằng máy định vị, chưa xử lý)
Sau khi xử lý bằng phân mềm chuyên dùng trên máy vi tính, dữ liệu sẽ như sau:

Trong trường hợp bạn không có dụng cụ đo đạc nên phải đo chiều dài cạnh miếng đất bằng thước dây và đo góc đất bằng thước đo độ, vẽ lên giấy hình dạng của khu đất ta sẽ thiết kế hệ thống tưới (ghi chiều dài mỗi cạnh ra giấy):

+Cách vẽ khu đất ra giấy:
-Bạn dùng thước chia vạch đến mm, vẽ từng chiều dài cạnh thửa đất, cứ 1 mét đo được trên thực địa, bạn vẽ lên giấy bằng 1mm (hoặc 1 cm cũng được).
-Góc giữa hai cạnh, ta dùng thước đo độ để vẽ lại cho đúng với giá trị của góc đó (ví dụ là 32 độ tại thực địa thì trên giấy cũng vẽ 32 độ)
+Nói chung, cách đo đạc và vẽ một khu đất ra giấy là như vậy. Nhưng để đơn giản giúp mọi người dễ hiểu, tôi chọn trường hợp đơn giản nhất để làm ví dụ. Đây là khu tưới của anh Phan Quốc Việt, là thành viên trên diễn đàn này, có nick là nguoitramlang, nhờ tôi thiết kế giúp hệ thống tưới cho cây tiêu. Dữ liệu anh Việt đưa ra như sau:

Căn cứ dữ liệu anh Việt cung cấp, có thể vẽ ra giấy khu đất nhà anh như sau:

Ghi chú: Các dấu chấm trong khu đất tượng trưng cho các cây tiêu trong vườn, cây cách cây 2,5 mét; hàng cách hàng 2,5 mét
+Thu thập các dữ liệu liên quan:
Các dữ liệu cần thu thập gồm:
-Hình dạng khu đất, chiều dài các cạnh của khu đất. tính ra chu vi và diện tích khu đất. Loại đất (sét, cát pha vv...) độ đá lẫn, cỏ dại (các thông tin này để tính công, vì phải đào rảnh chôn ống); chiều dài từ nguồn nước đến vườn, chiều dài các hàng cây.
-Loài cây trồng, năm tuổi, khoảng cách trồng, số cây thực trồng, nhu cầu về nước (và cả phân bón, thuốc trừ sâu- nếu muốn bón phân và thuốc trừ sâu theo nước-tìm thông tin trên mạng).
-Nguồn nước tưới (từ sông, suối, ao hồ, giếng khoan (đào), khoảng cách từ nơi lấy nước đến khu tưới; máy bơm hiện sử dụng (máy nỗ, bơm điện, công suất, lưu lượng thât...)
Tất cả các dữ liệu thu thập, nếu được thì ghi chú vào bản vẽ
-Bước 2: Xác định nhu cầu và phương thức tưới:
Mỗi loại cây có nhu cầu về nước và dinh dưỡng khác nhau. Tuy nhiên, cần quan tâm là nước tưới vào phải ngấm xuống chóp rể của cây. Theo nghiên cứu, tán lá (ở trên) xòe ra tới đâu thì chóp rể (dưới đất) lan theo tới đó. Cây đã trưởng thành cần nhiều nước hơn cây mới trồng, còn non.
Căn cứ vào nhu cầu nước của từng loại cây và tuổi cây để chọn lượng nước tưới cho cây/ mỗi lần tưới. Có những loài cây trồng như rau, cỏ sân bóng hoặc cây cần rửa tán, phun mát tán (thanh long) nên chọn phương thức tưới phun tia (bét tưới giá rẻ, còn gọi là bét bọ, không quay để phân biệt với tưới phun mưa-dùng bét quay, hoặc tưới phun bằng súng bắn nước).
-Theo tôi, tưới cây ăn trái, cây công nghiệp, bầu bí vv, nếu được nên chọn phương thức tưới nhỏ giọt, vì phương pháp tưới nhỏ giọt không tốn nhiều công tưới, rất tiết kiệm và quan trọng là làm cho năng suất tăng rất cao, vì lúc nào cây cũng được cung cấp dinh dưỡng và nước. Nếu biết cách làm thì hệ thống tưới nhỏ giọt là siêu rẻ (sẽ trình bày ở phần sau).
Nói chung nên chọn phương thức tưới mỗi lần một ít nước và tăng số lần tưới lên. Theo đó, nên chọn lượng nước từ 3-10 lít/lần tưới và 1-2 ngày tưới/1 lần đối với phương pháp tưới phun; và lượng nước tưới từ 5-10 lít/ngày đêm đối với tưới nhỏ giọt, đi đôi với việc tưới nước, cần bón phân và thuốc trừ sâu theo nước.
-Việc chọn lượng nước cho mỗi lần tưới càng ít, giá thành xây lắp hệ thống tưới càng thấp và ngược lại. Trường hợp cây lớn lên, cần nhiều nước hơn thì chỉ cần tăng thời gian tưới lên cho đến khi chủ vườn thấy đạt yêu cầu là ổn!
-Bước 3: Lập bản vẽ, tính toán các thông số thiết kế:
(Từ phần này trở đi sẽ khó dần, do đó, bạn nào quan tâm nên cập nhật thường xuyên, nếu có phần nào không hiểu thì "còm" bên dưới để hỏi thêm ở phần đó;, không nên "dồn cục" đến cuối bài mới hỏi sẽ rất khó trả lời phù hợp, vì bài viết dài, không thể "lăn" lên trên để thảo luận-thank!)
+Các phương pháp bố trí "bộ khung" của hệ thống tưới:
Việc bố trí bộ khung của hệ thống tưới rất quan trọng. Nếu biết cách bố trí thì áp suất trong toàn hệ thống sẽ được cân bằng, lưu lượng nước cấp cho từ cây trồng gần bằng nhau; ngược lại, nếu bố trí sai sẽ bị tình trạng cây thì nhận nhiều nước, cây thì ít nước, thậm chí có cây không nhận được giọt nước nào.Có các loại mạng cấp nước sau:
+Mạng cụt:
Mạng cụt loại 1:

Trên đường ống chính đi ngang, người ta bố trí các đường ống nhánh nối (dùng T) thẳng góc với ống chính. Cuối các ống nhánh, dùng nút BIT để bịt lại.
Từ các đường ống nhánh, nối các đường ống cấp vào ống nhánh để cấp nước cho từng cây trồng.
Nhận xét: Mạng cụt loại 1 rẻ tiền (ít tốn ống+công) nhưng không cân bằng được áp suất trong toàn hệ thống. Những cây ở gần ống chính nhận được nhiều nước hơn các cây ở xa.
Ứng dụng: Trong ngành cấp nước sinh hoạt, người ta dùng mạng cụt loại cấp nước từ ống chính vào các đường hẽm (đi ống nhánh) rồi cấp vào từng hộ (nhờ ống cấp). Đối với cây trồng, có thể áp dụng mạng này nếu số lượng cây ít (cây cảnh trước sân nhà vv)
Mạng cụt loại 2:

Đường ống chính (thẳng đứng) nối (chữ thập hoặc nối bằng chữ T) vào 2 ống nhánh. Cuối các ống nhánh, dùng nút BIT để bịt lại.
Bố trí các ống thứ cấp đi song song, nối vào 2 ống nhánh. Nối các ống cấp vào 2 ống thứ cấp để dẫn nước đến từng cây trồng.
+Nhận xét: Áp suất trong hệ thống cân bằng hơn so với mạng cụt loại 1, nhưng chưa hoàn hảo. Các cây trồng ở giữa 2 ống nhánh (xa ống chính) sẽ nhận lưu lượng ít hơn.
Ứng dụng: Các vườn cây nhỏ (vài trăm cây), chiều rộng của vườn nhỏ dùng mạng này để tiết kiệm chi phí.
+Mạng vòng:

Mạng vòng có đường ống bao lô khép kín đi vòng quanh thửa đất (gọi vui là ống bao cấp!)
Đường ống chính đi xuyên giữa đường ống bao lô và nối (cấp nước) vào 2 ống nhánh, rồi nối vào 2 điểm giữa của ống bao lô, từ đó đưa nước vào đường ống thứ cấp và ống cấp để tưới cho cây trồng:
Nhận xét: Mạng vòng, tuy đắt tiền (tốn nhiều ống); nhưng đây là mạng giúp cân bằng áp suất trong toàn hệ thống tốt nhất. Các khu tưới lớn hay nhỏ, dùng mạng vòng đều tối ưu, kể cả các khu đất có địa hình chênh cao. Do đó, khuyến cáo bà con dùng mạng này, còn mạng cụt chỉ nên ứng dụng khi "làm cho vui" (tưới cây cảnh, tưới hoa, cây trồng ít vv,...)
+Lập bản vẽ :
Để tiện cho việc thiết kế, tính toán về sau, ta cần lên bản vẽ chi tiết.
Trở lại với vườn tiêu nhà anh Việt, tôi lên bản vẽ như sau:

Từ ranh khu đất, tôi chừa 2 mét làm đường đi, còn lại bố trí trồng cây.
Tổng số hàng cây là 47 hàng; tổng số cây thực trồng là 437 cây.
Hệ thống tưới dử dụng mạng vòng. Ống chính (đường đậm nhất) từ hồ chứa đi vào giữa vườn, chia làm hai (ống nhánh), nối vào 2 cạnh ngắn của ống bao lô.
Các ống thứ cấp (màu xanh) bố trí song song với cạnh ngắn của khu vườn. Chú ý: ống nhánh đi vào giữa 2 hàng cây, từ đó cấp vào cho cây trong 2 hàng. Như vậy, cứ 1 hàng có đi ống thì chừa 1 hàng (không đi ống), chứ không phải giữa mỗi hàng cây có 1 ống thứ cấp.
Như vậy, từ việc lập bản vẽ, ta tính được 1 số thông số và ghi chú vào bản vẽ.
Tiếp theo, ta sẽ tính đường kính của các loại ống: Lý thuyết tính đường kính ống như sau:

Các công thức trên đây rất quan trọng, vì vậy các bạn cần hiểu rõ về thực chất.
Để đi vào cụ thể, chúng ta sẽ thiết kế vườn tiêu nhà anh Việt với hai phương thức: tưới nhỏ giọt và tưới phun tia:
+Thiết kế hệ thống tưới phun tia:
-Khu vườn của anh Việt có 437 cây tiêu, tôi giả thuyết anh Việt muốn làm hệ thống tưới phun tia có 2 bét tưới dưới gốc, và muốn mỗi lần tưới, một trụ tiêu nhận được 10 lít nước với thời gian cho mỗi lần tưới là 15 phút.
-Từ yêu cầu trên, ta tính ra lưu lượng cho toàn hệ thống:
10 lít /trụ x437 trụ =4.370 lít/ 1 lần tưới. quy ra bằng 4,37 m3/lần tưới/toàn vườn.
-Vì mỗi phút có 60 giây nên 15 phút tưới bằng 900 giây. Tính ra lưu lượng yêu cầu:Q=4,37/900=0,004856 m3/giây.
-Từ lưu lượng toàn hệ thống, tính ra tiết diện ống chính:

Ghi chú:Vận tốc trong ống được tính theo quy phạm quốc gia, đối với trường hợp cấp nước tưới là 2m/giây, bạn cứ lấy tham số này mà tính.
Ống chính tính toán có đường kính 55 mm, nhưng trên thị trường không có ống kích thước này; hơn nữa để bù hao hụt do ma sát trên đường ống, ta chọn D=60 mm.
+Tính D ống bao lô (theo kinh nghiệm): Vì ống chính =60 mm, đến ống bao lô nó chia làm đôi, nên kích thước ống bao lô phải xác định sao cho tổng tiết diện = tiết diện ống 60. Làm bài toán nghịch (tính tiết diện ống 50 chia 2 để có tiết diện ống nhánh-từ đó tính ra D ống nhánh), dễ dàng tính được ống bao lô có D=42 cm. Tính lại coi:
-Tiết diện ống 60 mm=30(mm)x30(mm)x3,1416=2827 mm2
-Tiết diện 2 ống 42= 21(mm)x21(mm)x3,1416x2=2,770 mm2
Hai thông số chênh lệch chút ít, chấp nhận được.
-Tính D ống thứ cấp:
Mỗi ống thứ cấp sẽ cấp nước cho 2 hàng tiêu, đếm trong bản vẽ, mỗi hàng có 23 trụ, 2 hàng có 46 trụ tiêu.
46 trụ x 10 lít/15 phút, tính ra lưu lượng yêu cầu=0,46/900=0,000511 m3/giây.
Áp vào công thức như trường hợp tính D ống chính, ta tính ra D thứ cấp=0,018043=18 mm.
Trên thị trường không bán ống 18mm, vậy nên nếu bạn giàu thì chọn Dtc=21 mm; nếu bạn nghèo thì tiết kiệm bớt, chọn D=16 mm cũng được.
-Tính D ống cấp: Mỗi ống cấp cấp nước cho 1 trụ tiêu, với yêu cầu 10 lít/15 phút. Bạn có thể tự tính ra như làm bài tập nhỏ. Vì D ống cấp nhỏ nên nếu giàu có bạn dùng D=16mm (vì ống nhựa bền hơn), nếu tiết kiệm, bạn chọn D=4,5mm (loại ống PE mềm nhựa nguyên sinh, chôn dưới đất được)

+Tính nguồn nước (khả năng cung cấp nước)
Giả thiết anh Việt muốn 2 ngày tưới 1 lần thì mỗi tháng tưới 15 lần, 6 tháng mùa khô phải tưới 90 lần x4,37 m3=394 m3.
+Tính toán nguồn nước cấp:
Nếu gần vườn có sông suối, nước chảy quanh năm thì khỏi bàn, nhưng nếu phải làm hồ chứa (không có nước cấp vào) thì kích thước hồ-> thể tích hồ phải chứa được khoảng 1.000 m3 (theo kinh nghiệm để đảm bảo nước tưới+ nước bốc hơi+hao hụt khác).
Nếu dùng giếng đào giếng khoan thì thì bơm thử (với máy bơm hiện có) trong 1 giờ được bao nhiêu khối nước (bằng cách bơm vào thùng phuy và đếm giây); và bơm cả ngày xem thử giếng có bị hụt nước hay không? Từ đó tính được khả nắng cung cấp nguồn nước. Trong thiết kế, việc tính khả năng cấp nước của nguồn phải làm trước, nếu không đáp ứng đủ, có thể "bóp" lượng nước cho mỗi lần tưới và tăng số lần tưới lên.
+Chọn máy bơm:
Lưu lượng yêu cầu tưới cho cả vườn/ 1 lần tưới là Q=0,004856 m3/s. Vì 1 giờ =3.600 giây, nên lưu lượng yêu cầu quy giờ =0,004856x3600=17,5 m3/h.
Với lưu lượng này, nên chọn máy bơm 1,5-2 HP cho lưu lượng từ 18-30 m3/h (ghi trên nhãn). Nhưng chỉ có cách làm thực nghiệm mới biết lưu lượng thực của máy bơm.
+Ghi chú:
Cũng với hệ thống tưới phun tia, bạn có thể bố trí vừa tưới trên ngọn, vừa tưới dưới gốc bằng cách đi 2 ống cùng lúc; một ống có ống cấp dẫn vào gốc, một ống có ống tưới dẫn lên ngọn;mỗi ống đều có van riêng. Làm như vậy, bạn có thể tưới cùng lúc cả trên ngọn lẫn dưới gốc, hoặc khóa van dưới gốc để chỉ phun trên ngọn (phun thuốc trừ sâu)
+Nếu bạn dùng hệ thống tưới phun tia để tưới rau,cỏ ; việc thiết kế cũng giống như trên, chỉ khác là thay vì để bét tưới dưới gốc, ta đưa bét tưới lên cao, tầm 2 mét-2,5 mét nhờ giá đở (cây chống), và chỉ sử dụng 1 bét bọ trên đầu trụ. Mật độ bố trí từng trụ phun tùy thuộc chiều rộng luống rau; nếu mật độ trụ tưới càng thưa cần đưa bét tưới lên cao hơn. Nếu bạn muốn tia nước phun ra mịn (sương) thì sử dụng máy bơm có công suất lớn.
+Làm bộ lọc cho hệ thống tưới phun:
Bét tưới (bét bọ) có D từ 1 đến 1,5 mm, nhiều phụ kiện khác (T trắng 5mm, ống PE,,,) cũng có đường kính rất nhỏ; do đó, nếu không làm bộ lọc gắn vào đầu "bin", hệ thống sẽ bị ngẹt "rác", bị tắc ngẽn khi hoạt động.
Hiện nay trên thị trường có bán ống cứng đã cắt nhiều khe nhỏ (cở 0,1 mm) dùng làm bộ lọc

Các khe cắt đứt cả ống tròn và rất gần nhau, nhưng nhờ cấu tạo có các đường "gân" bên trong nên ống PVC không bị cắt vụn:

Do có nhiều "khe hở nên chỗ rỗng để nước có thể hút từ ao, hồ vào máy bơm.
Bạn mua ống lọc này (đường kính ống lọc bằng đường kính ống hút máy bơm, mỗi ống dài 2m) về chế tạo bộ lọc gắn vào chỗ đầu "bin" của bơm nước, cách làm như hình dưới đây:

Hình trên mô tả bộc lọc có 6 ống lọc. Nói chung, càng nhiều ống lọc càng tốt (đầu nước vào không bị cản trở, đở tốn công làm vệ sinh bộ lọc)
Nếu đặt bộ lọc vào giếng hẹp, bạn có thể "chế" lại bộ lọc chữ thập (dùng tứ thông thay cho ống thẳng)
Trường hợp chỗ bạn không có bán ống lọc, bạn mua lưới muỗi i nox và dây t nox cở 3-5mm về chế bộ lọc (như cái lờ bắt cá). bọc quanh đầu "bin" cũng được.
Bộ lọc dùng cho hệ thống tưới phun khác với bộ lọc dùng cho hệ thốg ntưới nhỏ giọt (sẽ trình bày ở phần "thiết kế hệ thống tưới nhỏ giọt:-sẽ cập nhật kỳ sau.
+Thiết kế hệ thống tưới nhỏ giọt.
-Tổng quan về hệ thống tưới nhỏ giọt:
Con gái tôi học lớp 12, vừa rồi cô giáo dạy sinh chia lớp thành nhóm 3 người, mỗi nhóm phải tự tìm ra đề tài liên quan đến sinh học để thực hành, quay video, chụp ảnh và trình bày trước lớp. Các cháu cầu cứu, tôi hướng dẫn các cháu làm đề tài hệ thống tưới nhỏ giọt để tưới rau. Mô hình như sau:
-Một cái can 20 lít đựng đầy nước, biểu hiện cho bồn chứa nước hoặc hồ, giếng (nguồn cấp nước).

Dưới đấy can khoan lổ, gắn khâu nối, dây đên 5mm dẫn nước (ống chính)

+Trên đường dẫn ống ra "vườn" rau có 1 cây đu đủ và 1 dây mướp, nên các cháu bắt T trắng 5mm, chia nhánh gắn bét nhỏ giọt để 2 cây "ăn ké"

Ống dẫn được đưa đến "vườn rau", làm 1 mạng vòng, gắn 8 bét nhỏ giọt để tưới
rau:
Đến đây, có lẽ tôi đưa vào quá nhiều hình ảnh, vượt quá yêu cầu mà trang web cho phép nên tôi không thể chèn thêm hình ảnh và công thức vào bài viết. Đành phải "ăn chay" vậy!
Hệ thống tưới nhỏ giọt có cấu tạo và cách tính giống như hệ thống tưới phun tia, tuy nhiên, do ở hệ thống tưới nhỏ giọt, lưu lượng yêu cầu thấp hơn nhiều so với hệ thống tưới phun tia. và do đó, vận tốc nước chảy trong ống cũng thấp hơn nhiều; từ những lý do này, đường kính ống lắp đặt cho hệ thống tưới nhỏ giọt cũng nhỏ hơn rất nhiều, làm cho giá thành tưới nhỏ giọt trở nên siêu rẻ.
+Trở lại với vườn tiêu nói trên, chúng ta cùng thiết kế hệ thống tưới nhỏ giọt thay cho hệ thống tưới phun tia:
-Sơ đồ cấu tạo: mạng vòng như hệ thống tưới phun tia. Chỉ khác là ta thay bét tưới phun tia bằng bét tưới nhỏ giọt (giá mua bằng nhau, khoảng 300 đ/cái)
-Tính đường kính ống chính:
Giả thiết anh Việt muốn mỗi trụ tiêu nhận được 10 lít nước/ngày đêm (24 giờ); tổng lưu lượng yêu cầu sẽ là: 4,37 m3/86.400 giây=0,0000505787 m3/s.
Đối với hệ thống tưới nhỏ giọt, vận tốc nước chảy trong ốgn nhỏ, thường chọn=0,3 m/giây. Thay vào công thức tính như trường hợp tưới phun tia, ta sẽ tính được đường kính ống chính chỉ bằng 14,65 mm, do đó có thể chọn ống chính là 16mm hoặc 21mm. Điều này lý giải lý do vì sao hệ thống tưới Israel, người ta toàn đi ống 16, dù khu tưới có kích thước rất rộng.
Ống chính tính ra chỉ 16mm, các ống nhánh, ống cấp còn nhỏ hơn nữa, nhưng trên thị trường không bán ống PVC có D<16mm, do vậy, bạn chỉ có cách chọn D=16mm, hoặc dùng ống đen PE 4,5mm, Thường ta dùng ống 16mm cho ống nhánh và ống thứ cấp, còn ống cấp dùng ống 4,5mm.Ống nhỏ nên giá thành hệ thống tưới nhỏ giọt thấp hơn hệ thống tưới phun tia rất nhiều!
+Dự toán chi phí:
Bạn đã có tổng chiều dài các loại ống PVC, lấy tổng chiều dài chia cho 4 (mỗi cây ống PVC dài 4m) sẽ có số lượng (cây) ống cần mua cho mỗi loại đường kính tương ứng. Riêng ống đen 4,5 mm thì tính theo định mức: 1 kg=32 mét.Lên bản dự toán và xin báo giá ở cửa hàng lắp vào, sẽ có tổng giá triị vật tư cần mua.

bạn có mô hình cho mình tham khảo với, mình cũng dự kiến làm hệ thống tưới cho 1ha bưởi

Mình tải lên một bản thiết kế và tính toán hệ thống tưới mẫu (tải về file nén kèm theo bên dưới) để các bạn tham khảo; hiện mỗi ngày có cả trăm người gửi email để xin thiết kế mẫu. Trả lời không xiết!

 

bạn có mô hình cho mình tham khảo với, mình cũng dự kiến làm hệ thống tưới cho 1ha bưởi

Hiện tại mình đang thiết kế, khi nào thực hiện xong mình gởi cho tham khảo + giá luôn!

 

bạn có mô hình cho mình tham khảo với, mình cũng dự kiến làm hệ thống tưới cho 1ha bưởi

cho hỏi bạn ở đâu vậy ạ.

Hiện tại mình đang thiết kế, khi nào thực hiện xong mình gởi cho tham khảo + giá luôn!

bạn đang thiết kế....

 

cho hỏi bạn ở đâu vậy ạ.

bạn đang thiết kế....

Bên em báo giá không rõ ràng, ống gì không biết, nói chung chung, không có bảng thiết kế cụ thể mặt dù đã cấp thông tin mảnh đất, cứ tính 60x120 = 7200m tức là cần 7200m dây nếu mà tính như vậy thì mình cần lên cái diễn đàn này làm gì?

 

Bên em báo giá không rõ ràng, ống gì không biết, nói chung chung, không có bảng thiết kế cụ thể mặt dù đã cấp thông tin mảnh đất, cứ tính 60x120 = 7200m tức là cần 7200m dây nếu mà tính như vậy thì mình cần lên cái diễn đàn này làm gì?

đúng.bên mình chưa cụ thể lắm. bên mình chủ yếu là đang giải quyết vấn đề giảm chi phí cho người nông dân. bên mình cũng đang củng cố lại thông tin cho khách hàng. tks bạn

 

bạn có mô hình cho mình tham khảo với, mình cũng dự kiến làm hệ thống tưới cho 1ha bưởi

Đúng rồi đó, tôi cũng có 3ha bưởi. Đang dự định làm hệ thống tưới tự động. Rất mong có một mô hình

 

Bác Tiến cho cháu hỏi khu vườn nhà cháu dài 120m, rộng 90m, gồm 14 hàng cây ăn trái, mỗi hàng khoảng 40 cây, đất bằng phẳng, giếng cách vườn 50m. Cháu muốn lắp hệ thống tưới nhỏ giọt thì cần xây hồ cao bao nhiêu, công suất máy bơm? kích thước các đường ống bao nhiêu ạ. Cám ơn chú!

 

mình ở tp hcm. bên e dùng dây tưới có lỗ phun, dễ dàng, thuận tiện, đặc biệt là khá rẻ...

dây tưới dưa hấu dẹp chích lỗ sẵn kiểu đài loan phải không bác. nhược điểm là vì người ta chích lỗ sẳn nên có những chỗ mình ko muốn phun thì nó phun làm cho cỏ phát triển, tốn công làm cỏ .

+Mạng vòng:

Mạng vòng có đường ống bao lô khép kín đi vòng quanh thửa đất (gọi vui là ống bao cấp!)
Đường ống chính đi xuyên giữa đường ống bao lô và nối (cấp nước) vào 2 ống nhánh, rồi nối vào 2 điểm giữa của ống bao lô, từ đó đưa nước vào đường ống thứ cấp và ống cấp để tưới cho cây trồng:
Nhận xét: Mạng vòng, tuy đắt tiền (tốn nhiều ống); nhưng đây là mạng giúp cân bằng áp suất trong toàn hệ thống tốt nhất. Các khu tưới lớn hay nhỏ, dùng mạng vòng đều tối ưu, kể cả các khu đất có địa hình chênh cao. Do đó, khuyến cáo bà con dùng mạng này, còn mạng cụt chỉ nên ứng dụng khi "làm cho vui" (tưới cây cảnh, tưới hoa, cây trồng ít vv,...)
+Lập bản vẽ :
Để tiện cho việc thiết kế, tính toán về sau, ta cần lên bản vẽ chi tiết.
Trở lại với vườn tiêu nhà anh Việt, tôi lên bản vẽ như sau:

Chú cho cháu hỏi cái mạng vòng ống chính mình đi xuyên qua trên ống bao lô hay nối luôn với ống bao lô bằng (chữ thập), nối với ống nhánh bằng T rồi ống nhánh nối với ống bao lô bằng T. ống bao lô nối với nhau bằng co, không dùng bít để nước nó tuần hoàn hay phải dùng bít ở điểm góc của ống bao lô?.

 

Chào cả nhà,
Dựa trên công thức tính toán hệ thống tưới tự động của chú Tiến em lập ra bảng tính để tính toán cho toàn bộ hệ thống theo mạch vòng. Mọi người chỉ cần điền mấy thông số (chiều dài, rộng, nhu cầu tưới, khoảng cách trồng cây,...) là có tất cả các số liệu về ống chính, ống bao lô, ống nhánh, ống cấp, số béc... cần kèm theo là khối lượng cần, ai dùng loại nào cập nhật thêm đơn giá là ra toàn bộ chi phí đầu tư HTT. Em trình bày trên web google (có cả bản excel, em sẽ up link sau) và để chế độ public nên mọi người ai cũng vào và sửa được, những thuật toán em ẩn đi hết rồi, tuy nhiên bác nào muốn xem thì cho hiện hết ra nhé. Cả nhà xem và cho em ý kiến để em update hoàn thiện nhé.
Mong muốn của em là xây dựng một công cụ tính toán giúp mọi người ai cũng tính toán, thiết kế cho mình một HTT mà chỉ cần điền vài thông số đầu vào, đọc topic này em thấy có nhiều bạn hỏi thiết kế HTT.
Có gì mọi người phản hồi luôn trên topic này để tất cả nắm được nhé.
Link bảng tính đây ạ: https://docs.google.com/spreadsheets/d/1MdQFcgfuugfmx41GqrwjixaQ93yon3R6a9E6YMNOwLI/edit?usp=sharing

Chúc sức khỏe!
Thân chào cả nhà,

Hôm nay rảnh em ngồi update lại bảng tính toán thiết kế hệ thống tưới tự động. Version 2 này em update cho cả tưới nhỏ giọt, em đã chỉnh lại trên web vẫn link cũ: https://docs.google.com/spreadsheets/d/1MdQFcgfuugfmx41GqrwjixaQ93yon3R6a9E6YMNOwLI/edit?usp=sharing

Còn dưới đây là link file excel, anh chị download về và sử dụng có gì không rõ comment trên đây mọi người cùng đóng góp phản hồi nhé.
Link download file excel:

Version 1: https://drive.google.com/file/d/0B3V0ra4IvmdjeGh4RVUwYkFOc28/view?usp=sharing

Version 2: https://drive.google.com/file/d/0B3V0ra4IvmdjQUl3RnBKNU1SWUE/view?usp=sharing

Chúc mọi người luôn thật nhiều sức khỏe!

Vương Danh Thắng - vuongdanhthang@gmail.com

Thật tuyệt vời, cám ơn bác

 

+Hiện nay, có nhiều người (kể cả báo, đài) cố tình hay vô tình dùng sai từ "phát minh, sáng chế" và "thiết kế". Sáng chế là tìm ra nguyên lý mới, phương pháp mới mà thế giới và trong nước chưa từng có, chưa từng làm chứ không phải vận dụng những kiến thức đã có để "độ" ra cái này cái nọ rồi tự nhận mình là "nhà sáng chế". Còn phát minh thì ở tâm cao hơn, như nhà bác học Einstein phát minh ra thuyết tương đối.
+Kể từ ngày thành lập Cục sở hữu trí tuệ đến nay, Việt Nam chỉ có hơn ngàn bằng sáng chế, trong khi cả nước có hơn 20 ngàn tiến sĩ và trên 9 ngàn giáo sư...Trên đài THVN có hẳn chương trình "nhà sáng chế". Đài THQG có nên cố tình nhầm lẫn như vậy không?
+Từ thiết kế cũng bị lạm dụng nhiều. Một nông dân dùng bút bi vẽ hình dạng ngôi nhà trên giấy học trò cho thợ xây rồi bảo: nhà này do tôi tự thiết kế đấy! Thậm chí hai chú lính của tôi, làm việc đến gần 5 giờ chiều, một chú bảo::mày về "thiết kế" bửa nhậu đi! tao làm xong về sau...
+Vậy, thiết kế đúng nghĩa phải như thế nào? Đó là thực hiện các bước sau đây:
-Bước 1: Khảo sát, đo đạc, thu thập tất cả các dữ liệu có liên quan đến khu vực, lĩnh vực cần thiết kế.
-Bước 2: Xác định nhu cầu (hoặc yêu cầu); tức là trả lời câu hỏi: thiết kế để đạt mục đích gì?
-Bước 3: Lập bản vẽ, dùng các công thức chuyên ngành để tính toán các thông số theo mục tiêu đã định.
-Bước 4: Lên bảng chiết tính vật liệu, nhân công, máy để đưa ra con số chính xác tổng giá trị đầu tư cho công trình...
+Bước 4: thi công công trình trên cơ sở thiết kế hoàn thành...
Bài viết này sẽ trình bày chi tiết các bước thiết kế và thi công hệ thống tưới phun và tưới nhỏ giọt. Do cần viết tỉ mỉ, dễ hiểu nên tôi sẽ không trình bày những khái niệm chuyên ngành (đương lượng, lưu lượng dọc đường vv) hoặc bỏ qua 1 số công đoạn cần sử dụng những công thức loằng nhoằng (ví dụ: tính hao tổn áp lực đường ống). Bù lại, tôi sẽ trình bày cách làm ước lượng hoặc làm theo kinh nghiệm. Do không có thời gian nên rảnh lúc nào tôi sẽ cập nhật bài viết tới đó...Các bạn nào quan tâm thì chịu khó theo dõi!
Bước 1: Khảo sát khu tưới:
+Đo đạc khu đất:
Công việc đầu tiên là bạn phải đo đạc khu tưới để biết chính xác chiều dài mỗi cạnh của khu đất, hình dạng, đọ chênh cao và tổng diện tích khu tưới.
-Nếu khu đất của bạn gần đúng là hình chữ nhật hoặc hình vuông và bạn không có phương tiện, máy móc nào để đo thì đơn giản là dùng thước dây kéo đo chiều dài từng cạnh của thửa đất.
-Nếu khu đất của bạn có hình đa giác thì ngoài việc đo đạc các cạnh còn phải đo các góc phẳng. Cách nhanh và tương đối chính xác là dùng máy định vị cầm tay bấm đo tọa độ các góc và đưa vào máy vi tính để lập bản vẽ. Máy định vị cầm tay hiện nay khá phổ biến và rẻ như điện thoại di động, các cơ quan tài nguyên môi trường, nông lâm nghiệp và tư nhân có nhiều. Bạn có thể nhờ người quen đo giúp.
-Nếu không thể mượn ai đo giúp bằng máy định vị cầm tay, bạn ra tiệm bán văn phòng phẩm mua cái thước dây, một thước kẻ ly, một thước đo độ (dụng cụ học tập dùng cho học sinh) về đo. Cách đo như sau:
-Đo chiều dài các cạnh bằng thước dây: cần 2 người kéo dây để đo và ghi giá trị đo được vào sơ đồ thửa đất.
-Đo góc phẳng (là góc kẹp giữa 2 cạnh). Đóng 1 cây cọc ngay góc đất, căng thước dây theo 2 cạnh, dùng thước đo độ áp vào sao cho một phương của thước dây (cạnh thửa đất) trùng với cạnh 0 độ của thước đo độ; phương còn lại áp vào cạnh thứ hai của thửa đất và đọc được giá trị (độ) của góc phẳng, ghi giá trị đo được vào sơ đồ.
Cach làm "dã chiến" này chỉ cho ra kết quả gần đúng nhưng nó giúp các bạn ở vùng sâu vùng xa "chửa cháy" khi không có thiết bị đo đạc. Việc đo góc phẳng bằng thước đo độ, học sinh cấp 1, cấp 2 đều "rành 6 câu". Nếu bạn không làm được, có thể nhờ chúng đo vẽ giúp!
Vẽ khu đất ra giấy:
Nếu đo khu đất bằng máy định vị cầm tay sẽ rất nhanh, dữ liệu từ máy định vị sẽ chuyển vào máy vi tính tự động:

(Dữ liệu thô sau khi đo bằng máy định vị, chưa xử lý)
Sau khi xử lý bằng phân mềm chuyên dùng trên máy vi tính, dữ liệu sẽ như sau:

Trong trường hợp bạn không có dụng cụ đo đạc nên phải đo chiều dài cạnh miếng đất bằng thước dây và đo góc đất bằng thước đo độ, vẽ lên giấy hình dạng của khu đất ta sẽ thiết kế hệ thống tưới (ghi chiều dài mỗi cạnh ra giấy):

+Cách vẽ khu đất ra giấy:
-Bạn dùng thước chia vạch đến mm, vẽ từng chiều dài cạnh thửa đất, cứ 1 mét đo được trên thực địa, bạn vẽ lên giấy bằng 1mm (hoặc 1 cm cũng được).
-Góc giữa hai cạnh, ta dùng thước đo độ để vẽ lại cho đúng với giá trị của góc đó (ví dụ là 32 độ tại thực địa thì trên giấy cũng vẽ 32 độ)
+Nói chung, cách đo đạc và vẽ một khu đất ra giấy là như vậy. Nhưng để đơn giản giúp mọi người dễ hiểu, tôi chọn trường hợp đơn giản nhất để làm ví dụ. Đây là khu tưới của anh Phan Quốc Việt, là thành viên trên diễn đàn này, có nick là nguoitramlang, nhờ tôi thiết kế giúp hệ thống tưới cho cây tiêu. Dữ liệu anh Việt đưa ra như sau:

Căn cứ dữ liệu anh Việt cung cấp, có thể vẽ ra giấy khu đất nhà anh như sau:

Ghi chú: Các dấu chấm trong khu đất tượng trưng cho các cây tiêu trong vườn, cây cách cây 2,5 mét; hàng cách hàng 2,5 mét
+Thu thập các dữ liệu liên quan:
Các dữ liệu cần thu thập gồm:
-Hình dạng khu đất, chiều dài các cạnh của khu đất. tính ra chu vi và diện tích khu đất. Loại đất (sét, cát pha vv...) độ đá lẫn, cỏ dại (các thông tin này để tính công, vì phải đào rảnh chôn ống); chiều dài từ nguồn nước đến vườn, chiều dài các hàng cây.
-Loài cây trồng, năm tuổi, khoảng cách trồng, số cây thực trồng, nhu cầu về nước (và cả phân bón, thuốc trừ sâu- nếu muốn bón phân và thuốc trừ sâu theo nước-tìm thông tin trên mạng).
-Nguồn nước tưới (từ sông, suối, ao hồ, giếng khoan (đào), khoảng cách từ nơi lấy nước đến khu tưới; máy bơm hiện sử dụng (máy nỗ, bơm điện, công suất, lưu lượng thât...)
Tất cả các dữ liệu thu thập, nếu được thì ghi chú vào bản vẽ
-Bước 2: Xác định nhu cầu và phương thức tưới:
Mỗi loại cây có nhu cầu về nước và dinh dưỡng khác nhau. Tuy nhiên, cần quan tâm là nước tưới vào phải ngấm xuống chóp rể của cây. Theo nghiên cứu, tán lá (ở trên) xòe ra tới đâu thì chóp rể (dưới đất) lan theo tới đó. Cây đã trưởng thành cần nhiều nước hơn cây mới trồng, còn non.
Căn cứ vào nhu cầu nước của từng loại cây và tuổi cây để chọn lượng nước tưới cho cây/ mỗi lần tưới. Có những loài cây trồng như rau, cỏ sân bóng hoặc cây cần rửa tán, phun mát tán (thanh long) nên chọn phương thức tưới phun tia (bét tưới giá rẻ, còn gọi là bét bọ, không quay để phân biệt với tưới phun mưa-dùng bét quay, hoặc tưới phun bằng súng bắn nước).
-Theo tôi, tưới cây ăn trái, cây công nghiệp, bầu bí vv, nếu được nên chọn phương thức tưới nhỏ giọt, vì phương pháp tưới nhỏ giọt không tốn nhiều công tưới, rất tiết kiệm và quan trọng là làm cho năng suất tăng rất cao, vì lúc nào cây cũng được cung cấp dinh dưỡng và nước. Nếu biết cách làm thì hệ thống tưới nhỏ giọt là siêu rẻ (sẽ trình bày ở phần sau).
Nói chung nên chọn phương thức tưới mỗi lần một ít nước và tăng số lần tưới lên. Theo đó, nên chọn lượng nước từ 3-10 lít/lần tưới và 1-2 ngày tưới/1 lần đối với phương pháp tưới phun; và lượng nước tưới từ 5-10 lít/ngày đêm đối với tưới nhỏ giọt, đi đôi với việc tưới nước, cần bón phân và thuốc trừ sâu theo nước.
-Việc chọn lượng nước cho mỗi lần tưới càng ít, giá thành xây lắp hệ thống tưới càng thấp và ngược lại. Trường hợp cây lớn lên, cần nhiều nước hơn thì chỉ cần tăng thời gian tưới lên cho đến khi chủ vườn thấy đạt yêu cầu là ổn!
-Bước 3: Lập bản vẽ, tính toán các thông số thiết kế:
(Từ phần này trở đi sẽ khó dần, do đó, bạn nào quan tâm nên cập nhật thường xuyên, nếu có phần nào không hiểu thì "còm" bên dưới để hỏi thêm ở phần đó;, không nên "dồn cục" đến cuối bài mới hỏi sẽ rất khó trả lời phù hợp, vì bài viết dài, không thể "lăn" lên trên để thảo luận-thank!)
+Các phương pháp bố trí "bộ khung" của hệ thống tưới:
Việc bố trí bộ khung của hệ thống tưới rất quan trọng. Nếu biết cách bố trí thì áp suất trong toàn hệ thống sẽ được cân bằng, lưu lượng nước cấp cho từ cây trồng gần bằng nhau; ngược lại, nếu bố trí sai sẽ bị tình trạng cây thì nhận nhiều nước, cây thì ít nước, thậm chí có cây không nhận được giọt nước nào.Có các loại mạng cấp nước sau:
+Mạng cụt:
Mạng cụt loại 1:

Trên đường ống chính đi ngang, người ta bố trí các đường ống nhánh nối (dùng T) thẳng góc với ống chính. Cuối các ống nhánh, dùng nút BIT để bịt lại.
Từ các đường ống nhánh, nối các đường ống cấp vào ống nhánh để cấp nước cho từng cây trồng.
Nhận xét: Mạng cụt loại 1 rẻ tiền (ít tốn ống+công) nhưng không cân bằng được áp suất trong toàn hệ thống. Những cây ở gần ống chính nhận được nhiều nước hơn các cây ở xa.
Ứng dụng: Trong ngành cấp nước sinh hoạt, người ta dùng mạng cụt loại cấp nước từ ống chính vào các đường hẽm (đi ống nhánh) rồi cấp vào từng hộ (nhờ ống cấp). Đối với cây trồng, có thể áp dụng mạng này nếu số lượng cây ít (cây cảnh trước sân nhà vv)
Mạng cụt loại 2:

Đường ống chính (thẳng đứng) nối (chữ thập hoặc nối bằng chữ T) vào 2 ống nhánh. Cuối các ống nhánh, dùng nút BIT để bịt lại.
Bố trí các ống thứ cấp đi song song, nối vào 2 ống nhánh. Nối các ống cấp vào 2 ống thứ cấp để dẫn nước đến từng cây trồng.
+Nhận xét: Áp suất trong hệ thống cân bằng hơn so với mạng cụt loại 1, nhưng chưa hoàn hảo. Các cây trồng ở giữa 2 ống nhánh (xa ống chính) sẽ nhận lưu lượng ít hơn.
Ứng dụng: Các vườn cây nhỏ (vài trăm cây), chiều rộng của vườn nhỏ dùng mạng này để tiết kiệm chi phí.
+Mạng vòng:

Mạng vòng có đường ống bao lô khép kín đi vòng quanh thửa đất (gọi vui là ống bao cấp!)
Đường ống chính đi xuyên giữa đường ống bao lô và nối (cấp nước) vào 2 ống nhánh, rồi nối vào 2 điểm giữa của ống bao lô, từ đó đưa nước vào đường ống thứ cấp và ống cấp để tưới cho cây trồng:
Nhận xét: Mạng vòng, tuy đắt tiền (tốn nhiều ống); nhưng đây là mạng giúp cân bằng áp suất trong toàn hệ thống tốt nhất. Các khu tưới lớn hay nhỏ, dùng mạng vòng đều tối ưu, kể cả các khu đất có địa hình chênh cao. Do đó, khuyến cáo bà con dùng mạng này, còn mạng cụt chỉ nên ứng dụng khi "làm cho vui" (tưới cây cảnh, tưới hoa, cây trồng ít vv,...)
+Lập bản vẽ :
Để tiện cho việc thiết kế, tính toán về sau, ta cần lên bản vẽ chi tiết.
Trở lại với vườn tiêu nhà anh Việt, tôi lên bản vẽ như sau:

Từ ranh khu đất, tôi chừa 2 mét làm đường đi, còn lại bố trí trồng cây.
Tổng số hàng cây là 47 hàng; tổng số cây thực trồng là 437 cây.
Hệ thống tưới dử dụng mạng vòng. Ống chính (đường đậm nhất) từ hồ chứa đi vào giữa vườn, chia làm hai (ống nhánh), nối vào 2 cạnh ngắn của ống bao lô.
Các ống thứ cấp (màu xanh) bố trí song song với cạnh ngắn của khu vườn. Chú ý: ống nhánh đi vào giữa 2 hàng cây, từ đó cấp vào cho cây trong 2 hàng. Như vậy, cứ 1 hàng có đi ống thì chừa 1 hàng (không đi ống), chứ không phải giữa mỗi hàng cây có 1 ống thứ cấp.
Như vậy, từ việc lập bản vẽ, ta tính được 1 số thông số và ghi chú vào bản vẽ.
Tiếp theo, ta sẽ tính đường kính của các loại ống: Lý thuyết tính đường kính ống như sau:

Các công thức trên đây rất quan trọng, vì vậy các bạn cần hiểu rõ về thực chất.
Để đi vào cụ thể, chúng ta sẽ thiết kế vườn tiêu nhà anh Việt với hai phương thức: tưới nhỏ giọt và tưới phun tia:
+Thiết kế hệ thống tưới phun tia:
-Khu vườn của anh Việt có 437 cây tiêu, tôi giả thuyết anh Việt muốn làm hệ thống tưới phun tia có 2 bét tưới dưới gốc, và muốn mỗi lần tưới, một trụ tiêu nhận được 10 lít nước với thời gian cho mỗi lần tưới là 15 phút.
-Từ yêu cầu trên, ta tính ra lưu lượng cho toàn hệ thống:
10 lít /trụ x437 trụ =4.370 lít/ 1 lần tưới. quy ra bằng 4,37 m3/lần tưới/toàn vườn.
-Vì mỗi phút có 60 giây nên 15 phút tưới bằng 900 giây. Tính ra lưu lượng yêu cầu:Q=4,37/900=0,004856 m3/giây.
-Từ lưu lượng toàn hệ thống, tính ra tiết diện ống chính:

Ghi chú:Vận tốc trong ống được tính theo quy phạm quốc gia, đối với trường hợp cấp nước tưới là 2m/giây, bạn cứ lấy tham số này mà tính.
Ống chính tính toán có đường kính 55 mm, nhưng trên thị trường không có ống kích thước này; hơn nữa để bù hao hụt do ma sát trên đường ống, ta chọn D=60 mm.
+Tính D ống bao lô (theo kinh nghiệm): Vì ống chính =60 mm, đến ống bao lô nó chia làm đôi, nên kích thước ống bao lô phải xác định sao cho tổng tiết diện = tiết diện ống 60. Làm bài toán nghịch (tính tiết diện ống 50 chia 2 để có tiết diện ống nhánh-từ đó tính ra D ống nhánh), dễ dàng tính được ống bao lô có D=42 cm. Tính lại coi:
-Tiết diện ống 60 mm=30(mm)x30(mm)x3,1416=2827 mm2
-Tiết diện 2 ống 42= 21(mm)x21(mm)x3,1416x2=2,770 mm2
Hai thông số chênh lệch chút ít, chấp nhận được.
-Tính D ống thứ cấp:
Mỗi ống thứ cấp sẽ cấp nước cho 2 hàng tiêu, đếm trong bản vẽ, mỗi hàng có 23 trụ, 2 hàng có 46 trụ tiêu.
46 trụ x 10 lít/15 phút, tính ra lưu lượng yêu cầu=0,46/900=0,000511 m3/giây.
Áp vào công thức như trường hợp tính D ống chính, ta tính ra D thứ cấp=0,018043=18 mm.
Trên thị trường không bán ống 18mm, vậy nên nếu bạn giàu thì chọn Dtc=21 mm; nếu bạn nghèo thì tiết kiệm bớt, chọn D=16 mm cũng được.
-Tính D ống cấp: Mỗi ống cấp cấp nước cho 1 trụ tiêu, với yêu cầu 10 lít/15 phút. Bạn có thể tự tính ra như làm bài tập nhỏ. Vì D ống cấp nhỏ nên nếu giàu có bạn dùng D=16mm (vì ống nhựa bền hơn), nếu tiết kiệm, bạn chọn D=4,5mm (loại ống PE mềm nhựa nguyên sinh, chôn dưới đất được)

+Tính nguồn nước (khả năng cung cấp nước)
Giả thiết anh Việt muốn 2 ngày tưới 1 lần thì mỗi tháng tưới 15 lần, 6 tháng mùa khô phải tưới 90 lần x4,37 m3=394 m3.
+Tính toán nguồn nước cấp:
Nếu gần vườn có sông suối, nước chảy quanh năm thì khỏi bàn, nhưng nếu phải làm hồ chứa (không có nước cấp vào) thì kích thước hồ-> thể tích hồ phải chứa được khoảng 1.000 m3 (theo kinh nghiệm để đảm bảo nước tưới+ nước bốc hơi+hao hụt khác).
Nếu dùng giếng đào giếng khoan thì thì bơm thử (với máy bơm hiện có) trong 1 giờ được bao nhiêu khối nước (bằng cách bơm vào thùng phuy và đếm giây); và bơm cả ngày xem thử giếng có bị hụt nước hay không? Từ đó tính được khả nắng cung cấp nguồn nước. Trong thiết kế, việc tính khả năng cấp nước của nguồn phải làm trước, nếu không đáp ứng đủ, có thể "bóp" lượng nước cho mỗi lần tưới và tăng số lần tưới lên.
+Chọn máy bơm:
Lưu lượng yêu cầu tưới cho cả vườn/ 1 lần tưới là Q=0,004856 m3/s. Vì 1 giờ =3.600 giây, nên lưu lượng yêu cầu quy giờ =0,004856x3600=17,5 m3/h.
Với lưu lượng này, nên chọn máy bơm 1,5-2 HP cho lưu lượng từ 18-30 m3/h (ghi trên nhãn). Nhưng chỉ có cách làm thực nghiệm mới biết lưu lượng thực của máy bơm.
+Ghi chú:
Cũng với hệ thống tưới phun tia, bạn có thể bố trí vừa tưới trên ngọn, vừa tưới dưới gốc bằng cách đi 2 ống cùng lúc; một ống có ống cấp dẫn vào gốc, một ống có ống tưới dẫn lên ngọn;mỗi ống đều có van riêng. Làm như vậy, bạn có thể tưới cùng lúc cả trên ngọn lẫn dưới gốc, hoặc khóa van dưới gốc để chỉ phun trên ngọn (phun thuốc trừ sâu)
+Nếu bạn dùng hệ thống tưới phun tia để tưới rau,cỏ ; việc thiết kế cũng giống như trên, chỉ khác là thay vì để bét tưới dưới gốc, ta đưa bét tưới lên cao, tầm 2 mét-2,5 mét nhờ giá đở (cây chống), và chỉ sử dụng 1 bét bọ trên đầu trụ. Mật độ bố trí từng trụ phun tùy thuộc chiều rộng luống rau; nếu mật độ trụ tưới càng thưa cần đưa bét tưới lên cao hơn. Nếu bạn muốn tia nước phun ra mịn (sương) thì sử dụng máy bơm có công suất lớn.
+Làm bộ lọc cho hệ thống tưới phun:
Bét tưới (bét bọ) có D từ 1 đến 1,5 mm, nhiều phụ kiện khác (T trắng 5mm, ống PE,,,) cũng có đường kính rất nhỏ; do đó, nếu không làm bộ lọc gắn vào đầu "bin", hệ thống sẽ bị ngẹt "rác", bị tắc ngẽn khi hoạt động.
Hiện nay trên thị trường có bán ống cứng đã cắt nhiều khe nhỏ (cở 0,1 mm) dùng làm bộ lọc

Các khe cắt đứt cả ống tròn và rất gần nhau, nhưng nhờ cấu tạo có các đường "gân" bên trong nên ống PVC không bị cắt vụn:

Do có nhiều "khe hở nên chỗ rỗng để nước có thể hút từ ao, hồ vào máy bơm.
Bạn mua ống lọc này (đường kính ống lọc bằng đường kính ống hút máy bơm, mỗi ống dài 2m) về chế tạo bộ lọc gắn vào chỗ đầu "bin" của bơm nước, cách làm như hình dưới đây:

Hình trên mô tả bộc lọc có 6 ống lọc. Nói chung, càng nhiều ống lọc càng tốt (đầu nước vào không bị cản trở, đở tốn công làm vệ sinh bộ lọc)
Nếu đặt bộ lọc vào giếng hẹp, bạn có thể "chế" lại bộ lọc chữ thập (dùng tứ thông thay cho ống thẳng)
Trường hợp chỗ bạn không có bán ống lọc, bạn mua lưới muỗi i nox và dây t nox cở 3-5mm về chế bộ lọc (như cái lờ bắt cá). bọc quanh đầu "bin" cũng được.
Bộ lọc dùng cho hệ thống tưới phun khác với bộ lọc dùng cho hệ thốg ntưới nhỏ giọt (sẽ trình bày ở phần "thiết kế hệ thống tưới nhỏ giọt:-sẽ cập nhật kỳ sau.
+Thiết kế hệ thống tưới nhỏ giọt.
-Tổng quan về hệ thống tưới nhỏ giọt:
Con gái tôi học lớp 12, vừa rồi cô giáo dạy sinh chia lớp thành nhóm 3 người, mỗi nhóm phải tự tìm ra đề tài liên quan đến sinh học để thực hành, quay video, chụp ảnh và trình bày trước lớp. Các cháu cầu cứu, tôi hướng dẫn các cháu làm đề tài hệ thống tưới nhỏ giọt để tưới rau. Mô hình như sau:
-Một cái can 20 lít đựng đầy nước, biểu hiện cho bồn chứa nước hoặc hồ, giếng (nguồn cấp nước).

Dưới đấy can khoan lổ, gắn khâu nối, dây đên 5mm dẫn nước (ống chính)

+Trên đường dẫn ống ra "vườn" rau có 1 cây đu đủ và 1 dây mướp, nên các cháu bắt T trắng 5mm, chia nhánh gắn bét nhỏ giọt để 2 cây "ăn ké"

Ống dẫn được đưa đến "vườn rau", làm 1 mạng vòng, gắn 8 bét nhỏ giọt để tưới
rau:
Đến đây, có lẽ tôi đưa vào quá nhiều hình ảnh, vượt quá yêu cầu mà trang web cho phép nên tôi không thể chèn thêm hình ảnh và công thức vào bài viết. Đành phải "ăn chay" vậy!
Hệ thống tưới nhỏ giọt có cấu tạo và cách tính giống như hệ thống tưới phun tia, tuy nhiên, do ở hệ thống tưới nhỏ giọt, lưu lượng yêu cầu thấp hơn nhiều so với hệ thống tưới phun tia. và do đó, vận tốc nước chảy trong ống cũng thấp hơn nhiều; từ những lý do này, đường kính ống lắp đặt cho hệ thống tưới nhỏ giọt cũng nhỏ hơn rất nhiều, làm cho giá thành tưới nhỏ giọt trở nên siêu rẻ.
+Trở lại với vườn tiêu nói trên, chúng ta cùng thiết kế hệ thống tưới nhỏ giọt thay cho hệ thống tưới phun tia:
-Sơ đồ cấu tạo: mạng vòng như hệ thống tưới phun tia. Chỉ khác là ta thay bét tưới phun tia bằng bét tưới nhỏ giọt (giá mua bằng nhau, khoảng 300 đ/cái)
-Tính đường kính ống chính:
Giả thiết anh Việt muốn mỗi trụ tiêu nhận được 10 lít nước/ngày đêm (24 giờ); tổng lưu lượng yêu cầu sẽ là: 4,37 m3/86.400 giây=0,0000505787 m3/s.
Đối với hệ thống tưới nhỏ giọt, vận tốc nước chảy trong ốgn nhỏ, thường chọn=0,3 m/giây. Thay vào công thức tính như trường hợp tưới phun tia, ta sẽ tính được đường kính ống chính chỉ bằng 14,65 mm, do đó có thể chọn ống chính là 16mm hoặc 21mm. Điều này lý giải lý do vì sao hệ thống tưới Israel, người ta toàn đi ống 16, dù khu tưới có kích thước rất rộng.
Ống chính tính ra chỉ 16mm, các ống nhánh, ống cấp còn nhỏ hơn nữa, nhưng trên thị trường không bán ống PVC có D<16mm, do vậy, bạn chỉ có cách chọn D=16mm, hoặc dùng ống đen PE 4,5mm, Thường ta dùng ống 16mm cho ống nhánh và ống thứ cấp, còn ống cấp dùng ống 4,5mm.Ống nhỏ nên giá thành hệ thống tưới nhỏ giọt thấp hơn hệ thống tưới phun tia rất nhiều!
+Dự toán chi phí:
Bạn đã có tổng chiều dài các loại ống PVC, lấy tổng chiều dài chia cho 4 (mỗi cây ống PVC dài 4m) sẽ có số lượng (cây) ống cần mua cho mỗi loại đường kính tương ứng. Riêng ống đen 4,5 mm thì tính theo định mức: 1 kg=32 mét.Lên bản dự toán và xin báo giá ở cửa hàng lắp vào, sẽ có tổng giá triị vật tư cần mua.

Cảm ơn bài biết của bác, rất hữu ích!

 

Nhờ bác Tiến và các anh em góp ý cho hệ thống tưới của em. Vì em viết dài và để cả ảnh nên lập một mục riêng và chỉ đường sang đó, mong bác Tiến thông cảm.
http://agriviet.com/threads/xin-gop-y-cho-he-thong-tuoi.231553/#post-779388
Xin cám ơn bác và các anh em.
Nhân đây em cũng xin gửi lời cám ơn chân thành đến bác Tiến, người đã cho em nhiều kiến thức và động lực để khởi động dự án “trồng cây gì nuôi con gì” đầu tiên của mình.

 

Bác #Tiến và ace trong diễn đàn cho cháu hỏi thêm đối với bộ lọc cặn cho hệ thống tưới đối với giếng khoan (công nghiệp) ở vùng Tây Nguyên thường rất sâu và dùng củ bơm (môtơ hay hỏa tiễn chìm) thì mình k thể lắp (độ) cái ruble gì đó được mà phải dùng 1 bộ lộc ở trên cạn (bờ) vậy ở dưới Sài Gòn có chỗ nào bán bộ lọc này không ạ hoặc mình có thể chế cái bộ lọc như kiểu cái ruble cho củ bơm nổi không nếu có cho cháu/em xin cách chế nếu có bản vễ hay hình ảnh thực tế càng tốt ạ cháu/em cảm ơn nhiều !

 

+Lại nữa! Quảng cáo gì ở đây? Nếu muốn quảng cáo, tôi giữ lại bí quyết, chỉ đưa ra kết quả rồi "câu khách" , làm tiền chứ mắc mớ gì phải "rút ruột rút gan", cực khổ viết bài hướng dẫn chi tiết cho mọi người?

chao ban vodinhtien.toi rất thích bài viết cua bạn,toi dọc và suy ngẫm ,nghiên cúu,rồi tưởng tượng tất cả bài viết của bạn,nói chung dọc xong toi phần nào dã có cho mình kiến thức để tư làm cho mình một hệ thống tuói nhỏ giọt.va sau này nếu có gì thắc mắc mong ban giúp mình vói.cam on rat nhieu

 

chao ban vodinhtien.toi rất thích bài viết cua bạn,toi dọc và suy ngẫm ,nghiên cúu,rồi tưởng tượng tất cả bài viết của bạn,nói chung dọc xong toi phần nào dã có cho mình kiến thức để tư làm cho mình một hệ thống tuói nhỏ giọt.va sau này nếu có gì thắc mắc mong ban giúp mình vói.cam on rat nhieu

OK. Bạn phải tự tay làm lấy trên căn bản lý thuyết. Tôi chỉ có thể giúp góp ý thôi. Có rất nhiều người hỏi theo kiểu nhờ thiết kế giúp thì xin thưa tôi không có thời gian để làm giúp cho tất cả mọi người được.

 

Bài này hay, k biết bác nào muốn tính chi phí de lắp đặc hệ thống tưới này k, vi bài này của bác vodinhtien, va mình cung k fai kinh doanh, chẳng qua biết giá ống nước nên mới hỏi nhu thế

chao ban .tôi ở nghệ an,toi có vườn khoảng 100 cay cam.tôi dịnh lắp tưới nhỏ giọt thì chi phí bao nhiêu.neu bạn am hiểu thì chỉ dùm cách mua chủng loai ong nao.cam on.

 

Cảm ơn chú đã giúp ý tưởng để hoàn thành hệ thống tưới cho 5000 trụ thanh long, có 1 số thắc mắc chưa rõ xin được hỏi thêm chú:
- Ở trên bác có tư vấn nên đặt 2 béc tưới dưới gốc cho mỗi trụ thanh long, tuy nhiên k rõ là đặt ở vị trí nào, cách mặt đất bao nhiêu, có phải mỗi béc nình đi 1 dây đen từ ống thứ cấp rồi đặt sát vô mỗi mặt trụ betong 1 béc k? Nếu vậy thì 2 mặt kia có sợ thiếu nước k? Nhân tiện có ai đã làm xin cho 1 tấm hình thực tế cho rõ với.
- Thay vì dùng béc tưới, 1 béc ở dưới và 2 béc tưới ở trên thì ta dùng 1 béc tưới phun ở trên còn phía dưới thì dùng béc nhỏ giọt liệu có kinh tế và tuện dụng hơn k? Khi cây lớn thì lại nối vòng tưới nhỏ giọt lớn hơn? Mong chú tư vấn?
- có thể thiết kế bồn tưới để tưới 1 lần cho 5000 trụ được k ạ, nếu được thì phải đaejt bồn dung tích bao nhiêu, cao baonhieeu?
- Hỏi ngu 1 chút sao k dùng béc tưới xoay tròn mà dùng béc tươdi phun tia vậy chú?
Cảm ơn chú nhiều. Cháu cũng ở Bắc Bình. Hihi

 

Cảm ơn chú đã giúp ý tưởng để hoàn thành hệ thống tưới cho 5000 trụ thanh long, có 1 số thắc mắc chưa rõ xin được hỏi thêm chú:
- Ở trên bác có tư vấn nên đặt 2 béc tưới dưới gốc cho mỗi trụ thanh long, tuy nhiên k rõ là đặt ở vị trí nào, cách mặt đất bao nhiêu, có phải mỗi béc nình đi 1 dây đen từ ống thứ cấp rồi đặt sát vô mỗi mặt trụ betong 1 béc k? Nếu vậy thì 2 mặt kia có sợ thiếu nước k? Nhân tiện có ai đã làm xin cho 1 tấm hình thực tế cho rõ với.
- Thay vì dùng béc tưới, 1 béc ở dưới và 2 béc tưới ở trên thì ta dùng 1 béc tưới phun ở trên còn phía dưới thì dùng béc nhỏ giọt liệu có kinh tế và tuện dụng hơn k? Khi cây lớn thì lại nối vòng tưới nhỏ giọt lớn hơn? Mong chú tư vấn?
- có thể thiết kế bồn tưới để tưới 1 lần cho 5000 trụ được k ạ, nếu được thì phải đaejt bồn dung tích bao nhiêu, cao baonhieeu?
- Hỏi ngu 1 chút sao k dùng béc tưới xoay tròn mà dùng béc tươdi phun tia vậy chú?
Cảm ơn chú nhiều. Cháu cũng ở Bắc Bình. Hihi

+Nên lắp 1 bét bọ ở trên đầu trụ, cao hơn trụ khoảng 0,3m (Dùng dây kẽm 3mm nối vào dây kẽm đầu trụ gióng lên, Lây dây kẽm nhỏ cột bét bọ vào dây kẽm 3mm ngay vị trí bét bọ-nếu cột vào ống đen sẽ nghẹt nước), Bên dưới nên lắp 2 bét nhỏ giọt T trắng, điều chỉnh van để nước chảy ra gần như liên tục nhằm hạn chế nghẹt bét. Khi cây lớn thêm, chỉ cần nối thêm ống đen và van nhỏ giọt dài ra theo hàng, cách 0,3 m lắp 1 van nhỏ giọt, nó sẽ thấm ướt cả vùng rể...không cần lắp vòng tròn vì khó cắt cỏ.
Không thể nào tưới 1 lúc 5000 trụ được, vì khi đó phải đi ống chính cở 220mm và mô tơ 20HP (điện 3 pha). Khi đó phải tính được áp suất cục bộ nơi gần máy bơm ...rất phức tạp. Nên phân nhiều lô, mỗi lô khoảng 1.000 trụ, khi đó phải dùng máy bơm 3 HP (2.2 KW) và đi 2 ống thứ cấp cho trên-dưới riêng biệt.
+Dùng bét quay phun mưa quay vòng giá thành cao gấp đôi phun tia vì phải đi ống lớn, giá bét cao và đặc biệt bét quay phun ra dòng nước mạnh, không sương như bét bọ. Dòng nước mạnh đập vào cành nhánh, gây ra trầy sướt biểu bì mà mắt thường không nhìn thấy, nhưng nấm và vi khuẩn thấy! Chúng sẽ theo cửa ngõ đó xâm nhập vào cây trồng của bạn. Trong khi bét bọ phun sương hơn, lực tác động vào cành nhánh không đáng kể-không làm cành nhánh bị thương...

 

Chào tất cả các chú, các anh chị. Em đang đặt hàng ống nước, dây để làm hệ thống tưới cho 1 ha bưởi (400 cây, khoảng cách 5mx 5m cây), xen thêm 1000 cây đu đủ (gắn cả bét tưới luôn),. Em dự kiến phân thành 04 lô, mỗi lô 2500m, thiết kế mạch bao lô, dùng ống cấp 60, ống bao lô 34, ống thứ cấp 21, dây tưới 5li, máy bơm 2HP. Như vậy có ổn không ạh. ( Các bác cho biết dùng mũi khoan mấy li để gắn đầu ống 5li vào ống 21 dùm luôn ạh). Xin cám ơn

 

Các thông số như thế là ổn rồi. Bạn làm số lượng ít, để khoan lỗ, nên mua mũi khoan gỗ 5mm Đài Loan (50 ngàn/mũi), đưa cho thợ hàn hàn thanh sắt trên đầu ra hình chữ T (dễ cầm).Ấn mũi khoan vào ống 21, khoan thử 1 lổ, gắn bét chân (đầu đen 1 đầu, nút nối) xem nó lỏng cở nào, rồi mài mũi khoan, thử tiếp cho đến khi ta ấn mạnh tay 1 tí, nút đen gắn chặt vào ống 21 là được.
Tôi phải khoan lỗ thường xuyên, số lượng nhiều nên dùng máy vặn vít chạy pin (650 ngàn/cái) để khoan lổ.

 

Các thông số như thế là ổn rồi. Bạn làm số lượng ít, để khoan lỗ, nên mua mũi khoan gỗ 5mm Đài Loan (50 ngàn/mũi), đưa cho thợ hàn hàn thanh sắt trên đầu ra hình chữ T (dễ cầm).Ấn mũi khoan vào ống 21, khoan thử 1 lổ, gắn bét chân (đầu đen 1 đầu, nút nối) xem nó lỏng cở nào, rồi mài mũi khoan, thử tiếp cho đến khi ta ấn mạnh tay 1 tí, nút đen gắn chặt vào ống 21 là được.
Tôi phải khoan lỗ thường xuyên, số lượng nhiều nên dùng máy vặn vít chạy pin (650 ngàn/cái) để khoan lổ.

Dạ, con cám ơn chú Tiến thật nhiều, chú thấy ổn là con yên tâm rồi. Hi thật may mắn khi biết diễn đàn này và được đọc các bài viết của chú. Con đã vào tận SG đến chổ cô Mai xem các đầu tưới xòe, mình nên chọn loại nào cho tiện vậy chú. Khoảng chiều nay cô Mai chuyển hàng rồi mà con vẫn chưa quyết định được nên chọn đầu loại nào.